تاسيسات گلكاري
تاسيسات گلكاري تعريف گل­خانه گل­خانه ياGreen house به فضاي محدودي اطلاق مي­شود كه قابليت كنترل شرايط محيطي مناسب را براي رشد گياهان از نواحي مختلف در طي فصول مختلف يك سال داشته باشد. طبق اين تعريف از جمله عملكرد گل­خانه، فراهم كردن شرايط محيطي لازم و مورد نياز محصولي معين است. گل­خانه­ها بر حسب اينكه چه نوع مصالح ساختماني در آنها بكار برده شده است به نوع ثابت و متحرك تقسيمبندي مي­شوند. گل­خانه­هاي ثابت و متحرك بنا ­بر نياز در موقعيت معين، در جايي كه مدنظر ما است احداث مي­شوند. گل­خانه­هاي ثابت، به گل­خانه­هايي گفته ميشود كه مصالح ساختماني بكار رفته در آنها از جنس پايدار و با دوام باشد. پس بايد ساليان سال از آنها استفاده كرد. بنابراين نكاتي در ساخت گلخانههاي ثابت بايد در نظر گرفته شود. نكات مهم در احداث گلخانه­هاي ثابت 1. فاصله گلخانه تا بازار مصرف؛ 2. كيفيت آب از نظر سختي؛ 3. وجود بازارهاي فروش محلي؛ 4. دسترسي به كارگران متخصص. انواع گلخانه هاي ثابت گلخانه يكطرفه: از يك جهت از نور كامل آفتاب بر ­خوردار است و از جهت ديگر از مصالح ساختماني پوشيده شده است. اين نحوه ساخت و ساز گل­خانه براي مناطقي با شرايط محيطي نسبتاً دشوار بسيار مطلوب است. در مناطقي كه سرماي شديد يا يخبندانهاي طولاني وجود دارد، ساخت اين گلخانهها به صرفه ميباشد. گلخانه دو طرفه: از دو جهت بطور كامل از نور آفتاب بهره­مند است. اين گلخانه براي كشت و پرورش بسياري از محصولات، ايده­آل و مناسب است. زيرا از جهت نور و درجهي حرارت بطور كامل از نور خورشيد بهره ميبرد. گلخانه نيمه دو طرفه: از يك جهت بطور كامل از نور آفتاب برخوردار است و از جهت مقابل تا نيمه از مصالح ساختماني پر شده و نيمه ديگر از جنس شفاف (شيشه) است. گلخانه­هاي سه­ گانه هر كدام براي يك اقليم معين مناسب ميباشند. اما بطور كلي براي مناطق مختلف ايران گلخانه­هاي دو طرفه بسيار مناسب و مطلوب هستند. چرا كه در كشور ما، به علت برخورداري از نور فراوان مخصوصاً در زمستان ميتوان در مصرف سوخت صرفه­جويي بسيار خوب و با ­ارزشي داشت. عوامل قابل كنترل در گلخانه­ها 1.درجه حرارت؛ 2.نور؛ 3.رطوبت؛ 4. مقدار گاز كربنيك(Co2). هر كدام از عوامل قابل كنترل در گل­خانه­ها جداگانه توضيح داده ميشوند. درجه حرارت در گل خانه ها تنظيم درجه حرارت در گل­خانه­ها شرط اوليه براي رشد و نمو بسياري از گياهان است. نياز گياهان به درجه حرارت دامنه­هاي مختلفي دارد. بعضي از گياهان درجه حرارت­هاي بالاتري نياز دارند مثل گياهان مناطق گرمسيري. بعضي ديگر در درجه حرارت­هاي كمتر از 20 درجه سانتيگراد هم بخوبي رشد و نمو مي­كنند، مانند گياهاني كه از مناطق سردسيري منقل شدهاند نظير پامچال كه در جنگلهاي شمال ديده ميشود. اما چگونگي تنظيم درجه حرارت در گلخانه­ها بستگي به سيستم گرمايي دارد. انواع بخاريها يا سيستمهاي گازي و ... ميتوانند مورد استفاده قرار بگيرند. اما دو شرط اوليه موجود در عامل گرم كننده عبارتند از: 1- توان توزيع يكنواخت دما در سطح گلخانه را دارا باشد؛ 2- فاقد اثرات مخرب زيست محيطي باشد. نياز نوري گياهان همه گياهان به يك اندازه به نور نيازمند نيستند. بعضي از گياهان نياز به نور فراواني دارند و بعضي ديگر به نور كمتري نياز دارند. بنابراين گياهان را از نظر نياز نوري به سه گروه بزرگ تقسيم مي­كنيم: گياهان روز بلندLDP: Long Day Plants براي به گل رفتن بين 10 تا 14 ساعت به نور نياز دارند، مانند گياهان فصلي تابستانه نظير آحار، اطلسي، ناز و ميمون. گياهان روز كوتاه SDP: Short Day Plants براي به گل رفتن نياز نوري كمتر از 12 ساعت دارند. كه در نقطه مقابل گياهان روز بلند قرار ميگيرند، مثل گل داودي. گياهان بي تفاوت به طول روز NDP: Neutral Day Plants براي نگهداري در منزل بسيار مناسب و مطلوب هستند. مثل گل حنا يا بگونيا كه حساسيتي نسبت به طول روز ندارند و در تمام طول سال گل دارند. به گل بردن گياهان روز كوتاه در طي ساعات روشنايي، طولاني به موضوع كنترل نور بر مي­گردد. در كشور ما با توجه به اينكه روزهاي آفتابي خيلي زياد است بايد نياز نوري گياه شناخته شود تا گياه در طي روزهاي بلند بخوبي از رشد رويشي برخوردار باشد. لذا گياهان روز كوتاه را به وسيلهي پايين آوردن ساعات روشنايي، بوسيله يك پرده تيره رنگ، و اصطلاحاً ايجاد شب­هاي طولاني به گل مي­بريم. نور در گلخانه ها در گلخانه­ها مقدار نور را به وسيلهي پوشاندن شيشه­ها با حصير، پاشيدن گِل و يا رنگهاي قابل شست و شو و يا با استفاده از چادر­هاي الكترونيكي، كنترل ميكنيم. كنترل رطوبت در گلخانه­ها تأ­مين رطوبت يكي از پارامترهاي مهم در گلخانه­ها است. براي رشد و نمو گياهان، البته بايد نيازهاي رطوبتي گياهان را بشناسيم. بعضي از گياهان به رطوبتهاي خيلي بالا نياز دارند و بعضي ديگر به رطوبت كمتري نياز دارند، مثل گل كاغذي. بعد از شناخت نياز رطوبتي گياهان، آنها را در گلخانه­هاي خاص خود جايگزين مي­كنيم يعني همه گياهان در يك نوع گلخانه نگهداري نميشوند. در سطوح تخصصي و بزرگ، هر گلخانه براي يك محصول و يا تعدادي محصول مشابه با نياز­هاي يكسان در نظر گرفته ميشود. راهها و روشهاي مختلفي براي تأمين رطوبت گلخانهها وجود دارد كه عبارتست از: 1. آبياري؛ 2. پاشيدن آب به سقف و كف و جدار گلخانه؛ 3.كاربرد دستگاههاي بخار ساز. گاز كربنيك در گلخانه­ها كاربرد Co2 تقريباً معادل استفاده از مواد غذايي، كاربرد پيدا كرده است. در كشور ما كه گياهان از لحاظ نوري در وضعيت مناسبي قرار دارند ميتوان با بالا بردن مصرف Co2 راندمان محصول را نيز بالاتر برد. وجود Co2براي انجام عمل فتوسنتز ضروري است. اين واكنش شيميايي منجر به توليد محصول سبز يا عملكرد گياه مي­شود . در اين واكنشCo2 عامل بسيار مهمي تلقي مي­شود. فرمول فتوسنتز 6 CO2 + 6 H2O à C6H12O6 + 6 O2 گلخانه­هاي ايزوله و با شرايط استاندارد داراي Co2هستند. لذا گلخانه­هايي كه ارتباط كمتري با فضاي خارج دارند و يا گلخانه­هايي كه تبادل گازي كمي دارند و در معرض رفت و آمدهاي مكرر و متوالي نيستند براي مصرفCo2 مناسب­تر هستند. عوامل مؤثر در ميزان مصرف Co2 1. فصل و موقعيت زماني: در فصلهاي گرم و پر نور سال مقدار مصرف Co2 بيشتر است؛ 2.نوع محصول: بسته به نوع محصول نياز به Co2 نيز متفاوت است؛ سن گياه: گياهان مختلف در سنين مختلف نيازهاي متفاوتي به Co23.دارند                 منبع : مرکز مقالات کشاورزی