کاهش خسارت خشکسالی در گندم دیم

پروانه برگخوار صنوبر ( Gypsonoma acerina )حشره کامل به عرض 1 تا 5/1 سانتی متر است و رنگ عمومی بدن آن خاکستری ، رنگ بالهای جلویی شکلاتی و رنگ بالهای عقبی آن خاکستری است . پروانه ماده 24 ساعت بعد از خروج از شفیره ، تخمهای خود را به طور انفرادی یا 2 تا 3تایی روی دمبرگ یا در امتداد رگبرگ اصلی یا روی دندانه های کناری برگ قرار می دهد. تخمها 5 تا 6 روز بعد به لارو تبدیل می شوند. لاروها ابتدا ازپارانشیم برگ تغذیه نموده و سپس کامل می شوند.لاروها با اتصال 2 تا 3 برگ ، لانه ای برای خود ساخته و تبدیل به شفیره می شوند.زمستانگذرانی این حشره به صورت لارو در شکاف تنه یا در زیر برگهای مرده است.لاروها در بهار ابتدا از جوانه ها و سپس از برگها تغذیه کرده و منجر به از بین رفتن جوانه ها و پژمردگی آنها و جارویی شدن شاخه می شوند.این آفت در نهالستانها و خزانه های صنوبر دیده شده و موجب خسارت می شود.روش مبارزه :مبارزه علیه حشره کامل در اردیبهشت ماه همزمان با پرواز و تخمریزی پروانه ها و یا اوایل فروردین ماه همزمان با شروع فعالیت تغذیه لاروهای زمستان گذران ، انجام پذیر می باشد.روش مناسب و عملی در مبارزه شیمیایی با این آفت ، استفاده از سموم نفوذی از قبیل سم متاسیستوکس به میزان یک در هزار همزمان با شروع فعالیت تغذیه لاروهای زمستان گذران می باشد.سوسک پوستخوار بزرگ نارون(scolytus scolytus )حشره کامل این سوسک به طول 4 الی 6 میلیمتر بوده و سر و پیش گرده آن سیاه ، پیشانی آن پوشیده از موهای کوتاه و بالپوشها قهوه ای مایل به قرمز می باشد .لاروها معمولا ضمن فعالیت خود دالان مادری یک طرفه طویلی که طول آن 2 تا 3 سانتیمتر و گاهی تا 10 سانتی متر می رسد ، ایجاد می کنند.این حشره ناقل بیماری قا رچی مرگ نارون می باشد و 1 یا 2 نسل در سال دارد.این حشره در جنگل های شمال کشور و همچنین در استانهای تهران ، آذربایجان و فارس در زیر پوست درختان نارون ، ممرز و آزاد مشاهده می شود.روش مبارزه :با توجه به اینکه سوسک پوستخوار نارون اغلب به درختان ضعیف ، مسن و بیمار حمله می کند، از این رو برای مبارزه با این آفت باید این نوع درختان را از عرصه جنگل ها قطع و خارج نمود تا بدین وسیله از حمله آفت به درختان سالم جلوگیری شود .روش شیمیایی مبارزه با این آفت سمپاشی درختان با سم متوکسی کلر می باشد.پروانه فری یا کرم خراط (Leopard moth)Zeuzera pyrina(Lep: Cossidae)این حشره به گونه‌های بسیاری از درختان مثمر و غیرمثمر حمله می‌کند. از درختان مثمر سیب میزبان اصلی آن در ایران است ولی خسارت آن روی گلابی، به و گردو نیز دیده شده است. از گیاهان غیرمثمر می‌توان به افرا، بیدمشک، بید، نارون، بوط و زبان گنجشک اشاره نمود. در دنیا 150 میزبان برای آفت ذکر شده است. درخت سیب به این آفت خیلی حساس و زود از پا درمی‌آید در حالیکه گردو تا حدودی مقاوم است.زیست‌شناسیپروانه فری در ایران هر دو سال یک نسل دارد. زمستان را به صورت لاروهای سنین مختلف در درون شاخه درختان میزبان می‌گذراند. در اواسط بهار لاروهایی که رشدشان کامل شده تبدیل به شفیره می‌شوند و اواخر بهار شب‌پره‌ها به تدریج ظاهر می‌شوند. حشرات ماده اصولاً هیچ نوعی تغذیه‌ای نداشته و به جهت سنگینی قادر به پرواز نیستند. پس از جفت‌گیری اغلب در مدخل سوراخ خروجی، شکاف ته و حتی روی زمین تخمریزی می‌کنند. هر حشره ماده نزدیک به هزار تخم می‌گذارد. این تخمها خوراک مناسبی برای مورچه‌ها هستند. به فاصله یک تا دو هفته تخم‌ها تفریخ شده و لاروهای کوچکی خارج می‌شوند. تغذیه اصلی لاروها از چوب شاخه و تنه است. لاروها ضمن تغذیه فضولات نارنجی رنگ خود را از سوراخ ورودی که در ضمن سوراخ خروجی آنها نیز خواهد بود به صورت گلوله‌های کوچک و مدور بیرون می‌ریزند. این فضولات در پای درختان مبتلا جمع می‌شوند و این خود یکی از راههای بسیار آسان تشخیص وجود پروانه فری می‌باشد. کانالهایی که در داخل چوب بوسیله لارو این حشره بوجود می‌آید مستقیم و حدود 30 تا 40 سانتیمتر طول دارد و بستگی به گونه میزبان دارد.حمله این آفت روی سیب استقرار سایر حشرات چوبخوار و مخصوصاً اسکولیت درختان میوه و پروانه زنبور مانند را به دنبال خواهد داشت. چون دهانه خروجی دالانهای لاروی پروانه فری محل مناسبی برای تخمریزی و در نتیجه خسارت پروانه زنبور مانند است.لاروها با تارهایی بسیار نارک که با غدد دهانی خود می‌سازد از شاخه‌ای به شاخه دیگر منتقل می‌شوند. لاروها پس از تغذیه کامل تبدیل به شفیره می‌شوند. دوره شفیرگی 20 تا 40 روز طول می‌کشد. در کرج این زمان به تدریج از اوایل اردیبهشت ماه شروع و تا اوایل شهریورماه نزدیک به 5 ماه اولیه ادامه دارد. پروانه‌های کامل پس از ظهور از همان سوراخ ورودی خارج می‌شوند.کنتـــــــرل:1ـ از دشمنان طبیعی این آفت می‌توان به مورچه‌های شکاری (عادت تخم‌خواری) و سن‌های Reduviidae (عادت لاروخواری) اشاره نمود.2ـ رعایت اصول به زراعی، هرس و سوزاندن شاخه‌های خشک و آلوده از شدت خسارت‌های بعدی می‌کاهد.3- در موردی که تعداد درختان آلوده کم باشد می‌توان با فرو بردن مفتولی در درون سوراخهای ورودی، لاروهای آفت را از بین برد.4ـ استفاده از قرص و خمیرهایی که گازهای سمی تولید می کنند.5ـ امروزه در اکثر کشورهای جهان از فرمون‌های جنسی به صورت تکنیک Mating disruption در قالب مبارزه تلفیقی علیه این آفت استفاده می‌شود.6- بهترین موقع مبارزه شیمیایی زمانی است که لاروهای سن اول به قسمت‌های جوان گیاه که همان رگبرگها و دمبرگها و شاخه‌های نازک است حمله می‌کنند در این موقع چون عمق نفوذ لاروها هنوز چندان زیاد نیست می‌توان با استفاده از سموم نفوذی مؤثر برای از بین بردن آفت استفاده کرد.آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و 2درهزاردیازینون EC60% و 1 درهزارابریشم باف ناجور ( Gypsy moth)Lymantria dispar(Lep: Lymantriidae)این حشره آفتی است پلی فاژ و در دنیا به بیش از 500 گونه حمله می‌نماید. در ایران گاهی به حالت طغیانی درمی‌آید و به خصوص در نواحی شمال روی درختان جنگلی پهن برگ و درختان میوه خسارت می‌زند.زیست‌شناسیزمستان را به صورت تخم و در حالت دیاپور سپری کرده و در اوایل بهار بتدریج تخمها تفریخ ولاروها خارج می‌شوند. لاروها 45 تا 70 روز فعالیت برگخواری شدید از خود نشان می‌دهد. انتقال لاروهای جوان یا لاروسن اول بوسیله باد و بوسیله رشته‌های ابریشمی می‌باشد. لارو پس از تغذیه در محل مناسبی تبدیل به شفیره می‌شود. شفیره بوسیله تارهای ابریشمی به تنه درخت یا چیز دیگر خود را متصل می‌کند. مرحله شفیرگی 10 تا 14 روز به طول می‌انجامد. پروانه‌های ماده پس از خروج به علت سنگینی بدن خود قادر به پرواز دور نمی‌باشند و در همان حول و حوش محل خروج از شفیره پس از جفت‌گیری، تخمهای خود را به صورت توده‌های بیضی شکل به تعداد 500 تا 2000 عدد در رویپوست صاف تنه و شاخه‌های جوان میزبان و یا روی قسمت‌های مختلف درخت روی سنگ و روی کنده‌های بریده شده درخت قرار می‌دهند. تخمها تا اندازه‌ای گرد و کرم رنگ هستند. از اواسط تابستان تا بهار آینده نزدگی خود را به حالت تخم می‌گذارنند.مبازه1ـ دشمنان طبیعیپارازیتوئید شفیره Brachymeria intermedia (Hym.: Chalcididae)پارازیتوئید لارو Exorista larvarum (Dip.: Tachinidae)پارازیتوئید لارو Apanteles sp. (Hym.: Braconidae)2ـ کنترل شیمیاییاستفاده از دیفلوبنزورون (دیمیلین) به نسبت 0.3 در هزار یا باکتری B.t به نسبت 2.5 تا 3 در هزارسایت پلانت پاتولوژی