کاهش خسارت خشکسالی در گندم دیم

زیتون درختچه اي است به ارتفاع تقريبا سه متر كه هنگامي كه در شرايط مساعد پرورش مي يابد ارتفاع آن به حدود 12 متر و قطر تنه اش به 3 متر مي رسد. • چوب اين درخت بسيار سخت، مقاوم و به رنگ زرد است كه خطوط قهوه اي رنگي در آن وجود دارد. از چوب زيتون براي تهيه اشياء چوبي ظريف استفاده مي شود. • زيتون معمولا در اوايل تابستان شروع به گل دادن كرده و ميوه آن نيز كم كم ظاهر مي شود. • دم كرده برگ زيتون داروي خوبي براي پايين آوردن فشارخون است و روغن آن به عنوان نرم كننده و دفع كننده سنگ كيسه صفرا مورد استفاده قرار مي گيرد. • روغن زيتون كرم كش است و سرفه هاي خشك را رفع مي كند همچنين براي رفع خارش گزيدگي حشرات مي توان روغن زيتون را به محل گزيدگي ماليد. • دم كرده برگ درخت زيتون تب بر است و جوشانده آن برطرف كننده رماتيسم است. براي از بين بردن جوشها و كوركها زيتون له كرده را مي توان روي جوش يا كورك گذاشت. • پماد ميوه نارس زيتون براي سوختگي مفيد بوده و جويدن برگ زيتون براي از بين بردن زخم هاي دهان موثر است • • • وزیر کشاورزی چند روز پیش خبری عنوان کرد مبنی بر اینکه سطح زیر کشت زیتون به 200 هزار هکتار تا دو سال آینده افزایش خواهد یافت. این آمار در سال 84 از قريب 15 هزار هكتار به حدود 100 هزار هكتار رسيده است و قرار شده است كه اين سطح در طي يك برنامه 10 ساله به 600 هزار هكتار افزايش يابد. • خبری که وزیر جهاد کشاورزی نقل کننده آن بود ما را برآن داشت که گزارشی پیرامون این میوه باارزش که می تواند بازار صادراتی خوبی را برای کشور به ارمغان بیاورد. • این در حالی است که طرح توسعه کشت زيتون بيش از 15 سال است که مطرح شده است و اعتبارات قابل ذکری نيز در طی آن سالها اختصاص يافته بود اما متاسفانه آن طور که بايد سطح زيرکشت زيتون توسعه پيدا نکرده است. • گندم به عنوان محورى ترين محصول كشاورزى، شايد «زيتون» در بين ساير محصولات كشاورزى چنين شانسى را داشته باشد جایگزین این محصول گردد. خوشبختانه توليد زيتون صرفاً منحصر به استان هاى شمالى كشور نمى شود و در مناطق ديگرى نيز كشت و پرورش زيتون صورت می گیرد، به طورى كه سطح زير كشت آن در طول چند سال گذشته از 5 هزار هكتار به حدود 100هزار هكتار رسيده است. • به رغم توجهات و تمهيدات دولت و كشاورزان، روغن زيتون با وجود فوايد درمانى و خوراكى فراوانش در سبد خانوار ايرانى جايى را نگرفته است. • • سطح زير كشت زيتون كشور (اعم از بارور و نهال) در حدود 98 هزار هكتار است. • • از طرفی در سالهاي گذشته 6 هزار هکتار از باغهاي استان گيلان و طارم زنجان به کشت زيتون اختصاص داشت اما در يک روند 15 ساله توسعه کشت آن در 18 استان رشد پيدا کرده و سطح زير کشت آن به 90 هزار هکتار در سال گذشته رسيد که برخي از آنها به باردهي نرسيدهاند. • • در سالهاي گذشته استان گيلان جزو استانهاي اول در کشت زيتون بوده اما با توجه به استعدادهاي استان در اين بخش، سطح زير کشت استان افزايش پيدا نکرد و در جايگاه 11 تا 15 قرار گرفته است. • باید این نکته را در نظر داشت افزايش توليد محصول و توليد روغن از دانه روغني زيتون در کاهش قيمت اين محصولات نيز تاثيرگذار است. • نياز مبرم كشور به روغن و وابستگي شديد به خارج از كشور جهت تامين آن باعث شد تا سياستگذاران بخش كشاورزي به منظور كاهش وابستگي اقدام به توسعه سطح زير كشت گياهان روغني براي نيل به اين هدف كند كه در اين راستا يكي از گياهاني كه مقرر شد سطح زير كشت آن به شدت افزايش يابد، زيتون بود. باید این نکته را در نظر داشت که بازار این محصول در جهان چیزی حدود 6 میلیون یورو می باشد که ایران با دارا بودن پتانسیل های بالا که حدود 23 استان آن قادر با تولید این محصول باشد بازاری اندک را به خود اختصاص داده است. در فاصله سالهاي 82-72 ميزان روغن ساليانه ما به حدود 4 هزار و 500 تن رسيده كه يك هزار و 500 تن واردات روغن زيتون از كشورهايي نظير تركيه، سوريه، اسپانيا و يونان و همچنين در حدود 18 هزار تن كنسرو توليد داشتيم. اين آمار بيانگر اين امر است كه مصرف سرانه روغن زيتون در كشور ما از 30 گرم به 100 گرم رسيده و اين در حالي است كه مصرف سرانه روغن زيتون در كشورهاي عضو اتحاديه اروپا به طور ميانگين 10 كيلوگرم و روغن زيتون در كشوري مثل يونان 21 كيلوگرم است. مدرنيزه كردن توليد زيتون، تشويق مصرف كنندگان، تشويق به توسعه تجارت زيتون از راهکارهای موثر بر این بازار می باشد. در خلال سال هاى 2001 تا 2003 ميزان توليد روغن زيتون 6/2 ميليون تن بوده است که در همين دوره ميزان مصرف به 6/2 ميليون تن رسيد. حجم صادرات روغن زيتون دوره 2001 تا ،2003 498 هزار تن بود، اما صادرات انواع ديگر روغن در همين دوره 415 هزار و 300 تن اعلام شد. در ايالات متحده واردات از 40 هزار تن زيتون در 1983 به 248 هزار تن در سال 2003 رسیده است، رشدى كه در سطح 517 درصد بوده است. یا در ژاپن در فاصله سال هاى 1991 تا 2003 اين رشد به 742 درصد رسيد. مشکلات پیش روی زیتون کاران زیتون به عنوان میوه ای با ارزش باید اما از نظر سود دهی محصولی دیربازده در میان کشاورزان محسوب می گردد. از سوی دیگر هجوم آفت و بيمارى به باغ هاى زيتون آسيب می رساند و منجر به تهديد كيفيت محصول زيتون در تمامى باغ ها می شود و سرمايه گذارى و بازدهى سرمايه باغ هاى ديربازده زيتون را تهديد می کند. در همین چند سال پیش بود که هجوم آفت و بیماری به این محصول باعث خسارات سنگینی گردد. • اما سال گذشته با برنامه ریزی های صحیح دولت طی طرحی شروع به رديابي مگس زيتون در باغهاي كشورانجام داد. • انجام عمليات رديابي آفت مگس زيتون در سطحي معادل 17 هزار و 639 هكتار از باغات زيتون صورت گرفته است. • در سال 84 انجام عمليات رديابي و مبارزه با آفت با نظارت كارشناسان سازمان حفظ نباتات، با تدارك 459 هزار و 900 عدد تله و نصب 374 هزار و 129 عدد تله جلب كننده ـ كشنده و توزيع 9 هزار و 504 ليتر پروتيين هيدروليزات (تركيب جلب كننده حشرات بالغ) و انجام عمليات رديابي در سطح معادل 17 هزار و 639 هكتار از باغات زيتون صورت گرفت كه در سطحي معادل 12 هزار و 715 هكتار، تعداد 78 عدد تله فرمولي موجود به مناطق زيتونخيز كشور جهت رديابي آفت ارسال شد و همچنين به منظور ايجاد خلل در چرخه زندگي آفت و كاهش ميزان حشرات انتقالي به سال 85 و در نهايت كاستن از ميزان خسارت در نسلهاي آتي مقدار يك ميليون و 665 هزار و 244 كيلوگرم ميوه زيتون آفت زده جمعآوري و تحويل كارخانجات روغنكشي شد. • • تا چندي پيش به جز شرايط آب و هوايي فاكتور ديگري به طور عمده تهديد كننده اين برنامه توسعه نبود ولي متاسفانه از مردادماه سال 83 كه براي اولينبار آفت مگس زيتون از كشور گزارش شد، زنگ خطر به صدا درآمد و در مدت كمتر از سه ماه دامنه گسترش آفت 13 استان را در بر گرفت. مگس زيتون يكي از مهمترين آفات زيتون است. لارو اين آفت با تغذيه از گوشت ميوه، باعث ريزش ميوهها قبل از برداشت، كاهش كيفيت روغن زيتون و ورود قارچهاي باتوژن از محل سوراخ ورودي لاروها شده كه اسيديته داخل ميوهها به ميزان دو تا چهار برابر افزايش مييابد. اگر ميوهها از واريتههاي كنسروي باشد، بازارپسندي محصول به واسطه خسارت مستقيم لاروها از بين ميرود و همچنين اين حشره قادر است باكتري مولد كال زيتون را هم انتقال دهد. • اين آفت يك ميزبان و چند نسلي است كه به انواع زيتون اهلي خسارت وارد ميكند و در تمام كشورهاي حوزه درياي مديترانه، مناطق شمال شرقي و جنوبي آفريقا، جزاير قناري، هند، پاكستان و غرب آسيا وجود دارد و از نيمكره شرقي شروع و در نيمكره غربي به كاليفرنيا محدود ميشود. • و از دیگر کارهای صورت گرفته در زمینه جلوگيري از شيوع و گسترش آفت، اعمال دقيق مقررات قرنطينه گياهي و ممانعت از خروج ميوه و اندامهاي گياهي از مناطق آفتزده به ساير مناطق، پستهاي قرنطينه در مبادي خروجي استانهاي آلوده، فعال شد و جهت شكار انبوه آفت، مقدار 616 ليتر مالاتيون در اختيار استانهاي آلوده قرار گرفته است. • از طرف دیگر سرماي نابهنگام نیز می تواند باعث نابودی جوانه هاي زيتون و موجب كاهش توليد محصول زيتون در منطقه شود. • از دیگر مشکلات تولیدکنندگان این محصول ورود قاچاق روغن زيتون، تعداد محدود كارخانجات روغن كشي و عدم فرهنگ بالاي مصرف روغن زيتون از جمله مهمترين مشكلات برسر راه اجراي طرح زيتون در كشور است. • از دیگر موارد می توان به نبود صنایع تبدیلی به حد کافی نام برد. توليد زيتون در كشور از حدود 8هزارتن در سالهاي قبل از شروع طرح (72) به 34هزارتن در سال زراعي 80ـ79 رسيده است ولي در این سالها به صنايع جانبي زيتون در اين مدت متناسب با توليد اين محصول رشد توجهی نشده است. براي هر 500هكتار سطح زيركشت زيتون با عملكرد در هكتار 4تن نياز به يك واحد روغن كشي 2هزارتني است. • • بيش از 90 درصد ماده اوليه صنعت روغن زيتون وارداتی است. • • بيش از 90 درصد ماده اوليه صنعت روغن زيتون (روغن خام) از طريق واردات تامين مي شود و به همين دليل توجه به توسعه كشت زيتون و صنعت روغن زيتون ضروري است. • آنچه آمار ها نشان می دهد حاکی از این است كه در سال 1381 حدود 930 هزار تن روغن زيتون وارد كشور شده و بخش عظیمی از منابع ارزي كشور صرف تامين اين كالا شد. • در سالهاي 1381 و 1382 نيز به ترتيب 8/1304 ميليارد ريال و 1/1836 ميليارد ريال يارانه جهت توليد اين ماده غذايي اختصاص يافته است. • گفتني است با توجه به روند رشد جمعيت و با فرض ثابت ماندن مصرف سرانه كه در حال حاضر حدود 16 كيلوگرم است، به نظر مي رسد توجه به توليد روغن زيتون در داخل كشور از محل توسعه كشت محصولاتي ضروري است. زيرا از سويي موجب كاهش وابستگي شديد توليد به واردات ماده اوليه اين كالا شده و از سوي ديگر از خروج منابع ارزي كشور جلوگيري مي كند. • در اين ميان توجه به محصول زيتون مي تواند ضمن تامين بخشي از نيازهاي مصرفي روغن از محل توليد داخل، تغييري در كشت زراعي اراضي مرغوب نيز به همراه داشته باشد. از طرفي به جهت عدم نياز به اراضي درجه يك كشاورزي در توسعه كشت زيتون و امكان استفاده از اراضي درجه دو و شيبدار كشور كه در حال حاضر كمتر مورد استفاده هستند، عملا موضوع كشت جايگزين، حذف و ظرفيت توليد در آن واحد با عوامل توليد ثابت افزايش مي يابد. خواص زیتون روغن زيتون گردش خون را تسريع می کند وجود تركيبات فنل (اسيد كربوليك‏ها) در روغن زيتون تاثير مثبتي برروي گردش خون رگ‏ها دارند. تحقيقات صورت گرفته توسط محققان دانشگاه كوردوبا، بر روي 21 نفر نشان داد؛ مصرف روغن زيتون سيستم گردش خون را در رگ‏ها به مدت 4 ساعت پس از مصرف تسريع مي‏كند. همچنين نتايج تحقيقات حاكي است؛ ماده "فنل" موجود در روغن زيتون از لخته‏شدن خون در رگ‏ها نيز جلوگيري مي‏كند. • • خوردن زيتون باعث كاهش فشارخون میشود. • • • • زيتون علاوه بر اينكه مصرف زيادي در تغذيه دارد دهها خاصيت درماني هم دارد. • زيتون داراي اثرنرمكنندگي، ملين، صفرا بر است. اين ماده سنگهاي صفراوي را دفع و يبوستهاي مزمن را درمان ميكند. • زيتون همچنين قولنجهاي ناشي از ورم كليه را درمان ميكند و باعث تسكين درد و سوزش سوختگيها، درمان آفتابزدگي و سرمازدگي و گزش حشرات ميشود. • لازم به ذكر است اين ماده در التيام زخم و جراحات و رفع سوزش و درد اثر دارد و خارش چشم و اشك ريزش را رفع ميكند. • • مصرف زيتون از ابتلا به امراض قلبی جلوگيری می كند • • • • مصرف روغن زيتون از ابتلا به امراض قلبي و سرطان جلوگيري مي كند. • • زيتون در رفع پوكی استخوان مفيد است • • • • با مصرف فرآوردههاي زيتون ميتوان با مشكل پوكي استخوان و پيري زودرس مقابله كرد، • ميوه رسيده زيتون داراي تركيبات مختلفي مانند آب 60 درصد، روغن 20 درصد، قند 10 درصد، پروتئين، مواد معدني، كلسيم و سلولز است و 100 گرم ميوه آن 224 كالري انرژي دارد. • رنگ زيتون هنگام رسيدن از سبز كمرنگ به رنگ بنفش و قرمز و انواع سياه تغيير ميكند. دانه زيتون بدون انجام عمليات فراوري قابل مصرف نيست و بهصورت كنسروشده و پرورده ميتوان مصرف كرد كه بهصورت سنتي و صنعتي در بازار ايران عرضه ميشود. • تفاوت ارقام، ميزان رسيدن ميوه، روش برداشت و استخراج آن از مهمترين معيارهاي تعيينكننده كيفيت روغن محسوب ميشود و از زيتون نارس روغن سبزرنگ و از رسيده آن، روغن زرد توليد ميشود كه رنگ سبز روغن نميتواند نشانه كيفيت خوب آن باشد. • همچنين روغن زيتون اثر شديدي بر عليه تومورهاي خوشخيم مانند پروستات و لوله گوارش دارد و جيره غذايي روغن زيتون ميزان آسيبهاي سرطاني را كاهش ميدهد. • براساس اين مقاله روغن زيتون در جلوگيري از تشكيل لخته خون و تجمع لختهها، تاثير دارد و مصرف منظم آن خطر توسعه التهاب روماتيسمي بدن كاهش يافته و از بينظميهاي دستگاه گوارش جلوگيري ميكند.               منبع : مرکز مقالات کشاورزی