ساختار گلخانه
ملاحظات كلی
یكی از اولین تصمیماتی كه باید اتخاذ شود، این است كه گلخانه به صورت یك واحد جداگانه، در تماس باساختمان های موجود و یا بصورت بخشی از ساختمانهای جدید ساخته شود. گلخانه های متصل به هم معمولاً هزینه های ساخت و گرمایش كمتری داشته و دسترسی آسانتری دارند، اما گیاهان نوركمتری دریافت می كنند. گلخانه های متصل به هم باید رو به جنوب ساخته شوند. جهات غرب، شرق و شمال مطلوبیت كمتری دارند. خصوصیات ساختمانهای موجود ممكن است انتخاب محل را برای گلخانه های متصل محدود نماید.
یك گلخانه مستقل می تواند در محلی دورتر از ساختمانهای موجود ساخته شود. گیاهان در چنین گلخانه ای نور خورشید را از همه جهات دریافت می كنند. این گلخانه ها از لحاظ ساخت و سیستم حرارتی بسیار گران هستند و هزینه های فوق العاده ای برای خطوط آب و برق لازم دارند. هر گلخانه باید در محلی ساخته شود كه دارای زهكشی مناسبی باشد.
یك گلخانه می تواند در هراندازه ای ساخته شود اما كوچكترین گلخانه ای كه می توان در نظر گرفت چیزی در حدود 200 فوت مربع است (18.4 متر مربع ). گلخانه های كوچكتر به نسبت از لحاظ ساخت و عملكرد بسیار گران هستند .
ساختمان گلخانه
هزینه ساخت گلخانه به طور كلی به اندازه و ماده پوشش دهنده آن بستگی دارد. ساخت گلخانه با پوشش شیشه ای و قاب فلزی معمولاً بیشترین هزینه را داراست. پوشش های دیگر مانند فایبرگلاس، اكریلیك و پلی كربنات دارای هزینه متوسطی می باشند. پوشش پلی اتیلن با قاب چوبی دارای كمترین هزینه است. تجهیزات حرارتی و تهویه نیز هزینه ای با توجه به ساختمان گلخانه و اندازه آن دارند. ساخت گلخانه های خورشیدی نیز امكان پذیر است اما به مهندسی خاصی نیازمند می باشد. اسكلت یا قاب گلخانه از فلز یا چوب ساخته می شود. فضای بین لایه های پوشش را می توان برای كمك به مقاومت در برابر وزش باد خالی از هوا نمود. گلخانه با اسكلت چوبی به آسانی ساخته می شود و انتخاب مناسبی برای سازنده است .
گرمایش
محیط گلخانه معمولاً به وسیله هوای داغ، آب داغ یا بخار گرم می شود. گاهی اوقات گرما به صورت تكمیلی توسط گرمكن های الكتریكی تامین می شود. انتخاب منبع حرارتی باید با توجه به هزینه اولیه تجهیزات و هزینه عملیاتی انجام گیرد. گرمكن های الكتریكی هزینه اولیه كمی داشته اما معمولاً هزینه عملیاتی بسیار بالایی دارند. گرمایش به وسیله آب داغ یا بخار از لحاظ هزینه نصب گران است؛ اما هزینه عملیاتی كمی دارد. گرمایش به وسیله هوای داغ با استفاده از گاز طبیعی یا نفت به عنوان سوخت به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد. زغال سنگ و چوب هم می تواند به عنوان سوخت مورد استفاده قرار گیرد. البته هر كدام به مدیریت دقیقی نیازمند است.
باید توجه داشت كه هرنوع گرمكن احتراقی برای جلوگیری از انباشت گازهای نامطلوب، كه موجب از بین رفتن گیاهان می شود، دریچه ای به خارج گلخانه داشته باشد.
بهترین گرمایش در حالتی انجام می شود كه از كف صورت گیرد؛ چرا كه به طور طبیعی هوای گرم به سمت بالا می رود. گیاهان اغلب دارای دمای مخصوص متوسطی برای رشد ایده آل می باشند. در جدول زیر محدوده های دمایی توصیه شده برای چندین محصول متداول گلخانه ای آمده است. دمای شبانه دارای بیشترین اهمیت است. با این وجود دمای روزانه بالا می تواند موجب از بین رفتن محصولات گلخانه شود.
دمای روزانه و شبانه توصیه شده برای چند محصول متداول گلخانه ای محصول دمای شبانه ( F) دمای روزانه ( F)
گوجه فرنگی 66-60 80-70
كاهو 55 78-70
خیار 65 80
فلفل 62 80-70
گل داودی 63-62 80-75
گل شمعدانی 60-55 75-70
تهویه و سرمایش
كار گرمایش گلخانه كار نسبتاً ساده ای است اما سرمایش آن بسیار مشكلتر می باشد. به علاوه درگلخانه های كوچكتر كار گرمایش و سرمایش دشوارتر است. یك گلخانه برای كاهش حرارت در تابستان و نیز در روزهای زمستانی آفتابی به تهویه توسط هوای تازه نیازمند است. همچنین كار تهویه برای كاهش رطوبت بیش از حد و نیز تأمین دی اكسید كربن از هوای خارج مورد استفاده قرار می گیرد.
كنترل ها
اغلب دارندگان گلخانه های كوچك می دانند كه وسایل كنترل اتوماتیك دارای ارزش زیادی هستند. ترموستاتها، رطوبت سنج ه، زمان سنج ها و یا كنترلهای كامپیوتری می توانند با هم تركیب شده تا مدیریت دقیقی از دما و رطوبت (حتی هنگامی كه مالك حضور ندارد) به دست دهند. آبیاری و روشنایی را هم می توان به صورت اتوماتیك كنترل نمود. سیستم های كنترل را می توان شخصاً سرهم نمود و یا اینكه به صورت پكیج خریداری كرد.
برنامه ریزی و ساخت یك گلخانه
قبل از آغاز كار ساخت گلخانه یك برنامه ریزی دقیق بسیار مهم است. اصولاً ساخت یك گلخانه به هزینه و زمان زیادی نیازمند نمی باشد. انتخاب نهایی برای نوع گلخانه به فضای مورد نیاز رشد، معماری مربوطه، محل های موجود و هزینه های آن وابسته است. همچنین یك گلخانه باید محیط مناسبی برای رشد گیاهان فراهم نماید .
موقعیت
موقعیت گلخانه باید به صورتی باشد كه بیشترین مقدار نور را دریافت نماید. اولین انتخاب برای موقعیت گلخانه به صورت نمای جنوبی یا جنوب شرقی می باشد. نور تمام روز بهترین شرایط را برای گیاه فراهم می كند. البته نور تابیده شده ازجانب شرق، به هنگام صبح، برای گیاهان كافی می باشد. نور صبح بیشترین مطلوبیت را داراست، زیرا كه به گیاهان اجازه داده می شود كه فرایند تولید غذا را زودتر آغاز نمایند؛ واین موضوع منجر به حداكثر رشد می شود. بالطبع انتخابهای بعدی، نمای جنوب غربی و نمای غربی می باشد؛ چرا كه دریافت نور دیرتر صورت می گیرد. نمای شمالی كمترین مطلوبیت را دارد و فقط برای گیاهانی كه نور كمی احتیاج دارند، مناسب می باشد .
درختان برگ ریز مانند افرا و بلوط می توانند به طور مؤثری از نور شدید بعد ازظهر تابستانی با ایجاد سایه بكاهند. البته باید توجه داشت كه درختان در هنگام صبح، بر روی گلخانه سایه نیاندازند. این درختان در زمستان اجازه می دهند كه نور كافی به گلخانه برسد؛ چرا كه در پاییز برگهای خود را از دست می دهند.
انواع گلخانه
یك گلخانه خانگی می تواند در تماس با ساختمان موجود و یا به صورت یك سازه ساده ساخته شود. محل انتخابی برای گلخانه و سلیقه شخصی می تواند در انتخاب نوع گلخانه موردنظر قرار گیرد. البته هر نوع گلخانه ای معایب و مزایای مختص به خود را دارد. نمونه ای از گلخانه های متداول در ادامه آمده است.
مجموعه خوبی از مواد ساختمانی و اسكلت گلخانه های تجاری در دسترس می باشد. اسكلت گلخانه معمولاً از چوب، فولاد گالوانیزه یا آلومینیم ساخته می شود. لوله های پلاستیكی به عنوان اسكلت گلخانه، معمولاً در برابر بار وارده از طرف برف و باد ناپایدار می باشند. اسكلت گلخانه را می توان با شیشه، فایبرگلاس سخت، پلاستیك دوجداره محكم و یا ورق پلاستیكی پوشانید.
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com