چغندر لبویی(سالادی) Beef
چغندر لبویی(سالادی) Beef   chenopodiaceae خانواده beta vulgaris var.esculenta   بومی اروپا-آفریقای شمالی-آسیای غربی است.با چغندر برگی و چغندر قند همه متعلق به یک گونه هستند.از خیلی قدیم هر دو سه قرن قبل از میلاد کشت میشد.اما توسعه آن از سال 1800 است. گیاه دو ساله است در سال اول ریشه گیاه رشد میکند و ضخیم میشود.و در سال دوم تولید گل و بذر میکند.قسمت های خوراکی شامل لایه های ...............است که یک در میان بافت ذخیره ای و هادی هستند. لایه های بافت ذخیره ای نسبتا پهن و تیره و لایه های بافت هادی نسبتا باریک و رنگ روشن دارند.به این تضاد رنگی طبقه بندی گفته میشود که بین ارقام مختلف متفاوت است و تابع شرایط آب و هوایی است. سیستم جذب نسبتا وسیعی را دارد.انشعابات زیادی در اطراف ریشه متورم است که تا عمق 90 سانتیمتر هم توسعه پیدا کرده بالای ریشه ساقه کوتاه و صفحه ای شکل است که برگهای ساده به طور مارپیچ نزدیک به هم روی ساقه تشکیل می شود.رنگ ارقام از سبز روشن تا قرمز تیره است.   احتیاجات آب و هوایی: محصول فصل خنک است.و مقاوم به سرماست.در هوای گرم مقدار ذخیره قند ریشه کم میشود.و رنگ کم رنگتر میشود.لایه های بافت هادی عریض تر و بافت ذخیره ای باریکتر می شوند.در بهار سعی میشود هر چه زودتر بذر چغندر لبویی را کشت کنیم تا در هوای خنک رشد کند و محصول تا محصول مرغوبتر داشته باشد اگردیر کشت کنیم چون هوا گرم است کیفیت کم میشود. در کشت پاییزه مشکل کمتر است چون هوا خنک می شود در شرایط استثنایی اگر در بهار خیلی زود بکاریم و هوا برای مدت طولانی خنک بماند ممکن است چغندر به بذر برود.   ارقام: ارقام بر حسب شکل و طول زمانی که به مرحله قابل برداشت میرسد طبقه بندی کرده اند: 1- واریته های کروی زودرس Green top bunching , ruby queen 2- واریته های کروی زودرس درجه دو(متوسط رس) Perfected detrot , detroit dark red 3- واریته های کشیده دیر رس: long dark blood   خاک وتهیه بستر: بهترین رشد را چغندر لبویی در خاک با زهکشی خوب و کمی اسیدی دارد.خاک سبک (لوم و لوم شنی) و خاکهای آلی پوسیده مناسب است.در خاک های خیلی سنگین ریشه ها بد شکل شده و رشد کند می شود.آماده ساری خاک باید کامل باشد شخم عمیق و دسیک و دندانه ....بطوریکه کاملا نرم شود و رطوبت را بتواند خوب حفظ کند.   کود: برای کیفیت خوب چغندر لبویی باید رشد سریع و بدون وقفه داشته باشد.کود دامی که خوب پوسیده باشد به مقدار 25 تا 35 تن در هکتار بسیار خوب است.مقدار کود شیمیایی بر حسب نوع خاک حاصلخیزی خاک تناوب و زمان کاشت و ..... تفاوت دارد.اگر کود نسبت عناصر آن پایین باشد حدود 1 تن در هکتار لازم است.علاوه بر این کود که قبل از کاشت داده می شود .کود سرک ازته وقتی ارتفاع گیاه به 15 سانتیمتر رسید بعد از علف زنی توصیه می شود.گاهی اگر ریشه چغندر را برش دهیم ممکن است لکه های سیاه و تیره ببینیم که علامت کمبود بر است.برای بر طرف کردن مشکل می توانیم از براکس یا اسید بوریک استفاده بکنیم برای هر هکتار 20 کیلوگرم کافی است که همراه با آب به محصول داده میشود.   کاشت: بذر چغندر لبویی را بهتر است با یک بذر کار ردیف کار کشت کنیم .بسته به نوع بذر که چند جنینی باشد و فاصله ردیف ها مقدار بذر متغیر است 7 تا 20 کیلوگزم در هکتار. فاصله ردیف ها را 45 تا 60 سانتیمتر میگیرند.معمولا نیاز به تنک کردن محصول است چون اکثر بذر ها پلی جرم هستند .معمولا تنک کردن را دیر انجام می دهند و گیاهان تنک کرده را استفاده میکنند.باید بگو نه ای تنک کنیم که فاصله بوته ها 8 تا 10 سانتیمتر شود.در مزارعی که برای تهیه فرآورده تولید میشود چون هزینه کارگر بالا است کمتر تنک مکینند و تولید کننده های فرآورده ریشه های کوچکتر را می پسندند و تنک نکردن یک حسن است.   زمان کاشت: در مناطق سرد و معتدل از اول اسفند تا آخر فروردین کشت میکنند.در مناطق گرمتر بهاره نمی کارند.در عوض اواخر تابستان کشت میکنند و در اواخر پاییز یا در طول زمستان برداشت میکنند.در جاهایی که زمستان گرم دارند در آخر پاییز کشت می شود.     کولتیواتور زنی: این کار علاوه بر پایین مگه داشتن علفهای هرز باعث جلوگیری از کاهش عملکرد می شود. در خاکهای سنگین این کار باعث سله شکنی و هوادهی خاک می شود و به رشد و تهویه بهتر و ذخیره آب در خاک کمک می کند. کولتیواتور زنی باید سطحی باشد.     آفات و بیماری ها: بیماری ها: بیماریهای ویروسی- بیماری های لکه برگی و scap آفات: کرمهای مفتولی-میوز برگ-کرم تاردوز-کرمهای شب پره زمستانه.   برداشت: چغندر لبویی برای بازار زمانی برداشت می شود که به قطر 3 تا 4 سانتیمتر رسیده باشد.در گذشته در ایران ارقام بوی کشت می شود که ریشه ها درشت بود.در حال حاضر چغندر های اصلاح شده کشت می شود که کوچکتر هستند و رنگ قرمز تیره است که به چغندر جوهری معروف است. کیفیت وقتی بالا است که کوچک برداشت شود.ممکن است سرزنی بعد از برداشت و یا قبل از برداشت باشد.بهتر است شاخ و برگ را بلافاصله بعد از برداشت حذف کنیم تا کیفیت و عمر نگهداری بالا برود.اگر شرایط برداشت خوب باشد و شرایط انبار هم مناسب باشد.چغندر لبویی را می توان به مدت نسبتا طولانی انبار کرد.           منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )