انواع درختان
كليه دانشمندان و كارشناسان بهداشت و محيط زيست بر اين عقيده هستند كه مهم‌ترين وساده‌ترين راه برای رسيدن به محيطی سالم و قابل زندگی ايجاد پوشش گياهی به اندازة استاندارهای بين‌المللی است.درختان و درختچه‌ها بيش از ساير انواع پوشش‌های گياهی بر محيط زيست اطراف انسانها تأثيرگذارند. با افزايش تنوع درختان میتوان اكوسيستم پايدارتری را در فضای سبز ايجاد نمود. جنس‌ها و گونه‌های مختلف درختان كاربردهای گوناگون در فضای سبز دارند.درختان ايجاد سايه مي‌كنند، زينت‌بخش جاده‌ها و خيابان‌ها و پارك‌ها هستند و به صورت پرچين يا حصار، هادی ترافيك و پوشانندة مناظر ناخوشايند بوده و گاهی نيز به عنوان بادشكن به كار گرفته میشوند. علاوه بر اين با توجه به افزايش (انيدريد كربنيك) كره زمين، خصوصاً شهرهای بزرگ، ويژگی و توان مهم اين گياهان را كه همانا جذب دی‌اكسيد كربن از هوا و افزايش توليد اكسيژن است را آشكار می‌سازد.
ز ديگر توانايی‌های حياطی گياهان، جذب اشعه ماوراءبنفش خورشيد است زيرا تشعشعات خورشيدی فوق، حياط بافت‌های زنده را به خطر می‌اندازد از طرف ديگر ساقه، شاخه و برگ درختان سدی در برابر گرد‌وغبار فضا و امواج صوتی محيط هستند و ريشه‌های آنها كمك به تثبيت خاك كرده و مانع رانش زمين میشوند. جدا از كاربرد پالاينده، صنعتی و دارويی، درختان و درختچه‌ها با اشكال و رنگ‌ها و بافت‌های گوناگون خود تأثير بر روح و روان انسانها گذاشته و فشارهای روحی و امراض جسمی و روحی شهرنشينان را كاهش می‌دهد. انتخاب درختان می‌بايست بر مبنای كاربری مورد نظر و با توجه به نوع خاك وميزان آب موجود و شرايط كلی محيطی باشد كه از اين جهت میتوان درختان را به شش دسته تقسيم كرد:
۱- درختان سايهدار:
اگر درخت برای ايجاد سايه كاشته می‌شود، بايد فضايی برای ميزان سايه انداز آن در نظر گرفته شود. درختان با تاج متراكم،، سايه تيره ايجاد مي‌كنند درحالی كه درختان با تاج غير متراكم، و فرم باز مقداری نور از خودعبور داده و نيم سايه ايجاد می‌كنند. بطور كلی بهتر است كه انتخاب درخت با توجه به ويژگيهای فصلی و به منظور رفع مشكلات محيط زيست انجام گيرد. برای مثال مناطقی كه تابستان گرم و زمستان سرد دارند در تابستان احتياج به سايه و در زمستان نياز به نور گرم كننده خورشيد دارند. درختان سايهدار خزان‌كننده، پاسخگوی مشكل فوق هستند. درختی كه بهترين تناسب را با شرايط محيطی داشته باشد به راحتی رشد كرده و به خواهش‌های نگاهداری اندك نياز دارد.
2- درختان مناسب حاشيه خيابان‌ها:
درخت مناسب حاشيه خيابان‌ها بايد دارای چهار ويژگی زير باشد:
الف- ارتفاع تنه درخت زياد باشد تا مانع عبور مرور نشود.
ب- سيستم ريشه عميق داشته باشد تا صدمه به سازه‌های پياده و سواره رو نزند.
ج- درخت تميزی باشد و برگ و زوائد گل و ميوه و دانه آن ريزش نكند و باعث لك شدن و كثيفی محيط نشود.
د- طول عمر زياد داشته باشد تا نياز به واكاری مكرر نباشد.
در موقع انتخاب اين درختان بايد وجود سيم‌های برق و اندازه ساختمانهای اطراف آن در نظر گرفته شود. برای ممانعت از تداخل سيم‌های برق و شاخه و برگ درختان بهتر است كه از انواع كوتاه اين گياهان استفاده شود. در غير اينصورت هرس‌های بی‌رويه و شديد برای رفع مشكل فوق، آسيب فراوان به درختان وارد مي‌آورند. توصيه ميشود كه درحاشيه خيابانی كه خانه‌‌های كوتاه و ويلايی دارد درختان كوتاه‌تر ،و در اطراف ساختمانهای بلند درختان بلند قامت بكارگرفته شود تا تناسب و اندازه‌های آن محيط شهری حفظ شود.
درختان خيابانی نبايد ريشه‌های تهاجمی يا سطحی داشته باشند، زيرا چنين ريشه هايی به دور لوله‌های زيرزمينی آب و فاضلاب و غيره پيچ خورده و باعث بالا آمدن و ترك خوردن كف پوش سطح پياده‌رو و سواره رو شده و معضلات فراوان ايجاد مي‌كنند. درختان با ريشه عميق به آبياری كمتر نيز نياز دارند پهنای مناسب باغچه بستر بيشتر درختان خيابانی حدود 1.80 متر است. اگر باغچه حاشيه كمتر از اين اندازه است (0.90 تا 1.20 متر ) سعی شود كه از درختان كوچك كه ريشه كمتر دارند استفاده شود. اغلب اوقات باغچه‌های حاشيه خيابان بعلت عبور و مرور، بافتی متراكم و غير قابل نفوذ پيدا می‌كنند كه تبادل آب و هوا را در اطراف ريشه‌ها مشكل و گاهی غيرممكن مي‌كند. در اينجا نيز درختان ريشه عميق، آسيب كمتر ديده و مواد مورد نياز خود را از اعماق بستر كاشت بدست می‌آورند.
3- درختان بادشكن:
در نواحی كه وزش بادهای شديد آسايش افراد و سلامت گياهان را تهديد می‌كند میتوان توسط درختان سدی بر پا كرده و جهت و شدت باد را تغيير داد. درختانی كه مناسب سدهای بادشكن هستند ،تنه، شاخه‌های قوی و ريشه‌های عميق و گسترده دارند تا بتوانند در برابر وزش بادهای شديد مقاومت كنند. بسته به شدت باد، بادشكن‌ها را در يك رديف يا چند رديف احداث می‌كنند. معمولاً حوزه آسايش بدست آمده تا ده برابر ارتفاع درخت می‌باشد.
4- درختان پوششی:
معمولاً در هر فضائی منظره‌ای ناخوشايند وجود دارد كه میتوان آنرا توسط ديوار سبز درختی پوشانيد. با اين ديوارهای سبز، میتوان حريم آسايش و حفاظ جهت كاهش تراكم سازه‌های اطراف نيز ايجاد نمود. درختان مناسب ديوارهای سبز پوششی، سرعت رشد سريع دارند و بسته به شرايط خاص هر پوشش، از درختان با تاج متراكم يا باز استفاده ميشود.
5-درختان مناسب پرچين و حصار:
پرچين‌ها برای جدا كردن دو محوطه يا ايجاد مرز و حريم اطراف ملك بكار مي‌روند. در اينجا نيز پرچين و حصار گياهی مقدار سازه را كاهش داده و به لطافت محيط می‌افزايد. پرچين‌ها را معمولاً از ميان درختان كوچك وكوتاه كه رشد هماهنگ و متراكم و قابليت هرس شدن ممتد را دارند انتخاب می‌كنند.
6- درختان مناسب كاشت در پاسيو(درختان گلدانی):
درختانیكه به عنوان پاسيو يا درختان گلدانی معرفی میشوند، بايد دارای ريشه‌ها و حالات رشد محدود و نمای قابل تنظيم باشند. اكثر آنها ويژگي‌هائی دارند (رنگ پائيزی، گل، برگ با ميوه جالب توجه) كه به عنوان تك درخت نيز به كار می‌روند. چون اين گياهان جلوی ديد هستند، انتخاب آنها بايد با دقت و همآهنگ با رنگ‌ها و سازه‌های اطراف پاسيو انجام گيرد برای مثال برگ خاكستری گياهان همآهنگ با آجر قرمز يا نمای چوبی هستند ولی هيچ تناسبی با نماهای سفيد ندارند.
منبع: وبگاه مقالات کشاورزی و کلیه گرایشهای آن