پرريزي
پرريزي   يكي از خصوصيات فيزيولوژيكي و طبيعي پرندگان پرريزي است كه پس از يك سال تخمگذاري شروع مي شود . در اين موقع مرغ پرهاي خود را از دست داده و به جاي آنها پرهاي جديدي ظاهر مي شود .اين عمل حدود 2 ماه به طول مي انجامد و در اين مدت ، تخمگذاري مرغ متوقف مي شود زيرا پروتئين مصرفي براي نگهداري و رشد پرها و نيز توليد تخم كافي نخواهد بود ، لذا تخمگذاري متوقف گشته تا پروتئين مصرفي صرف رشد پرهاي جديد شود .   يك مرغ تخمگذار خوب پرريزي را تا 15 ماه پس از شروع تخمگذاري شروع نمي كند و اين مرغان ممكن است در زمان پرريزي به تخمگذاري ادامه دهند ولي توليد آنها كمتر از زماني است كه پرريزي ندارند . بر عكس مرغاني كه تخمگذار نيستند پرريزي را 8 تا 9 ماه پس از سن بلوغ شروع مي كنند و در دوره پرريزي آنها نيز بيش از دو ماه طول مي كشد . پاره اي از عوامل محيطي باعث مي شود كه پرريزي زودتر از زمان معمول خود شروع شود كه از آن ميان 1- افزايش حرارت محيط 2- كاهش در مصرف آب و غذا به هر دليل 3- كاهش ساعات نور و 4- وجود انگلها و جابجائي گله را مي توان نام برد . ريختن پرها به ترتيب معيني صورت مي گيرد بدين ترتيب كه ابتدا پرهاي سر و گردن سپس بدن و بالها و نها يتا" پرهاي دم ريخته مي شود . پرها قبل از ريخته شدن طراوت و شفافيت خود را از دست داده و پژمرده مي گردند .   پرريزي مصنوعي را معمولا" كساني انجام مي دهند كه مي خواهند گله را براي سال دوم تخمگذاري نگهداري كنند ولي اكثر مرغداران چه توليد كنندگان تخم مرغ و چه دارندگان مرغ مادر گله خود را براي سال دوم نگهداري نمي كنند زيرا اولا" در سال دوم توليد به اندازه سال اول نيست ، ثانيا" مصرف خوراك نسبت به سال اول بالا مي رود ، ثالثا" در تمام مدت پرريزي كه دو ماه بطول مي انجامد بدون اينكه توليدي وجودداشته باشد بايستي به آنها غذا داد ، بعلاوه باروري و جوجه دهي در سال دوم نيز كاهش مي يابد .       FIG. 3-15._ A, a normal wing showing the primary feathers, 1 to 10 . They are separated form the secondaries (shown in dotted outline ) by the short axial feather, x. B, the beginning of a wing molt . 1and 2 are new feathers growing in . C, an eight – week molt . Elapsed time in weeks is indicated on each feather . D, an un – usual instance in which only five primaries were molted . E, a wing as it appears near inatance in which only five primaries were molted . E, a wing as it appears near the completion of a normal molt.( Courtesy of Kansas Agricultural Experi–ment Station. )       شكل 10-3 پرهاي اوليه و ثانويه در بال   براي اينكه مرغي را به پرريزي وادار كرد بايستي آب و غذا را در روز اول از دسترس مرغ خارج نمود . در روز دوم فقط اب داده مي شود و دو سه روز بعد بجاي غذا از سبوس يا هر غذاي حجيم ديگر استفاه مي شود . مرغ ها در روز بايد دو بار تغذيه شوند . اين عمل تا موقعي كه 5 پر اوليه ريخته شود ادامه مي يابد و پس از آن به تدريج غذاي معمولي داده مي شود .   علاوه بر اين روش با كاهش مقدا ر نمك جيره و يا مصرف مقادير زياد روي (Zn) (15000تا 20000 قسمت در ميليون ) مي توان پرريزي اجباري را بوجود آورد . روشهاي بكار برده شده براي پرريزي شامل :   1- محدوديت آب و غذا   2- تزريق پروژسترون (mg40)   3- مصرف 6 كلرو دلتا - 17 استوكسي پروژستون[1] (در مقادير مختلف ) .   4- مصرف 15000 قسمت در ميليون روي   تمام روشها بطور مؤثر باعث شروع پرريزي مي گردد . كاهش درصد پروتئين پرريزي را شدت مي بخشد . كيفيت تخم مرغ در مرغهائي كه وادار به پرريزي شده اند ، پس از شروع تخمگذاري مجددا" بالا رفته ولي پس از 3 تا 5 ماه دوباره كاهش مي يابد . آزمايشات نشان داده اند كه واحدها و[2] كه در شروع مجدد تخمگذاري در سال دوم حدود 84 بود پس از 2 ماه تخمگذاري مجددا" به 75 رسيد .       پرريزي اجباري :   وادار كردن مرغ به پرريزي قبل از زمان طبيعي اصطلاحا" پرريزي اجباري [3] نام دارد . هدف از اين كار يكي به علت پايين بودن قيمت تخم مرغ دربازار است كه معمولا" دو ماه زودتر از زمان طبيعي مي توان مرغ را وادار به پرريزي نمود تا در فصلي كه قيمت تخم مرغ بالاتر مي رود مرغ ها توليد مجدد داشته باشند . دليل ديگر پائين آمدن كيفيت تخم مرغ و پوسته آن است كه براي بهبود كيفيت تخم ها مرغ را وادار به پرريزي مي كنند . بعد از شروع مجدد تخمگذاري كيفيت تخم مرغ بالا مي رود .   افزودن يد به جيره باعث كاهش تخمگذاري مي شود و اگر مقدار يد اضافه شده به 5000 فسمت در ميليون برسد توليد كاملا" متوقف مي گردد . يك هفته پس از قطع يد در جيره تخمگذاري به حالت اوليه بر مي گردد . با كاهش توليد پرها ريخته نمي شود ولي بعضي از مرغ هاي بالغ پرريزي را از خودشان مي دهند . تخمك هاي كامل در تخمدان مرغ ها مشاهده مي شود ، ولي تخمك اندازي صورت نمي گيرد . با مصرف يد وزن تخم مرغ ها كاهش مي يابند ، ولي سه هفته پس از قطع مصرف يد وزن تخم مرغ ها بحالت طبيعي مي رسد . مصرف يد تأثيري در باروري نداشته ولي در اثر آن تلفات جنيني ، كاهش جوجه دهي و تأخير در خروج جوجه ها مشاهده مي گردد .   مصرف جيره بدون نمك نيز سبب كاهش در مصرف غذا و وزن بدن و همچنين كاهش تخمگذاري مي گردد . دستگاه توليد مثل مرغ هاي تغذيه شده با جيره اي فاقد نمك نسبت به گروه شاهد ، 25 درصد تحليل رفته بنظر مي رسد . پس از توقف تخمگذاري ، توليد تخم مرغ و وزن آن در مرغهاي وادار شده به پرريزي بيشتر از گروه شاهد است.كيفيت پوسته و كيفيت داخل تخم مرغ در مرغهاي تغذيه شده با جيره فاقد نمك بهتر از گروه شاهد است .     1- 6- chloro – Delta -6- 17 Estoxy Progestron   2- Hough Unite   3-Force moulting     منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )