ماهی حلوا سفید
ماهی حلوا سفید با نام انگلیسی silver pomfret و نام علمی pampus argenteus که
در کویت زبیدی نامیده می شود ، دارای ارزش غذایی بالایی است که در سراسر جهان
مشتریان فراوانی دارد . این ماهی همچنین دارای پراکندگی
وسیعی در مناطق مختلف جهان از دریای شرق چین در آسیای جنوب شرقی و اقیانوس هند تا
خلیج فارس دارد . در سالهای اخیر به علت بهره برداری بیش از حد ذخایر این گونه در
آبهای طبیعی ، کاهش شدیدی در ذخایر آن در کویت و سایر مناطق جهان ایجاد گردیده است
. علیرغم کاهش ایجاد شده در ذخایر طبیعی این گونه و افزایش قیمت آن تحقیقات اندکی
بر روی توسعه تکنولوژی هچری و پرورش این گونه در سالهای اخیر انجام گردیده است .
http://images.google.com/images?q=tbn:8Zp4xF2a7zo4_M:www2.biology.ualberta.
ca/jackson.hp/IWR/Taxa/Perciformes/Stromateidae/Pampus/P_argenteus/Specimens/UAMZ_8232.skeleton.jpg
در ژوئن سال
1997 در یک تلاش مقدماتی برای توسعه هچری و تکنیکهای پرورش لارو بخش آبزی پروری
شیلات و اقیانوس شناسی موسسه تحقیقات علمی کویت برای اولین بار در جهان در پرورش
لارو و تولید بچه ماهی حلوا سفید در شرایط کشت در هچری به موفقیت
هایی دست یافت که با استفاده از تخم کشی از مولدین وحشی که به وسیله تورهای گوشگیر
سطحی صید گردیده بودند ، تعداد 45 قطعه لارو بصورت موفقیت آمیزی تا مرحله بچه ماهی نورس پرورش داده شدند0
متعاقب این
موفقیت کسب شده در مورد پرورش لارو در سال 1997 ، یک پروژه تحقیقاتی 5 ساله با
بررسی امکانات فنی کشت ماهی حلوا سفید در کویت از
آوریل 1998 آغاز گردید . ازآن پس تاکنون این پروژه توانست بطور موفقیت آمیزی چندین
هزار بچه ماهی انگشت قد ماهی حلوا سفید را برای پرورش در نرسری و محیطهای
پرورشی تولید نماید و تکنیک های پرورش لارو برای پرورش بازاری توسعه یافت0 در حال
حاضر تلاشهای مستمری برای توسعه مولدین پرورشی برای تکثیر در شرایط کنترل شده
پرورشی نیز در دست اقدام می باشد.
عملکرد هچری :
منبع
کنونی برای پرورش لارو استفاده از تخم های گرفته شده از مولدین وحشی است . نرها و
ماده های کاملا رسیده در مدت ژوئن تا سپتامبر در آبهای ساحلی کویت در اعماق حدود 5
تا 20 متر یافت می شوند . آنها با تورهای گوشگیر سطح، در زمان جز ر و مدهای بلند
هنگام ماه نو و کامل در ساعات روز صید می گردند . در مدت دوره تخمریزی ، دامنه
دمای سطحی آب دریا بینC
º 33-28
و شوری بین 39-35 قسمت درهزار می باشد .
پیک تخمریزی در
ژوئن – جولای ، هنگامی که دمای آب در حدودC º 29-28 است ، می باشد . ماده های
کاملا رسیده با تخم های آزاد سیال و آبدار ، بین ساعت های 15 تا 18 در هنگام جزر
یافت می شوند0 در صید با تور گوشگیر ، نرهای کاملا رسیده از نظر تعداد نسبت به
ماده ها، به نسبت 5:1 بیشتر می باشند0 نرها با یک شاخص گنادوسوماتیک( GSI) خیلی کمتری که نسبت به ماده ها دارند،
زودتر به رسیدگی جنسی می رسند 0 مطالعات هم آوری و بافت شناسی نشان می دهد که
مولدین با علائم نامشخصی که دارند می توانند حداقل شش بار از ژوئن تا آگوست با یک
هم آوری نسبی 6/170 عدد تخم به ازائ هر گرم وزن بدن در هر بار ، تخمریزی نمایند .
هم آوری مطلق برای یک ماهی ماده 500 گرمی حدود
350000 تخم می باشد . بطور متوسط از هر عدد مولد رسیده حدود 40000 تا 60000 تخم
سالم بر اساس اندازه و وضعیت تخمدان ها می توان گرفت . در صد تخم های سالم بر اساس
فصل / ماه صید می باشد بنابراین بالاترین درصد تخم های سالم مربوط به تخم هایی است
که در ماه ژوئن گرفته شده اند . تخم های لقاح یافته ، کروی، شفاف و شناور و قطری
حدود 1/1 میلی متر دارند . زمان تفریخ تخم ها 15 ساعت در دمایC º30-29 می باشد و نسبت تفریخ بر
اساس زمان و وضعیت جمع آوری تخم ها و معمولا بین 50-28 درصد می باشد . لاروهای
تازه هچ شده دارای یک کیسه زرده بیضوی بزرگ و اندازه ای حدود 4/2 میلی متر دارند .
پرورش لارو :
بهترین درجه
حرارت برای پرورش لاروهاC º 29-27 درجه
سانتی گراد و
شوری PPT 40-39 می باشد . معمولا لاروهای
تازه تفریخ شده را در تراکم 120-30 قطعه لارو در لیتر ذخیره سازی می کنند . با
وجود این میزان ذخیره سازی 40-20 قطعه لارو در لیتر را بدون هیچ اختلاف معنی داری
در بقائ لارو در این میزان ذخیره سازی استفاده می نمایند .
میزان بقا در 12
روز بعد از تفریخ ، برای لاروهای تغذیه شده با ترکیبی از مخلوط چندگونه از میکروآلگها
شامل کلرلا ، ایزوکرسیس و نانوکلروپسیس با تراکم سلولی یک میلیون سلول در میلی متر
در آب محیط پرورش لاروها، به همراه روتیفرهای غنی سازی
شده با مواد مغذی ، در مقایسه با استفاده از فقط یک گونه از آلگ ها ، بطور فابل
ملاحظه ای بالاتر بوده است .
ابتدا لاروها را
با روتیفر با تراکم 5 عدد روتیفر در میلی متر تا روز ششم بعد از تفریخ ، تغذیه می
نمایند و سپس تراکم را به 15-10 عدد روتیفر در میلی لیتر ، تا زمان اوج رفتار
تغذیه ای شکارگری لاروها در روز هشتم ، افزایش می یابد تا
اینکه آنها را با ناپلی آرتمیای تازه هچ شده تغذیه نمایند .
لاروها بطور
قابل ملاحظه ای بیشتر از روتیفرهایی که محیط کشتشان با مخلوطی از چند گونه آلگ
باشد در مقایسه با اینکه محیط کشت آنها فقط از یک آلگ باشد ، تغذیه می کنند .
علاوه بر آن چربی های امگا سه اساسی که دارای اسیدهای چرب غیر اشباع با زنجیره
بلند هستند در روتیفرهایی که با مخلوطی از چند گونه آلگ ، همراه با مکمل های تجاری
مانند Selco Super و
protein
selco DHA
تغذیه شده اند بطور قابل ملاحظه ای بیشتر است .
درخلال یک هفته
از تغذیه با ناپلی آرتمیا ، لاروها قادر به تغذیه با غذاهای فرموله خمیری می باشند
. لاروها همچنین به راحتی جهت تغذیه با غذاهای خمیری در سینی های آویزان شده در
ستون آب عادت می کنند .
در شرایط
آزمایشی، بقاء تا مرحله بچه ماهی جوان 2/4% بوده است .
پرورش لارو و تولید بچه ماهی با استفاده از تانک های
فایبر گلاس گرد با ظرفیت یک تا چهار متر مکعب موجب بقائ بهتر لاروها در مقایسه با
تانک های بزرگتر بوده است .
یکی از علل
تلفات لاروها در هچری ناشی از رفتار لاروها در بلعیدن حبآب های کوچک هوا در سطح آب است که این ناشی از رفتار ذاتی لاروهای ماهی حلوا سفید مبنی بر مصرف مدوزها و ژله ماهی های کوچک است ، حبابهای کوچک که در ظاهر به
شکل ژله ماهی های غیر واقعی است توسط لاروها خورده شده و
موجب شناور شدن و از دست دادن تعادل لاروها در ستون آب می گردد . این پدیده در مرحله دوم پرورش لارو از
روز 25 پرورش به بعد افزایش می یابد. تلفات لاروها بر اثر بلعیدن حبآب های هوا را با جایگزین کردن تکنیک های هوادهی
مستقیم در تانک های پرورش لارو می توان کاهش داد . تلفات لاروها بر اثر همجنس
خواری در مقایسه با سایر گونه های ماهیان دریایی کمتر است .
فقدان همجنس خواری و آمادگی پذیرش غذای فرموله ، تکنیک های هچری را توسعه می دهد و
موجب امیدواری جهت تولید تجاری لارو می باشد . مطالعات تحقیقات آتی برای بهبود
پرورش لارو ، بر روی تغذیه و تکنیک های مدیریت تانک برای افزایش تولید بچه ماهی خواهد بود .
afsoon6282
-------------------------------------------------------/5/03,
12:13 PM
کشت در محیط های
پرورش :
تاریخ کشت ماهی حلوا سفید در محیط های پرورشی در خشکی به سیستم کشت با استفاده از تانک های گرد با ظرفیت های
متفاوت حتی بیش از 65 متر مکعب با جریان مداوم آب دریا بر می گردد .
تولید غذای
تجاری مناسب برای استفاده در فاز پرورش نیز هنوز در دست اقدام می باشد . بطور هم
زمان ، بر اساس نتایج بدست آمده از تجربیات گوناگون ، یک غذای نیمه مرطوب استفاده
گردیده است ، غذا را در ظروف پلاستیکی که در ستون آب آویزان است قرار می دهند .
در آزمایشات
انجام گرفته بین سالهای 2003-1998 ، متوسط وزن حاصل شده برای ماهیان زیر 50 گرم ، بیش از 34/.0 گرم در هر روز
برای هر ماهی و 23/0 گرم در هر روز برای هر ماهی بالای 50 گرم بوده است که بدلیل بهبود غذاهای
ساخته شده با افزودنی های غذایی در سال 2004 ، میزان رشد برای ماهیان زیر 50 گرم ، به 62/0 گرم در هر روز برای هر
ماهی و در سایزهای بالای 50 گرم ، به 32/1 گرم در
هر روز برای هر ماهی افزایش یافته است .
در طول این دوره
نسبت رشد ویژه ( SGR ) برابر با 96/5% در هر روز برای هر ماهی در سایز زیر 50 گرم و حدود 13/2% در هر روز
برای هر ماهی بالای سایز 50 گرم بوده است .
میزان رشد در
طول زمستان از نوامبر تا مارس در کویت هنگامی که دمای آب به زیر 13 درجه سانتی گراد می رسد ، کاهش می
یابد . عملکرد رشد در این ماهیان که در تراکم های
مختلف 60 ، 80 ، 100 و 120 قطعه در متر مکعب در روش کشت در تانک های با سیستم گردشی، ذخیره سازی شده اند نشان داد که در
تراکم ذخیره سازی 60 قطعه در متر مکعب ، بقائ بهتری را می توان بدست آورد . عملکرد
رشد ماهی حلوا سفید در استخرهای خاکی و قفس های دریایی تاکنون مورد بررسی
قرار نگرفته است
توسعه مولدین
پرورشی :
در طول مدت
پرورش ماهیانی که رشد سریع تری داشتند را در تانک های جداگانه ای به منظور توسعه
مولدین پرورشی نگهداری کردند . مطالعات بافت شناسی نشان می دهد که ماهی حلوا سفید از
گونه های Gonochroistic می باشد که جنس های نر و
ماده از هم جدا می باشند0 مطالعات همچنین نشان می دهد که پروسه تفریق جنسیت برای
نرها و ماده ها به ترتیب در سن 115 و 135 روز بعد از تفریخ کامل می شود . در شرایط
پرورش در تانک ، اندازه رشد کامل مولدین از 124 تا 832 گرم است0 ماهیانی که برای
توسعه مولد سازی انتخآب شده بود ند رسیدگی گنادها در شرایط اسارت در
آنها به سختی صورت می گرفت ، چنانچه اولین نشانه وجود نرهای کاملا رسیده برای
تولید اسپرم در اندازه های 134 گرم وزن بدن و 17 سانتی متر طول چنگالی ( FL) مشاهده می گردید و ظهور ماده های رسیده
در مولد سازی با مرحله 2 گنادها در اندازه 4/222 گرم وزن بدن و 5/19 سانتی متر طول
چنگالی( FL) بود .
در مدت جولای
سال 2004 یک ماهی ماده 408 گرمی با مرحله چهار رسیدگی تخمدان
مشاهده گردید0 سرانجام مولدین نگهداری شده در تانک ها به Criptocarion آلوده شده و روند تخمریزی
مولدین را در سال 2004 مختل نمود . بررسی های آتی در خصوص توسعه مولدین پرورشی از ماهیان تولید شده در هچری خواهد بود . به منظور
دستیابی به تخمریزی مولدین نگهداری شده در کارگاه ، تلاش هایی جهت تزریق ماهیان با هورمون HCG صورت گرفت که بر اثر تلفات ماهیان هیچ نتیجه ای حاصل نگردید . پتانسیل مولدین
پرورشی تحمل دستکاری و استرس تزریق را در مقایسه با مولدین وحشی ندارد و تکنیک های
تخمریزی طبیعی مولدین در شرایط اسارت با استفاده از بهبود مدیریت تانک پرورش و
تغذیه هنوز در حال توسعه می باشد .
چشم انداز آینده
:
بطور معمول ،
تکنولوژی های توسعه کشت تجاری گونه های ماهیان دریایی جهت تحقیقات و توسعه چندین سال وقت
نیاز دارد . در مقایسه با برخی از گونه های تجاری مهم دریایی پرورشی ، تحقیقات بر
روی ماهی حلوا سفید نسبتا در مراحل متاخرتری قرار دارد
و در مراحل اولیه توسعه به نظر می رسد که به هر حال پروسه های ارزشمندی به منظور
کاربرد تجاری صورت گرفته است . براساس نتایجی که اخیرا حاصل شده، به نظر می رسد که
ماهی حلوا سفید یک کاندید جالب برای آبزی پروری با
پتانسیل خیلی بالایی از ارزش بازاری و تقاضا بخصوص در خاور میانه و آسیای جنوب
شرقی باشد.
منبع:
مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )