نام : سنا
نام محلي در بلوچستان:نيلتاك،سانا وسناكوري نام علمي:cassia obvata collad
نام تيره:caesalipinaceaeتيره نخوديان
مقدمه:
سنا از دير باز به عنوان يك گياه دارويي مطرح بوده است0بطوري كه درمورد اين گياه از پيامبر اكرم(ص) احاديث زيادي نقل گرديده است0از جمله اين احاديث مي توان به احاديث زير اشاره كرد0
لو كان في شيء شفاء لكان في السناء :اگر درچيزي شفا باشد در سنا است0
همين طور در حديثي ديگر از آن حضرت نقل شده كه فرمود با سنا مداوا كنيد زيرا اگر چيزي مرگ را برگرداند سنا استحضرت علي (ع) از گياه دارويي سنا به عنوان سيد داروها ياد كرده وفرموده اگر مردم
ميدانستند درسنا چه هست در يك مثقال آن به دومثقهل طلامي رسيدند0
پراكنش جغرافيايي:
اين گياه به حالت خود رو به مقدار زياد در افريقا مانند ناحيه سودان وصحرا،آسياي صغير،عربستان و سواحل سومالي تا موزامبيك مي رويد0
ودر هندوستان در بنجاب ،در ايران در نواحي جنوبي وبلوچستان مي رويد0
ويژگي هاي بوتانيكي:
درختچه اي به ارتفاع 70سانتي متر وچند ساله داراي برگهاي مركب برگها كمي پهن وتخم مرغي شكل گل آن زرد مايل به كبود،ميوه آن به صورت غلاف قوسي و خميده از نظر اندازه در حدود طول غلاف باقلا است.برگچه وميوه آن خاصيت دارويي دارد.
تركيبات شيميايي ومواد مؤثره:
رِِِِِِِِِِِِِِِِئين داراي صمغ،املاح منيزيم ونوعي قند است علاوه بر اين داراي ماده اوكسي متيل،آنتراكينون است ،الو امودين، سنئوزيدها وفلاونوئيدهااز ديگر تركيبات موجود در سنا است
مصارف دارويي:
برگ وتخم سنا به عنوان ملين بصورت بودر يا چاي مصرف
ضمناً در درمان يبوست هاي مزمن به همراه شيرين بيان كاربرد دارد داراي خاصيت مدر،تسكين دهنده اضطراب وآسم،بواسير ودرمان خارش هاي پوستي مي باشد.
نحوه تكثير:
تكثير سنا بوسيله بذر است0
نياز هاي اكولوژيكي:
اين گياه در مرحله بلوغ به هواي گرم وآفتابي نياز دارد وبيشتر درخاك هاي لومي رسي رشد مي كند0
كاشت ،داشت وبرداشت:
زمان مناسب كاشت مستقيم اين گياه فروردين تا ارديبهشت است0بذر اين گياه را بايد قبل از كاشت خراش دهي كردو سپس به مدت 12-10 در آب خيساند بذور 3روز پس از كاشت شروع به جوانه زني مي كنند وپس از 14 روز جوانه زني آن كامل مي شود 0اين گياه در مرحله بلوغ كامل به شوري مقاوم است0 اين گياه در هر هكتار به 100تا 50 كيلو گرم نيتروژن ،20 تا50 كيلو گرم فسفات،20تا30 كيلو گرم پتاس نياز دارد 0به آبياري زياد وغرقابي شدن حساس است0
آبياري آن به صورت فارويي است0زمان برداشت اين گياه پس از كاشت وپس از اينكه برگها رشد كافي نمودند مي باشد 0 معمولا‌‌‌‌‌‌‌‌ً3برداشت انجام مي شود كه برداشت دوم 30تا20 روز پس از برداشت اول و برداشت سوم 30 تا 20روز پس از برداشت دوم مي باشد0 بعداز برداشت برگها را بصورت يك لايه نازك در سايه پهن كرده تا كاملاً خشك شود وجين علفهاي هرز در مرحله كاشت در اين گياه ضروري است 0
عملكرد ومقدار توليد در هكتار:
سنا حدود 2200 تا1400kg در هكتار برگ و200 تا150kg ميوه خشك توليد مي نمايد0
منابع ومآخذ:
هانس فلوك /گياهان دارويي/ترجمه دكتر صابري توكلي وصداقت محمد رضا/چاپ ششم 1384/صفحه 189
عاشوري علي رضا /گياهان دارويي /انتشارات مهتاب/چاپ دوم /صفحه 165
www.2.irib.ir/amouzesh