مواد و روشها
اين تحقيق با استفاده از سيستم هيدروپونيك در گلخانه مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي اصفهان اجرا
گرديد. رقم گوجه فرنگي مورد استفاده از ارقام رايج در منطقه به نام هاي حمرا و كوين انتخاب گرديد. كه بر
با استفاده از روش اسكنه اي پيوند شد.. AR- روي يك پايه تجاري مقاوم به شوري گوجه فرنگي به نام 9704
هاي در حدود EC ميباشد كه به ترتيب NaCl ،( ميلي مولار ) mM 30 و 60 ، تيمار هاي شوري نيز شامل 3 تيمار 0
بذور پايه و پيوندك در گلدان هاي پلاستيكي پر .(Romer et al., را ايجاد مينمايد ( 2000 dSm-1 8/ 5/3 و 3 ،2/3
شده با پرليت در اواسط آذرماه و در شرايط گلخانه كشت گرديد. آبياري گلدانها نيز توسط محلول غذايي
صورت گرفت. 25 روز بعد از جوانه زني و در مرحله مشخص عمليات پيوند توسط روش Hoagland استاندارد
رايج اسكنه اي انجام شد. سپس بوتههاي پيوند شده براي التيام زخم محل پيوند در گلخانه توسط كيسه پلاستيكي
اولين كارگاه فني ارتقاء كارايي مصرف آب با كشت محصولات گلخانهاي ۴
شفاف براي افزايش رطوبت نسبي و جلوگيري از تعرق برگ ها قرار گرفتند. در حدود 15 روز بعد از پيوند بوته ها
به گلدان هاي اصلي در گلخانه منتقل گرديد. .هر كرت آزمايشي شامل 3 بوته گوجه فرنگي بوده كه هر يك نيز در
گلدان پلاستيكي بزرگ به عنوان يك پلات آزمايشي قرار گرفتند. تعداد كل پلاتهاي آزمايشي با احتساب 3 تيمار
شوري 12 پلات بودند كه در يك طرح استريپ پلات در قالب بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار به مدت 1 سال
مورد بررسي قرار گرفت. تيمار هاي شوري به عنوان عامل افقي و تيمار هاي پيوند به عنوان عامل عمودي در اين
استفاده گرديد كه با استفاده از Hoagland طرح اعمال گرديد. براي تغذيه بوته ها نيز از محلول غذايي استاندارد
لوله و قطره چكان به گلدان ها منتقل شد. .تيمار هاي شوري مورد نظرنيز به صورت مرحله اي و در طي 6 روز با
به ميزان مورد نظر رسانده شد. صفات مورد بررسي در اين آزمايش شامل: عملكرد NaCl اضافه نمودن مقدار كافي
بوته، متوسط وزن ميوه ها،در صد مواد جامد محلول در ميوه(بريكس)، ،ميزان اسيد اسكوربيك در ميوه، ميزان
آنيونها و كاتيون هاي اصلي شامل: يون هاي كلسيم، پتاسيم، سديم، كلر و نيترات در ميوه بود.
نتايج و بحث
باعث كاهش عملكرد معنيدار در عملكرد ميوه در هر بوته و متوسط وزن ميوه ها در مقايسه با تيمار هاي Ec= 8/3
ديگر گرديده ولي تفاوت معنيداري ميان بوته هاي پيوندي و غيرپيوندي در مورد متوسط وزن ميوه ها و تعداد ميوه
در بوته وجود نداشت. عملكرد كل ميوه در مورد بوته هاي پيوندي به طور معني داري بيش از بوتههاي غيرپيوندي
بود. در نتايج قبلي در مطالعات آب آبياري بر روي گوجه فرنگي در خاك هاي dSm-1 2/ در رقم حمرا در شوري 3
بود كاهش عملكرد قابل توجهي را نشان نداده dSm-1 شني با محلول هاي آبياري كه داراي هدايت الكتريكي 5
آبياري شده و كاهش عملكرد كمي dSm-1 است. بوته هاي گوجه فرنگي حتي با محلول هاي غذايي داراي شوري 8
اين تفاوتهاي مشاهده شده احتمالا مربوط به حساسيت متفاوت ارقام .(Martinez et all., را نشان دادهاند ( 1987
مورد استفاده نسبت به شوري ميباشد. به همين علت هم رقم حمرا در اين مطالعه عملكرد بيشتري نسبت به كوين
داشته است. dSm-1 2/ در شوري 3
نشان نميدهند (جدول 1) ولي در عين TSS بوته هاي پيوندي و غير پيوندي اختلاف معني داري را در مورد
يكي از فاكتور هاي موثر در كيفيت ميوه گوجه TSS . 8 دسي زيمنس بيشتر است / در شوري 3 TSS حال ميزان
فرنگي است و همانگونه كه مشاهده شد با افزايش شوري ميزان آن افزايش يافته است بنابر اين آبياري با آب داراي
.( Martinez et all., شوري متوسط به منظور افزايش كيفيت ميوه گوجه فرنگي پيشنهاد مي گردد ( 1987
ثابت مانده در حالي كه با dSm-12/ غلظت اسيد اسكوربيك در عصاره ميوه در تيمار هاي پيوندي با شوري 3
افزايش معني داري براي رقم حمرا پيوندي را نشان مي دهد. در مورد ليكوپن ، dSm-1 8/ 5 و 3 / به 3 EC بالا رفتن
و بتاكاروتن بطور كلي شوري هيچگونه اثر معنيداري بر روي اين دو پيگمنت نداشته ولي پيوند اثر بسيار معني-
داري خصوصا بر ميزان ليكوپن در تمامي تيمار هاي شوري نشان ميدهد. به طور يكه ميزان ليكوپن در ميوه هاي
دو برابر بوته هاي غير پيوندي بوده است. اين نتايج نشان ميدهد كه پيوند dSm-1 2/ رقم حمرا پيوندي در 3
(خصوصا در مورد رقم حمرا) باعث افزايش ارزش تغذيه اي (ليكوپن و بتاكاروتن) گوجه فرنگي ميشود. غلظت
آنيون ها و كاتيون ها در ميوه در جدول 2 آمده است. ميزان نيترات در مورد بو ته هاي پيوندي و غير پيوندي در
كاهش نشان ميدهد. ميزان يون هاي كلر و سديم نيز به تدريج با افزايش شوري افزايش مييابد. dSm-1 8/ شوري 3
با غلظت بيشتري در بوته هاي غير پيوندي نسبت به بوتههاي پيوندي dSm-1 8/ ولي هر دو يون مذكور در شوري 3
وجود دارند.
آبياري با آب شور باعث افزايش عطر و شيريني ميوه ميگردد. گزارش گرديده كه افزايش ميزان يون كلر و سديم
به .(Doraia et all., در ميوه باعث رغبت بيشتر مصرف كننده شده و شيريني و طعم ميوه افزايش مييابد ( 1987
همين دليل ميوه هاي حاصل از بو ته هاي پيوندي مي توانند داراي ارزش تغذيه اي بيشتري باشند.