کاهش خسارت خشکسالی در گندم دیم

خواص درماني زعفران از نظر طب قديم، زعفران طبعي گرم و خشک دارد و از آن براي درمان دردهاي شکم استفاده مي‌شده است. زعفران نشاط‌آور و ضد افسردگي است. در طب سنتي از زعفران براي کاهش چربي و کلسترول خون، تسکين درد، تقويت معده، هضم غذا، تقويت حافظه و يادگيري، کاهش فشارخون، استفاده مي‌شده است. پيشگيري از سرطان به دليل جمع‌آوري راديکال‌هاي آزاد، کاهش فشارخون، خون‌سازي و بهبود گردش خون، از ديگر خواص زعفران است. استعمال خارجي آن براي درمان کوفتگي و رماتيسم مفيد است. تقسیم بندی انواع زعفران  در ایران معمولاً زعفران تولیدی به چند شکل تقسیم بندی می شود. یکی از اصطلاحاتی که از دیرباز در این زمینه مورد استفاده قرار می گرفته  زعفران دخترپیچ  است. این نوع زعفران  شامل قسمت کلاله و خامه، (قسمت سرخ و قسمت سفید یا زردرنگ زعفران) می باشد که در فارسی به آن زعفران دسته‌ای نیز گفته می‌شود، در واقع قسمت قرمز دراین نوع زعفران بایدبین 75-70% باشد و قسمت ریشه یا کنج آن حدود30-25% است. زعفران سرگل یا به اصطلاح عامیانه زعفران سرقلم که از زعفران دسته ای تولیدگردید، بدین نحو که قسمتهای زرد آن رابا قیچی کردن وسپس با استفاده از روش الکتریسیته ساکن جدا نمودند و زعفرانی  تمیزتر و کاملاً قرمز به دست. بعدها  زعفرانهایی را که برای تهیه آنها مستقیماً قسمت قرمز(تنها شامل مقدار بسیار کمی از زردی) را از گل جدا می‌کنند  پوشالی نامیدند. هر کدام از این زعفرانها ممکن است درجه یک یا دو و مرغوب یا نامرغوب باشند و هیچیک را نمی توان به دیگری ترجیح داد. آنچه که مسلم است قدرت رنگدهی و کیفیت زعفران دسته به مراتب پایین تر از انواع دیگر زعفران است، همینطور از نظر  روش خشک کردن چون با تاخیر خشک می شود و در واقع بخشی از قدرت رنگدهیش را در طول فرآیند خشک کردن از دست می دهد کیفیت پایین تری دارد. وقتی زعفران سرگل را از زعفران دسته‌ای جدا می‌کنیم، قسمت ریشه یا سفید که در فارسی به آن کنج گفته می‌شود،جدا می‌شود  و در واقع نمی توانیم آن را زعفران تلقی کنیم. این ماده کنج زعفران نامیده می شود برداشت زعفران گل زعفران معمولاً در اواسط پاييز برداشت مي شود و روش متداول برداشت آن دستي است. پس از نخستين آبياري گياه زعفران شروع به رشد مي كند. در جنوب خراسان گلهاي زعفران غالباً از اوائل آبان تا اوائل آذر ظاهر مي شود و به محض پيداشدن اولين گلها در مزرعه، برداشت محصول آغاز مي شود. زمان برداشت زعفران بستگي به شرايط محيطي و زراعي دارد. عمليات برداشت گل در يك مزرعه حداكثر 20 روز به طول مي انجامد. زمان برداشت برداشت گل بهتر است در ساعات اوليه بامداد انجام شود چرا كه در اين زمان دماي هوا پايين است و گل ها هنوز باز نشده اند و در اين صورت، احتمال صدمه مكانيكي به گل و آلودگي هاي ثانويه در حين جابجايي كاهش خواهد يافت. نكته قابل توجه اينست كه كسي كه گل زعفران را برداشت مي كند، بايد تندرست بوده و بويژه دست وي، بدون آلودگي و عاري از بيماري پوستي و عفوني باشد . همچنين براي گردآوري و جابجايي گل زعفران بايد از سبدهاي مناسب (حصيري يا پلاستيكي ) پاكيزه، تميز و خشك استفاده شود. جابجايي و حمل ونقل در هنگام جابجايي و حمل و نقل گل زعفران بايستي موارد زير را رعايت نمود.1- جابجايي گل زعفران بايد به گونه اي باشد كه گل ها از صدمه مكانيكي و آلودگي هاي محيط حفظ شوند. 2- از انباشتگي بيش از اندازه و فشرده شدن گل در هنگام جابجايي و ترابري جلوگيري شود. 3- ظروف حمل گل بايد به صورتي روي هم قرار گيرد تا از واردشدن صدمه مكانيكي به گل جلوگيري شود. 4- در صورت طولاني بودن زمان حمل و نقل، جهت مصونيت گل در برابر نور و آلودگي ، از پوشش مناسب بر روي گلها استفاده شود. فرآوری و بسته‏بندی جداسازيبرخي از توليدكنندگان زعفران را به صورت دسته جمع آوري مي نمايند. كه اين روش داراي معايبي به شرح زير است: مساعد شدن شرايط مورد نياز براي رشد و تكثير ميكروارگانيزم ها و عوامل بيماري زا.پايين آمدن كيفيت زعفران طولاني شدن زمان خشك كردن براي توليد زعفران رشته اي در مرحله جداسازي بايستي هر كلاله به همراه حداكثر 4-2 ميليمتر از خامه از ديگر بخشهاي گل جدا شده و به صورت در هم درظروف مناسب و تميز قرار گيرد. استفاده از اين روش مزايايي نيز دارد كه به شرح زير مي باشد: كاهش آلودگي به علت تماس كمتر زعفران با دست سرعت عمل در جداسازي حفظ كيفيت زعفران كاهش زمان خشك كردن لازم بذكر است كه جداسازي هرچه سريعتر زعفران در بهبود كيفيت محصول توليدي موثر است و بهترين دما براي نگهداري كلاله ها در فاصله زماني جداسازي تا خشك كردن، دماي يخچال مي باشد. خشك كردنزعفران تازه را براي نگهداري طولاني تر بايد خشك نمود. روش خشك كردن تعيين كننده كيفيت و ارزش نهايي زعفران مي باشد. عطر خاص زعفران در هنگام خشك كردن در اثر هيدروليزشدن تركيبات پيكروكروسين و آزاد كردن سافرانال توليد مي گردد.روشهاي خشك كردن عبارتند از: روش سنتي ايران، روش اسپانيايي و روشهاي صنعتي.روش سنتي ايراني  مستلزم خشك كردن زعفران در سايه و يا اتاق گرم و خشك براي حدود 8 تا 12 روز مي باشد. در اين روش امكان رشد و تكثير ميكروارگانيزم ها و افزايش آلودگي و همچنين كاهش قدرت رنگدهي در اثر فعاليت آنزيم ها، بدليل طولاني بودن زمان خشك كردن، وجود دارد. در روش اسپانيايي در این روش زعفران بر روي الكي با شبكه توري ابريشمي و تحت دماي متوسطي حدود C° 50 - 60 براي مدت 30 تا 60 دقيقه حرارت غير مستقيم قرار داده مي شود. در اين روش رنگ بيشتري نسبت بروش سنتي ايراني و يا خشك كردن در هواي آزاد، ظاهر مي شود و احتمال آلودگي قارچي محدود مي گردد. روش صنعتی در روش صنعتي، سيستمهاي خشك كننده اي كه بكار مي روند بر سه نوع مي باشند:1. خشك كننده هاي با انتقال هوا: در اينجا هواي داغ با محصول تماس مستقيم پيدا مي كند. مهمترين آنها خشك كن هاي تونلي هستند.2. خشك كننده هاي نقاله اي3. خشك كننده هاي تحت خلاء: از اين خشك كننده ها براي موادي كه حرارت بالا باعث تخريب مواد مؤثره آنها مي شود استفاده مي گردد. نكات مهمي كه در رابطه با خشك كردن زعفران قابل توجه مي باشد عبارتند از:1. مدت زمان خشكانيدن كوتاه باشد. زمان جداشدن و خشكانيدن تا رسيدن به رطوبت مناسب از 24 ساعت بيشتر نشود. 2. از حرارت يكنواخت و غيرمستقيم حدود (C° 60 )، جهت خشكانيدن زعفران، استفاده شود.3. رطوبت نهايي زعفران در پايان اين مرحله از 10 درصد بيشتر نباشد. بسته بندی زعفران زعفران در بازار به دو شكل بسته بندي شده و يا به صورت فله عرضه ميشود. بسته بندي زعفران در اوزان 25/0، 5/0 و يك گرمي تا بسته هاي 100 گرمي سلوفون يا نايلون و در قوطي هاي پلاستيكي كريستال متداول است. ضمن اينكه براي اوزان بالاتر مانند 500 گرمي، بيشتر حلب استيل و صندوق چوبي به كار ميرود. يكي از انواع بسته بندي هاي مناسب براي مصارف تجاري شامل پاكت هايي با يك لايه آلومينيوم است كه به دليل حفظ رنگ، عطر، رطوبت و مواد فرار سبب حفظ كيفيت زعفران ميشود.کشت زعفران، برداشت و پاکسازی آن عموما به شکل یکسانی انجام می شود ولی تفاوتدر بسته بندی زعفران سبب تمایز محصولات می گردد. کنترل کالای ورودی در بدو ورود زعفران آزمون های ذیل جهت ارزیابی كیفیت انجام میپذیرد: •          آزمون رنگ (استخراج و تشخیص رنگ های افزودنی) •          آزمون قدرت رنگی وارزیابی میزان كروسین ،سافرانال و پیكروكروسین •          رطوبت •          خاكستر كل •          خاکستر نامحلول در اسید •          میزان مواد خارجی مربوط به محیط و بقایای گل •          عصاره محلول در آب سرد •          پیگمان •          ازت تام •          فیبر خام مرحله بسته بندی مرحله بسته بندی به شرح ذیل می گردد: سورتینگ:شامل جداسازی كلیه ذرات خارجی و بقایای گل می باشد.توزین: در این قسمت كاركنان بخش توزین بر حسب میزان و نوع بسته بندی مورد نظر زعفران را با ترازوهای دقیق و كالیبره شده وزن میكنند. درب بندی: درب بندی بسته بندی های قوطی شكل توسط كاركنان مربوطه با دقت كامل انجام گرفته و درب بندی بسته بندی های پاكتی توسط دستگاه دوخت صورت می گیرد. وکیوم: دربعضی بسته بندیهای قوطی شكل ، قوطی ها بر روی كارت های مشخص ، گذاشته و بوسیله تلق وكیوم می شوند . و بعد از این عمل قوطیهای وكیوم شده پس از کد گذاری جعبه گذاری و یا شیرینگ می شوند. جت پرینتر (كد زنی): بعد از بسته بندی اولیه بسته ها، توسط دستگاه جت پرینتر، مشخصات بسته شامل وزن محصول،‌ تاریخ تولید، تاریخ انقضاء، كد محصول، سریال تولید و نوع محصول بر روی بسته ها چاپ می شود. جعبه گذاری: بسته ها بعداز بخش جت پرینتر بسته بندی نهایی گشته و جعبه گذاری می شوند . نوع بسته و تعداد داخل بسته با توجه به نوع محصول انجام می شود. شرینگ پك:در انتها بعضی از محصولات توسط دستگاه شرینگ پك بسته بندی می گردد . كه بصورت بسته هایی با تعداد مشخص می باشد. بازرسی و آزمون ویژگی محصول در مراحل مختلف مورد پایش و اندازه گیری واقع می شود. كنترل حین فرآیند: مسئول كنترل كیفیت هر دو ساعت یكبار از خط تولید بازدید بعمل آورده و عملكرد كاركنان در بخشهای مختلف را مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهند و نتایج حاصله را در فرم مربوطه درج می كند و در صورت مشاهده عدم انطباق اقدامات لازم صورت می گیرد. كنترل محصول نهایی: پس از ساخت و تولید و بسته بندی , محصول مطابق استانداردهای ملی مرتبط با بسته بندی زعفران كنترل شده و نتایج توسط بازرس کنترل كیفیت در فرمهای مربوطه ثبت می گردد. نگهداري زعفران اسانس و عطر زعفران قابليت تبخير بالايي دارد و در صورتي که در نگهداري آن دقت کافي به خرج ندهيد، از کيفيت و مرغوبيت آن کاسته مي‌شود. زعفران بايد در ظروف در بسته شيشه‌اي يا فلزي نگهداري شود.بسته‌هاي زعفران بايد دور از نور و رطوبت و در دماي معتدل نگهداري شوند. از سوي ديگر، چون اسانس زعفران هنگامي که آن را پودر مي‌کنيم، زودتر تبخير مي‌شود بايد از پودر کردن زعفران تا موقع مصرف خودداري شود. استانداردها و کنترل کیفیت مرجع استانداردهايي كه امروزه در جهان براي زعفران وجود دارد استاندارد ISO3632-2002 مي‎باشد. اداره‎هاي نظارت بر مواد غذايي كه در كشورهاي مختلف اسامي متفاوتي دارند، مسئول كنترل تقلب در زعفران هستند. در ايران موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي و اداره نظارت بر دارو و غذا، اين مسئوليت را بر عهده دارند و با بهره‎گيري از آزمايشگاههاي مجهز خود، اين وظيفه را انجام ميدهند. اما در ساير كشورها، سازمانهاي مختلفي بر كيفيت زعفران نظارت مي‎كنند كه ممكن است از نظر امكانات، تجربه و دانش فني زعفران، از سطوح مختلفي برخوردار باشند. روشهای استاندارد آزمون زعفران در اسپانیا در این استانداردها روش های آزمون زعفران جهت تعیین کیفیت و تشخیص تقلبهایی که صورت می گیرد تشریح گردیده است. براساس این استاندارد زعفران با 6 درجه مختلف مطابق زیر در تجارت قابل عرضه است زعفران مانچا زعفران ریو زعفران سریا زعفران کمون زعفران کپ زعفران مولیدو تجارت زعفران ارزش ناخالص زعفران سال 86 در خرسان بزرگ از مرز 296 ميليارد تومان گذشت و به موجب ارزيابي اداره اقتصاد كشاورزي استان خراسان رضوي مقام اول بين محصولات باغباني را حائز گشته و ارزش اقتصادي آن برابر گندم ،2/7برابر چغندر ،3 برابر پنبه و 4 برابر يونجه گرديده است. گردش مالي صنعت ادويه در دنيا سه ميليارد دلار است، پنج درصد از آن به زعفران اختصاص دارد و رشد ادويه نيز بين سال‌هاي 2002 تا 2006 داراي پتانسيل بالايي بوده است. در سطح دو استان خراسان رضوي و جنوبي، حدود 600 هزار نفر در زمينه توليد و فراوري زعفران مشغول بکار هستند، بالغ بر60 هزار هکتار از زمين‌هاي دو استان به کشت زعفران اختصاص دارد يعني براي هر هکتار، 15 نفر مشغول بکار هستند. از سال 1352 كه تحقيقات علمي بر روي زعفران كشور شروع شده است ،35 سال مي گذرد. در اين مدت سطح كشت از 2950 هكتار به 57774 هكتار و توليد از 17 تن به 188 تن در سال 86 رسيده است. سطح كشت 20 برابر شده در حالي كه توليد فقط 11 برابر گشته است. يعني عملكرد مزارع مستمر‍‍اً در حال سقوط بوده است.از طرفي بالا رفتن قيمت نهادهها و افزايش دستمزد نيروي كار موجب بالا رفتن هزينه توليد ونهايتاً گرانتر شدن قيمت زعفران در بازار داخل و خارج گرديده است و مضافاً اينك سرماي سخت و طولاني زمستان 86 موجب تخريب در روند طبيعي در روند رشد اين گياه و كاهشي شديد در محصول را براي مدت يكي دو سال آينده به دنبال آورده است كه اين خود در نجومي شدن قيمت زعفران اثر گذارده وصدمه شديد به ميزان مصرف جهاني و داخلي آن وارد نموده است كه بايد اشاره شود كه توليد 188 تني سال 86 به 30 تن در سال 87 يعني 85% كاهش يافته و قيمت آن تا 40 ميليون ريال در سال 87 براي هر كيلو يعني 150% افزايش يافته است. از آنجا كه روند روبه رشد مصرف جهاني زعفران و نهايتاً حفظ موقعيت توليد و تجارت پايدار آن براي كشاورزان خراسان مركزي و جنوبي رابطه مستقيم با عرضه محصول ارزان قيمت دارد لذا در اين تحقيق به برخي عوامل مخرب بر سر تجارت جهاني و برخي از راه حل هاي آن اشاره مي شود. خشكسالي و گسترش سطح كشت كمبود باران بخصوص در اسفند و فروردين كه از درشت شدن پياز ممانعت به عمل مي آورد، از طرفي و گرماي تابستان كه اثر منفي در القاء گل در مرداد ماه دارد از طرف ديگر ، از عوامل مهم كاهش عملکرد مزارع زعفران در چند ساله اخير به شمار مي رود. عامل منفي ديگري كه در كاهش عملكرد زعفران و گران تمام شدن محصول زعفران كشور مؤثر افتاده گسترش بي رويه سطح زير كشت در چند سال اخير است كه علاوه بر آن آبهاي زير زميني منطقه را نيز مورد هجوم قرار داده است. بايد بدانيم كه اصطلاحاً زعفران يك زراعت انتاسيو است نه اكتانسيو. يعني نيروي كار فراوان و هزينه زياد براي تغذيه و دفع علوفه و آبياري و كولتيواسيون را مي طلبد تا عملكرد زياد ودر آمد بالايي را بر جاي گذارد كه منجر به توليد محصول ارزان قيمت مي شود.انجام اين خدمات فقط در سطوح كوچك و با مديريت مستمر خانوار زارع امكان پذير است و هنگامي كه سطح وسيع و مزارع گسترش مي يابند، خاكهاي نامرغوب به زير كشت آمده و مديريت عمومي مزرعه افت مي كند و آنجاست كه عملكرد پايين مي آيد و توليد محصول گران تمام مي شود و اين حقيقتي است كه در اكثر مناطق كشت زعفران خراسان در سنوات اخير اتفاق افتاده است. كشت سنتي و دوره طولاني بهره برداري به جرأت مي توان گفت كه از سپيده دمان تاريخ مدون ايران تاكنون كه 25 قرن مي گذرد در نحوه توليد اين محصول تغيير عمده اي صورت نپذيرفته وانسان شرقي فلات ايران امروز ودرقرن21 ميلادي زعفران را همانگونه مي كارد ودرو مي كند كه اجدادش در 500 سال قبل از ميلاد در بخش غربي فلات بدان دست مي يازيدند. در اين سيستم سنتي زمان كشت تابستان و بصورت كپه اي آن هم در رديف هاي كج و معوج و با استفاده از پيازهاي كوچك وبزرگ به تعداد چند عدد دريك چاله بوده و استفاده از خاك قلعه خرابه ها ورسوبات رودخانه اي روي بستركشت معمول،آبياري غرقابي ودركرتهاي بزرگ صورت مي پذيرد واز همه بدتر دوره بهره برداري 8 سال و گاهاًبيشتر مي باشد. تمام روشهاي فوق كه موجب بالا رفتن هزينه توليد ودرپايين آمدن عملكردهستند،همراه باتأثيرات منفي دست به دست هم داده وميانگين عملكردراتا 3/5 كيلو در هكتار كاهش داده اند.بنابراين چگونه اين نوع زراعتكاري مي تواند با ميانگين بالاتر از10 كيلو درهكتار يونان، اسپانيا وجديداً افغانستان كه باسيستم ديگري كشت وكار مي كنند رقابت نمايد؟ولاجرم محكوم به فنااست وحتي ماشيني كردن برداشت نمي تواند دردي از آن دوانمايد، مگر باتغيير كلي سيستم توليد بپردازيم و تكنيك هاي جديدرابراي افزايش محصول بكار بنديم. پودر زعفران که قیمت آن نسبت به زعفران رشته ای پایین تر بوده و خواص زعفران رشته ای را با شدت کمتری در خود دارد. این محصول توسط شرکتهای اسپانیایی به عنوان یک محصول جانبی زعفران صادر و در انواع متنوع بسته بندی ارائه میشود. شربت زعفران شربت زعفران از دیگر محصولات جانبی زعفران است که توسط شرکت اسپانیایی Taj Mahal به کشورهای دیگر Re Export  می شود.  بسته بندی مورد استفاده جهت این محصول فرعی زعفران به شکل شیشه ای و به گونه ای است که توجه مصرف کننده را به خود جلب می کند. زعفران رشته ای این نوع بسته بندی از بسته بندیهای است که جهت صادرات مجدد زعفران رشته ای به کشورهای دیگر توسط یک شرکت اسپانیایی انجام میشود. همانگونه که در شکل می بینیم ، این شرکت اسپانیایی صادر کننده زعفران ایرانی ، بهمراه یکی از بسته های صادراتی خود وسیله ای را که جهت پودر کردن زعفران رشته ای توسط ایرانیان بکار برده میشود نیز در داخل پک زعفران زعفران صادراتی خود قرار داده است تا برای خود نوعی مزیت رقابتی ایجاد کند، موضوعی که شاید توسط تولید کنندگان و صادرکنندگان اصلی این محصول – شرکتهای ایرانی – نادیده گرفته میشود بررسی چالشها و مشکلات فراوری صادرات زعفران چالشهای تولید Ø      عدم توجه کافی به امر آموزش در بخش کشاورزی به ویژه حفظ و ارتقاء کیفیت و سطح بهداشت محصول Ø      عدم توجه به کیفیت که شامل نحوه برداشت و فرآوری و خشک کردن و نگهداری و آلودگی آن به اجسام خارجی و همینطور انواع باکتریهای مضر Ø      عدم توجه به بسته بندی صحیح ، استاندارد ، شکیل و  به روز چالش های عرضه و تبلیغات Ø      عدم تبلیغات گسترده و به روز  در بازارهای جهانی Ø      عدم توجه کافی و دقیق به انتخاب نامهای تجاری مناسب بهمنظور  ایجاد یک تصویر جذاب از زعفران ایران در اذهان عمومی در عرصه بین المللی Ø      فقدان استراتژی قیمت گذاری ، حفظ و ارتقاء قیمت و جلوگیری از کاهش بی رویه قیمت با توجه به مرغوبیت و کیفیت محصول تولیدی کشور ونیز نقش بی نظیر ایران در تولید محصول Ø      فقدان تشکل فراگیر که اعضاء را نسبت به اتخاذ مواضع ویژه در قیمت گذاری متحد نماید Ø      عدم استفاده از مجلات نفیس به زبانهای خارجی از زعفران برای معرفی خواص علمی و کاربردی و تحقیقات روز Ø      نداشتن یک CD کاتالوگ به زبانهای مختلف با طراحی مناسب Ø      عدم گرد آوری متخصصین و کارشناسان مجرب در زمینه بازاریابی ، طراحان ویژه تبلیغات و نمایندگانی از از صادر کنندگان فعال در این بخش چالشهای تجارت Ø      قاچاق پیاز زعفران به کشور های دیگر از جمله ها افغانستان Ø      عدم حمایت منطقی و هدفمند از صادرکنندگان واقعی و دخالت دولت در صادرات زعفران و عدم حمایت دولت از نظر وضع قوانین و حمایت مالی و معنوی صادر کننده و ارز آور زعفران Ø      فقدان یک Brand مشخص برای کالای زعفران تولیدی در ایران Ø      عدم طراحی و تعریف Brand سازمان بورس کالای کشاورزی ایران به عنوان نمونه ای از مشابه جهانی متداول Ø      عدم حمایت سازمانهای دولتی اعم از بخشهای کشاورزی و بازرگانی Ø      عدم حضور همه جانبه در مجامع بین المللی از طریق برگزاری و حضور در همایش های جهانی در داخل و خارج از کشور Ø      عدم حضور در نمایشگاههای بین المللی Ø      عدم فعالیت نمایندگان سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران برای معرفی محصول ملی ایران Ø      عدم ارئه تبلیغات زعفران از طریق رسانه های مختلف Ø      عدم توسعه تجارت الکترونیک و فروش Online مشکلاتی که در زمینه توسعه بسته بندی در کشور وجود دارد Ø       عدم اطلاع تولید کنندگان داخلی از نقش و اهمیت بسته بندی و تاثیر آن در موفقیت واحد تولیدی در ارائه محصولات مطابق نیاز بازار و در خواست مصرف کننده Ø      پایین بودن سطح کیفیت ظروف و بسته های تولیدی Ø       پایین بودن سطح کیفیت ماشین آلات بسته بندی ساخت داخل Ø       گرانی تجهیزات و سیستم های پیشرفته بسته بندی و سرمایه گذاری بالا در خصوص خرید این تجهیزات از خارج   ارائه راهکارهای دستیابی به وضعیت مطلوب صادرات زعفران عوامل افزایش تولید الف.آموزش ب. حمایت قیمتی ج. مدیریت منابع آب د. سرمایه گذاری‌های زیربنایی ه. تكنیك های هسته ای و روش های جدید افزایش تولید و. كشت تخصصی عوامل افزایش صادرات 1)      صادرات فرآورده های جانبی زعفران 2)      جلوگیری از صادرات فله و چمدانی زعفران 3)      کنترل صادرکنندگان با قیمت های از پیش تعیین شده 4)      تبلیغات صحیح به سایر کشورها شناسایی بازارهای ناشناخته کشورهای مانند آمریکای شمالی ، اروپا و شرق آسیا بازارهای خرید مناسبی هستند و می توان با افزایش تبلیغات مناسب در این بازارها و جذب مشتریان ، زمینه رشد صادرات زعفران به بازارهای مذکور را فراهم ساخت . ثبت محصول زعفران به نام ایران در سطح بین الملل آموزش های علمی – کاربردی در بسته بندی آموزش  به صورت علمی - کاربردی در صادرات خلاقیت و نوآوری در بازارهای هدف ایجاد برنامه مشخص در ایجاد راهکارهای خلاقانه و نوآورانه برای تجارت جهانی زعفران در بازارهای هدف تدوین برنامه مشخص و نوآورانه در ارائه توسعه کالا با اهمیت های جدید تبلیغات و اطلاع رسانی موثر دربازار q      معرفی جایگاه تبلیغات و اطلاع رسانی به صادرکنندگان به عنوان بزرگترین حربه تجارت کالا q       شناسایی مستند زعفران ایرانی در رسانه های معتبر دنیا q      ایجاد برنامه مدون و استراتژیک برای تبلیغات مداوم و پیگیر زعفران ایران q      استفاده از روشهای روز اطلاع رسانی جهت معرفی کالا باهویت ایرانی q      استفاده از روشهای مجازی تبلیغی مانند ایجاد فستیوال ،جشنواره یا تورهای تفریحی q      ایجاد بازارهای کنترل کننده و هدایت کننده تبلیغاتی در بازار هدف q      ایجاد دیده بان در سیستم مدیریت تبلیغ جهت ایجاد خط مشی q      بکارگیری آژانس های تبلیغاتی با Brand اختصاصی به عنوان دیده بان و مبلغ همزمان توجه به شاخص بسته بندی در بازار هدف q      مدیریت هماهنگی کیفی بسته بندی بعنوان شاخص توسعه دهنده Brand و کالا در بازارهای هدف q      تطبیق اعتباری طرههای بسته بندی با استایلهای روز دنیا q      رعایت استاندارد ها و ضوابط بازارهای هدف در بسته بندی کالای زعفران q      توجه به تجارت زعفران از طریق بسته بندیهای خرد (تجارت فروشگاهی) q      توجه به توانمندیهای تبلیغاتی و اطلاع رسانی بسته بندی در بازار هدف   گرد آورنده : محمد بصیر ، ایمان چمبری ، عبدالله لوشابی