کشت سبزیها در آپارتمان و خانه
بذر هر نوع سبزی (تره،
شاهی، شنبلیله، ریحان، جعفری، گوجهفرنگی، فلفل رنگی، حتی کدو و بادمجان) را
در هر زمان و هر فصلی میتوان در آپارتمان (چه در بسترهای خاکی
و چه غیرخاکی) کاشت و از خوردن آن لذت
برد؛ مثلا پرلیت یک بستر غیرخاکی است که برای کاشت سبزیجات
میتوان از آن استفاده کرد اما رشد سالم آنها به کود
مخصوصی نیاز دارد که در بازار چندان در دسترس نیست. بنابراین سبزیکاری
در خاک،
آن هم در فضای آپارتمانی، سهل و لذتبخش است.برای کاشت سبزی
در خانه روشهای مختلفی وجود دارد. قدم اول انتخاب بذر مناسب و
استاندارد است؛ بذر اصلاحشدهای که روی پایه مادری رسیده
باشد. ابتدا بذرها را روز قبل از کاشت در آب ولرم
میریزیم و بین 8 ساعت تا سه روز مجازیم آنها را در آب نگه
داریم تا متورم شوند. سپس خاک مناسبی را انتخاب و الک میکنیم و به ارتفاع حداقل 15
سانتیمتر در یک گلدان که زهکش داشته باشد میریزیم. بذرها را از آب خارج
و به روی یک پارچه یا روزنامه قدیمی منتقل میکنیم تا نم
آنها گرفته شود. سطح خاک را میکوبیم و صاف میکنیم و بذرها را به
صورت فاصلهدار روی سطح خاک
میپاشیم و روی بذرها را با کمی خاک میپوشانیم اما دقت کنید که اگر سایز بذر دو میلیمتر
باشد، حداکثر دو میلیمتر باید روی آن با خاک
پوشانده شود. در مرحله بعد، سطح مقطع گلدان را با یک برگ روزنامه میپوشانیم تا بذرها دقیقا زیر روزنامه قرار بگیرند و با یک
آبپاش کوچک و روزانه دو تا چهار بار روی روزنامه آب میریزیم تا سطح
آن کاملا خیس شود و گلدان را دو تا پنج روز در گرمترین
جای ممکن قرار دهید.
هر چه نور بیشتری به
سبزیها برسد بهتر است اما اگر چنین فضایی در آپارتمان نداشتیم، میتوانیم از
لامپهای فلورسنت استفاده کنیم. بعد از الک کردن خاک،
مقداری زغال در خاک بریزید تا وجود کربن مانع از بیمار
شدن گیاه
شود. حتی تفاله خشکشده چای، پودر استخوان و خاکستر چوب
هم جزو کودهای ارگانیک محسوب میشودبعد از گذشت حدود دو هفته به گیاه کود میدهیم و ترجیحا از کود طبیعی استفاده میکنیم اما اگر
این کود در دسترس نبود، سراغ کودهای شیمیایی استاندارد میرویم. البته
دوز مورد نیاز روی بسته این کودها نوشته شده است و جای نگرانی نیست. اگر
تمام این مراحل به درستی انجام شود بعد از گذشت حدود دو هفته سبزیها آماده خوردن میشوند اما
توصیه من این است که تا یکی دو بار این سبزیها (به ویژه تره) را
نخورید و با قیچی آنها را بچینید تا پایه آنها قویتر شود.
برای جلوگیری از آفت
زدن گیاهان
هر از چند گاهی باید مقداری آب را با الکل مخلوط کنیم و به جای سم، روی سبزیها
بپاشیم. حتی اگر این سبزیهای ما مورد حمله شتهها هم قرار
گرفته باشند با این کار، آنها از بین میروند. از طرف دیگر،
چون طی مراحل رشد از هیچ سمی هم استفاده نمیکنیم، سبزیجات کاملا
ارگانیک (طبیعی) هستند. البته راههای زیادی برای پیشگیری از
آفتزدگی گیاهان وجود دارد؛ مثلا میتوانیم یک گلدان گیاه جعفری
یا همیشهبهار را کنار گلدان سبزیجات خود بگذاریم. با این روش تا
60 درصد از بیمار شدن گیاه و حمله شتهها کاسته میشود. حتی پژوهشهای
علمی نشان میدهد که موزیک هم میتواند تاثیر به سزایی
بر سلامت گیاهان و جلوگیری از برخی آفتهای آنها داشته باشد.
و یک نکته جهت اطلاع
:هنگام خرید بذر سبزیجات هم به خاطر داشته باشید که نعناع و پونه، بذر ندارند و باید
آنها را از سبزیفروشی بخرید و بعد از ریشهدار کردن در خاک
بکارید
اطلاعات تکمیلی پیرامون کاشت سبزیجات
درمنزل
خوشبختانه بیشتر بذر
سبزیحات در هر شرایطی پرورش مییابند جعبههای چوبی، سطلهای پلاستیكی ،
گلدانهای بزرگ و كوچك ، انواع ظروف مایع ظرفشویی و بطریهای نوشابه
خانواده برای این منظور مناسبند. موضوع مهم عمق گلدان و
دفعات آبیاری به موقع و تنظیم برنامه كوددهی آنهاست برای مثال حداقل
عمق گلدان
برای كاهو ، تربچه و تمام سبزیجات ریشه كوتاه 10 سانتیمتر می باشد جعبه هایی با عمق
15 سانتی متر برای كشت انواع كلم قمری ، هویج فرنگی و همچنین بذر سبزیجات به كار می رود . جعبه هایی با
عمق 25 سانتیمتر برای پرورش گیاهان خانواده كلم و كلم
بروكسل و مشابه آن است.
بطور كلی لازم است بذر
سبزیجات را داخل جعبه قدری تنگتر از معمول كاشت و برای
آنكه تمام فصل بتوان از یك نوع سبزی استفاده نمود بذر هر سبزی را به فاصله
دو هفته در هر جعبه میكارند و از آنجائیكه سطح آپارتمان و یا ایوان و پشت بام برای اجرای این
برنامه كافی نخواهد بود میتوان ترتیبی داد كه جعبهها روی هم و به
فاصله روی هم و به فاصله 20 سانتی متر از یكدیگر روی داربستهای فلزی
یا چوبی قرار گیرند.
در مورد بوتههائی كه
گل و میوه میدهند مانند خیار ، كلم گل و كدو بادنجان بایستی با استفاده از
روشهای مختلف اقدام به گرده افشانی مصنوعی نمود چون در محیط آزاد،
زنبور و سایر حشرات این كار را انجام میدهند.
برای آنكه خاك گلدان تقویت
شود 3 تا 4 كیلو آهك و یك و نیم تا دو كیلو سوپر فسفات به هر مترمكعب خاك گلدان مخلوط
میكنند از آنجائیكه خاك گلدان
احتیاج به
تقویت مرتب دارد بایستی هر هفته گلدان را با یك كود شناخته شده تقویت نمود. سطح خاك گلدان بایستی
همیشه یك رطوبت نسبی داشته باشد وهر روزه به آن سركشی نمود.
چنانچه محل گلدان در
پاسیو و یا راه پله و یا نمای ساختمان میباشد لازم است بطور مرتب به آن رسیدگی
شود بطوریكه تا آخرین مرحله گل دادن و رسیدن میوه همیشه شاداب باشد.
بوتههائی مانند گوجه فرنگی و فلفل و بادنجان برای این منظور بسیار
مناسبند . گلدان سبزیجاتی مانند تربچه ، كاهو
كه رشد سریع دارند و پس از رسیدن آن را از ریشه در میآورند و در محل مناسبی قرار میدهند كه مرئی
و منظر نباشد.
چگونگی كاشت
بذر :
بذر سبزیجات را بسته
به بزرگی و كوچكی آن در عمق 6/. سانتیمتری تا 2/5 سانتیمتری خاك می كارند و مادام كه
ئانه سبز نشده بایستی خاك را مرطوب نگه داشت. معمولآ عمق كاشت
4-5 برابر طول بذر می باشد. تخم های ریز را كمتر زیر خاك می كارند مانند تخم هویج و
جعفری و كاهو كه روی آنها بیش از 2-3 میلیمتر خاك لازم ندارد. در صورتیكه
تخم اسفناج و تربچه بیش از 1/5 یانتی متر خاك می دهند و تخم های درشت
مانند نخود و لوبیا را باید 3 سانتی متر خاك داد. بعضی تخم ها را مانند هویج
و اسفناج ، شلغم، لوبیا از همان وهله اول در محل اصلی میكارند و بعضی
دیگر مانند گوجه فرنگی ، تره فرنگی برای آنكه بهتر رشد نموده و قوی
بشوند محتاج نشاء كردن هستند بنابراین آنها را در خزانه
كاشته
و بعد در محل مورد نظر نشاء میكنند. مهمترین مرحله پرورش و
كاشت
و برداشت سبزیجات همین مرحله است.
تـــــره :
خواص دارویی : خون ساز
است به همین دلیل افرادیكه غلظت خون بالا دارند نباید از تره استفاده كنند. برای
دستگاه گوارش مفید است ولی برای مینای دندان مضر است و مینای دندان را از
بین میبرد ، بخور یا دم كرده آن برای بیماریهای تنفسی و آسم بسیار
مفید است.
زمان كاشت
: با توجه به شرایط آب وهوائی منطقه متفاوت است و بهترین زمان مناسب
آن آبان و یا بعد از 15 اسفند یا 15 فروردین است.
روش كاشت
: بهنگام كاشت، بذر را با ماسه به نسبت یك به یك مخلوط كرده
و در خاك سبك در عمق ./5 تا 1 سانتی متر كاشته و روی آن را با ماسه
یا خاكبرگ می پوشانیم.
بهنگام چیدن تره نیز
باید توجه داشته باشید كه كمی بالاتر از سطح خاك بچینیم و جوانه رویشی قطع نشود.
هــــویج :
خواص دارویی : سیستم
گوارش را تنظیم میكند، انسداد عروق را باز میكند، شب كوری را از بین میبرد ،
باعث تقویت لثه شده و در درمان پیوره موثر است از پوسیدگی
دندانها جلوگیری میكند. بدلیل وجود آنتی اكسیدانها پیری را به تعویق
میاندازد و از بروز سرطان كبد جلوگیری میكند و در افراد مبتلا از
درد آن میكاهد.
پوست هویج: زبری و
خشكی پوست را از بین میبرد برای این منظور میتوان هویج رنده شده را دم كرده و
روی قسمتهای پوسته پوسته شده قرار دهیم.
زمان كاشت
: بهار (15 فروردین)
روش كاشت
: چون بذر هویج دوتایی است باید ابتدا آن را نصف كرده و در عمق 2 سانتیمتری كاشته
شود.
بهنگام كشت هویج نباید
از كود حیوانی و ازته استفاده كنیم و در خاك مورد استفاده سنگ و كلوخی نباشد جون باعث
میشود ریشه های فرعی در اطراف غده هویج رشد كنند و حالت چنگالی
پیدا میكنند. ظروف مناسب برای كاشت هویج در منازل گلدانهای عمیق و یا
ظروف پلاستیكی مخصوص نگهداری نان است.
كــــاهو :
خواص دارویی : آرامش
بخش و مسكن اعصاب است ، تصفیه كننده خون بوده و از رقیق شدن خون جلوگیری میكند. اشتها
آور است و از ریزش مو و سفید شدن مو جلوگیری میكند، باعث تحریك غدد
گوارشی میشود لذا بهتر است قبل از غذا مصرف شود نه بعد از آن ، آب برگ كاهو
تب بر است.
زمان كاشت
: با توجه به شرایط آب وهوایی متفاوت است . در مشهد بهترین زمان كاشت بهار است . بذر را روی سطح زمین میكارند و رویش خاك برگ الك شده و
یا كود الك شده بصورت لایه نازك میریزند.
بهنگام مصرف كاهو بهتر
است برگهای خارجی را كه محتوی نیترات بیشتری است حذف كنیم.
كاشت كاهو در خانه: برای آنكه بذر آماده كاشت
گردد لازم است تعداد 50 -60 بذر را بین دو عدد اسفنج مرطوب
ریخته و آن را در كیسه نایلونی در محلی كه میوه را قرار می دهند گذاشته و شبها
آن را بیرون آورده و در محیط اشپزخانه نگه می دارند و این عمل را 2-3 هفته
ادامه می دهند به محض انكه بذر كاهو جوانه زد آنها را در محلی كه قبلاا
آماده شده می كارند. بهتر است نشاء كاری هنگام عصر انجام گردد و روی آن
6/0 سانتی متر خاك برگ نرم پوسیده پخش می كنند و بطور مرتب سطح خاك را
مرطوب نگه داشته تا جوانه كاهو سر از خاك بیرون آورد.
جعـــفـری :
خواص دارویی : غنی از
ویتامین c است، باعث كاهش فشار خون میشود بذر آن تب بر ، اشتها آور و
ضدنفخ است.
زمان كاشت
: بهترین فصل برای كاشت آن اوایل بهار است (پس از طی سرما) و بذر
آن نیز چون مشكل جوانه زنی دارد ابتدا آن را تا 24 ساعت در آب خیس میكنند
و بعد می كارند ، به شوری آب و خاك حساس است.
كــــرفـس :
خواص دارویی :
ماهیچهها را قوی میكند، استقامت بدن را زیاد میكند ، برای درمان رماتیسم و
گرفتگی رگها و بیماری كلیه و مثانه ، تنگی نفس ، سكسكه، زخم روده
، تنبلی كبد ، درد پشت و درد لگن خاصره مؤثر است . التیام دهنده زخم
هاست. دم كرده برگ كرفس باعث تقویت پیاز مو میشود و از سفید شدن مو
جلوگیری می كند و باعث باز شدن گرفتگی عضلات میشود.
زمان كاشت
: چون سرعت جوانه زنی بذر كرفس بسیار كند است ، 24 ساعت قبل ان را
خیس می كندد و بصورت سطحی كشت می كنند و روی ان را كود پوسیده می ریزند و
زمانیكه نشاها 2 برگی شدند به زمین اصلی منتقل می كنند.
فــلـــفل :
خواص دارویی : بعد از
جعفری مقام دوم از نظر ویتامین دارد و هرچه رسیدهتر باشد بهتر است. آرام بخش ،
ضدعفونی كننده و باز كننده رگهاست.
مصرف آن به صورت طبیعی یا
دم كرده مانند شربت آنتی هیستامین عمل میكند. درد مفاصل را برطرف میكند.
(خون را به جریان میاندازد) باعث ترمیم پوست، زخمها،
خراشها میشود. باعث كاهش ورم پا (واریس) میشود. در مقادیر كم اشتها آور است بهنگام انتقال،
نشاء آن حتماً باید به همراه خاك باشد و در سرما منتقل كنیم. گرما و آب زیاد
مقدار میوه را كاهش میدهد.
كاشت فلفل در خانه : دانه های فلفل را در
فروردین ماه بطور تك تك به عمق یك سانتی متر در گلدان 8
سانتی متری كه خاك گلدان ان محتوی كود پوسیده و خاكبرگ باشد كاشته
و گلدان
را در محیط گرم خانه نزدیك به دریچه شمالی قرار می
دهند. درجه حرارت مناسب برای آن 18 در جه می باشد وقتی نشا فلفل به 13-15 سانتی
متر رسید سرشاخه ان را قطع نموده و به گلدان 13
سانتی متری منتقل نمی كنند و این گلدان نیز باید حاوی
كود پوسیده و و پیت باشد و در اوائل مردادماه گلدان را به محیط
آزاد برده و و در مدت كوتاهی می توان آن را به گلدان 18
سانتی متری منتقل نمود، و گلدان را در محل افتاب گیر قرار داده
و بهتر است یك قیم 10 سانتی متری سانتیمتری در مجاور بوته نصب شود و
گیاه
را به قیم تكیه داد تا سنگینی محصول بیش از حد به بوته فشار نیاورد.
در دورهای كه گیاه گل میدهد ترجیح داده میشود كه
برگهای آن را با غبار پوش مرطوب نمود تا موجبات تشكیل میوه تشدید گردد. در
این مرحله هر دو هفته یك بار بجای آبیاری با كود مایع گلدان را
تقویت مینمایند.
منبع : مرکز مقالات
کشاورزی