ویژگی های دوره ابتدایی
بسمه تعالی ویژگی های بارز دوره ابتدایی 1- دوره ی ابتدایی وبرنامه ی درسی آن ، مبنائی برای آموزش در دوره های بعد است . ویژگی های منحصر به فرد دوره ابتدایی این است که بنیاد واساس رفتار در این دوره پی ریزی می شود و رفتار انسان بزرگسال محصول آموخته های او در خردسالی است . دوره ی ابتدایی دوره ی شخصیت پروری است ودراین دوره باید به ابعاد گوناگون وجود دانش آموز توجه شود . آموزش وپرورش در دوره ابتدایی وتوفیق یافتن و یا توفیق نیافتن آن ، با خانوادهی دانش آموز مرتبط است. زیرا برنامه ی درسی خانواده در کودکی به مدرسه  می آید شکل گرفته است ونیز دو نهاد مدرسه وخانواده باید ارتباط مؤثر ومفیدی باهم داشته باشند . در واقع برنامه ی درسی دوره ی ابتدایی از برآیند مدرسه ( برنامه درسی مدرسه ) وخانواده شکل می گیرد . آموزش وپرورش در دورهی ابتدایی زیر بنای توسعه است چون آموزش وپرورش ، کودکان را به عنوان نیروهای آینده تربیت می کند . در دوره ی ابتدایی یادگیری شیوه ی عمل ویادگیری روش بسیار مهم است، مثل یادگیری روش اندیشیدن ، روش برقراری ارتباط... بعد روان شناختی آموزش نیز اهمیت بالائی دارد . روح کودک ظریف است وآسیب پذیر است وباید به علاقه ها ، نیاز های ورحیه ی او در تعیین روش تدریس توجه شود . کنجکاوی کودک امکان وفرصت بسیار مناسبی برای رشد فراهم می کند آموزش وپرورش در دوره ی ابتدایی شدیداً آسیب پذیر است ونیز آمیخته ای از فرصت هاوتهدید ست که در زمان مناسب باید از این فرصت ها استفاده کرد .وبه تهدید ها نیز توجه داشت .   ویژگی های روش تدریس در دوره ی ابتدایی 1- تنوع وبازی : روش های تدریس در این دوره باید متنوع وبا بازی آموزشی همراه باشد .زیرا کودک بازی را دوست دارد واز ثبات موقعیت گریزان است ، یعنی نمی تواند برای مدت طولانی در یک موقعیت وحالت ثابت باقی بماند. 2- انگیزه محور بودن: لازم است روش هایی را انتخاب کنیم که با اجرای آن ها ،انگیزه ی یادگیری در کودک تقویت شود .برای این کار ، بعد عاطفی تدریس باید قوی باشد تا تدریس برای دانش آموزان جذاب شود یک روش مناسب استفاده از قصّه گویی است . 3- تاکید بر تجربه های یادگیری : دراین دوره تجربه بیش تر از ارائه ی مستقیم دانش ارزش دارد زیرا تجربه معرفتی است که از طریق تعامل فرد با محیط به دست می آید .کودک به دلیل کنجکاوی میل به فعالیت دارد .هر چه فعالیت بیشتر باشد،امکان سازماندهی تجربه بیشتر می شود .لازم به ذکر است که  بین فعالیت وتجربه تفاوت وجود دارد .تجربه ها محصول فعالیت واز جنس معرفت وشناخت هستند . هر فعالیت به تجربه ی مثبت منجر نمی شود وفعالیت ها را باید با توجه به هدف وسن انتخاب کرد . 4-گسترش ذهن :در تدریس باید به گسترش فضای ذهنی دانش آموزان یاری رساند ونباید اورا در فضای فیزیکی و مادی کلاس درس محبوس کرد. کلاس نباید مانند قفسی باشد که شاگردان در آن زندانی هستند . آن ها باید با محیط بیرون از مدرسه ، اجتماع و... هم تعادل داشته باشد. 5- استفاده از قاعده ی این جا واکنون : کودک دراین دوره مکان های دور را نمی فهمد وباید تمام مسائل رابه این جا مربوط کنیم . همچنین ، مسائل زمانی دور راهم نمی فهمد وباید توسط مجسم کردن وعینی ساختن مسائل ، مشکل زمان را برای او حل کرد . 6- هماهنگی با اصول یادگیری : چون هدف تدریس یادگیری است ویادگیری قاعده مند است روش تدریس باید به اصول یادگیری وعواملی که در امر یادگیری مؤثر هستند ، توجه داشته باشد.   از عوامل مؤثر در یادگیری می توان به موارد زیر اشاره کرد: 1-آمادگی : دانش آموز در رابطه با موضوع وبرنامه ی درسی باید به آمادگی شناختی ، عاطفی ، روانی حرکتی رسیده باشد تا بتواند مطلب را یاد بگیرد . 2- تجربیات قبلی : هنگامی شخصی می تواند مطالب وعناصر موجود در محیط خود را بفهمد یا آن را تفسی وترجمه کند که از تجربیات گذشته ی خود کمک بگیرد . 3-موقعیت یادگیری : برای یادگیری مؤثر باید موقعیت ومحیط یادگیری مناسب باشد . 4- فعالیت یادگیرنده : در امر یادگیری ، یادگیرنده باید فعال باشد . 5-رغبت وعلاقه (محرک) : برای این که شاگرد نقش مهمی در جریان یادگیری به عهد بگیرد باید به موضوع یادگیری علاقه مند باشد . 6- انتقال : دانش آموزان باید بتوانند آنچه را درمدرسه یا از طریق فعا لیت تربیتی آموخته اند در بخورد با موقعیت های جدید ومسائل تازه به معرض اجرا بگذارند . 7-کارگروهی : باید زمینه ی کار گروهی وباهم بودن های آزاد شاگردان فراهم شود . دراین دوره دانش آموزان بین عمل کردن فردی وجمعی شناورند ولازم است کارگروهی هرچندکوتاه مدت تقویت شود .زیرا هسته ی اولیه ی گرایش به گروه در دوره ی ابتدایی شکل می گیرد . 8-رعایت کلیت ویکپارچگی : روش تدریس باید از کلی بودن ویکپارچگی برخوردار باشد .چون دانش آموز دراین دوره کل گرا وجمعی نگراست. نتیجه گیری: همان گونه که ذکر شد ، برنامه ریزی فرآیند ی مداوم ، حساب شده ، منطقی ، جهت دار و دورنگر است که تنها به یک مرحله معطوف نیست ، بلکه تداوم وجریان دارد . یکی از مراحل برنامه ریزی ، اجرای برنامه ی درسی تهیه شده است . این امر برعهده ی معلم است واو با انتخاب روش تدریس ، دست به اجرای آن برنامه ی درسی می زند .حال اگر همه ی مراحل برنامه ریزی درسی به نحو مطلوب انجام شده باشد .ولی در مرحله ی اجرا روش مناسبی انتخاب نشود .برنامه به هدفهای خود نمی رسد . پس معلمان گرامی باید درانتخاب روش تدریس مناسب برای برنامه درسی دقت عمل به خرج دهدومتناسب با نوع درس ، محتوا ، شرایط کلاس و... از روش های تدریس مناسبی استفاده کنند تا از برنامه ی درسی حداکثر بهره گرفته شود . لازم به ذکر است ، معلمان علاوه برا نتخاب روش تدریس مناسب ، حین تدریس هم باید از مهارت های دیگری نظیر: مهارت آغاز ، مهارت شروع تدریس ، مهارت بهره گیری مناسب از صدا، مهارت ارتباط کلامی ، مهارت طرح پرسش های مناسب و... بهره گیرند .که این مقاله گنجایش پرداختن به همه ی این مهارت ها را ندارد. امّا با مراجعه به کتاب های روش تدریس وبرنامه ریزی درسی ومنابع مقاله حاضر می توان به طور کامل تری با روش های گوناگون تدریس ، محاسن ومعایب هرکدام با عوامل مؤثر بر یادگیری ویاددهی آشنا شد واز آن ها متناسب با کلاس خود بهره برد. به امید آن که همکاران محترم با مطالعه ی هر چه بیشتر در رابطه با مقطع وپایه ی تدریس خود ، دانش آموزانی موفق وساخته شده تحویل جامعه ی فرهنگی بدهند . انشا ا...   منابع : 1-روان شناسی یادگیری آموزش /علی اکبر سیف 2- جامعه وتعلیم وتربیت /علی شریعتمداری 3- مهارت های آموزشی وپرورشی /دکتر حسن شعبانی 4-برنامه ریزی درسی ابتدایی / داریوش نوریان