کاهش خسارت خشکسالی در گندم دیم

2- تعریف علفهای هرز : به گیاهی نا خواسته که در مزرعه رشد میکند علف هرز می گویند با این توضیح که برای مثال در مزرعه گندم که به منظور تولید دانه کشت می شود جو علف هرز است ولی در مزرعه ای که جو علوفه ای کشت می شود گندم علف هرز نیست .3- شناسايي علف هاي هرز با توجه به مزمن بودن خسارت علف هرز در تمام مراحل رشد گندم و نداشتن علایم واضح مانند افات و بیماریها این رقیب سرسخت همواره از طرف کشاورزان کمتر مورد توجه قرار می گیرد .از طرفی برای انتخاب بهترین راه مبارزه باید فاکتورهای شناخت علفهای هرز را بدانیم که در ادامه به برخی از مهمترین انها اشاره می شود .1-3- تیپ رویشی : منظور از تیپ رویشی مشخص کردن این است که گیاه هرز زمستانه است مانند برو موس ویا بهاره است مانند سلمک . بیشتر علفهای هرز پهن برگ گندم بغیر از برخی از چند ساله ها رو یش بهاره دارند .اطلاع از مراحل فنولوژی رشد علفهای هرز به ما کمک می کند تا بهترین زمان مبارزه با علف هرز را انتخاب کنیم . برای مثال در مورد علفهای هرز دایمی پهن برگ مانند شیرین بیان وتلخ بیان جلو انداختن تاریخ کاشت همراه با رعایت سایر نکات فنی لازم مانند تراکم و یک نواختی بوته میتواند نقش موثری در کنترل انها داشته باشد.2-3- ساختمان ظاهری :منظو از ساختمان ظاهری پهن برگ یا باریک برگ بودن است مشخصات اصلی علفهای هرز پهن برگ عبارتند از :-عموما دارای یک ریشه اصلی می باشند در حالی که علفهای هرز باریک برگ دارای ریشه افشان می باشند. – پهن برگها دارای ساقه تو پر هستند اما باریک برگها ساقه ماشوره ای دارند.– پهن برگها دارای برگهای پهن با رگبرگهای منشعب هستند اما باریک برگها دارای برگهای باریک با رگبرگهای موازی می باشند.– اجزای گل در پهن برگها مضربی از چهار یا پنج است در حالی که اجزای گل در باریک برگها مضربی از سه می باشد.– برگهای اولیه در پهن برگها که مهمترین مشخصه برای شناسایی و مبارزه با انها می باشد پهن– قلوه ای ویا مثلثی شکل است.3-3- نحوه تکثیر :اطلاع از نحوه تکثیر علف هرز یکی از مهمترین فاکتورهای انتخاب راه صحیح مبارزه می باشد برای مثال در مورد علفهای هرزی که از طریق بذر تکثیر پیدا میکنند مانند تاج خروس در صورتی که بعد از به بذر رفتن گیاه اقدام به شخم زمین گردد این عمل مانند این است که ما گیاه تاج خروس را کشت کرده ایم در مورد گیاهان چند ساله که از طریق ریشه ها تکثیر پیدا می کنند مانند پیچک احتیاج به یک مبارزه تلفیقی می باشد به نحوی که با انجام چند بار شخم یا دیسک و دادن فرصت به گیاه برای جوانه زدن ذخیره غذایی موجود در ریشه ها را تحلیل ببریم و بعد با یک سم عمومی قوی مانند گراماکسون علف هرز را تا حد امکان کنترل کنیم ( سال ایش ) . - روشهای مبارزه با علفهای هرزپهن برگ گندم :برای کنترل علفهای هرزبهتراست حتی الامکان ازروشهای غیرشیمیایی استفاده گرددزیرامصرف سموم موجب الوده شدن محیط زیست می شود.البته به نظرمیرسداثرات سوئ علفکشها کمترازسایرسموم باشدزیراافت کشهاوقارچ کشها درتمام فصل زراعی ازکاشت(برای ضدعفونی بذر)تابرداشت وحتی چند نوبت درانبارمصرف میشونددرحالیکه علف کشها معمولأ یک بار و آن هم در اوایل فصل رویش مصرف می گردند. با این وجود باید سعی شود تا جائیکه امکانات اجازه می دهد از روشهای غیر شیمیایی که مهمترین آنها پیشگیری – زراعی و مکانیکی است استفاده شود که در ادامه در مورد هر یک به اختصار توضیح داده می شود .1-4- پیشگیری : در مدیریت مزرعه باید برنامه ریزی طوری باشد که حتی المقدور مانع از ورود و گسترش هر نوع علف هرز جدید به مزرعه بشویم . برای این منظور رعایت نکات زیر ضروری است : -کنترل علفهای هرز در مسیر جویهای آبیاری قبل از اینکه به بذر بروند .-جلوگیری از رشد و توسعه علفهای هرز در حواشی مزارع و روی مرزها و به طور کلی در نقاط کشت نشده .-از ورود خاک مشکوک به داشتن بذر علف هرز به مزرعه جلوگیری شود . -از بذر عاری از علف هرز استفاده شود .-از کود نپوسیده دامی استفاده نشود .-از تردد حیوانات ( گله ها ) در مزرعه جلوگیری شود .-سابقه منطقه بررسی شود تا در صورت وجود علفهای هرز خاص تناوب مناسب در نظر گرفته شود و یا پیش بینی های لازم جهت مبارزه با علفهای هرز احتمالی صورت گیرد .2-4- مبارزه زراعی :امکان حذف علفهای هرز در مزرعه به طور کامل تقریبأ غیر ممکن می باشد و بیشتر بحث کنترل مطرح است .به کلیه روشهایی که به کمک آنها می توانیم با تغییراتی در کشت خود به لحاظ نوع کشت ، تاریخ کاشت ، تراکم ، تناوب و ... محدودیتهایی را برای رشد علفهای هرز ایجاد می کنیم روشهای زراعی اطلاق می شود . برای مثال به دو مورد اشاره می شود :تغییر در تاریخ کاشت : در مورد علفهای هرز دائمی پهن برگ مانند شیرین بیان و تلخ بیان جلو انداختن تاریخ کاشت با رعایت نکات فنی لازم مانند تراکم و یکنواختی بوته نقش مؤثری در ممانعت از رویش آنها دارد.تراکم و یکنواختی مناسب بوته : تراکم بوته در واحد سطح بستگی به رقم گندم – حاصلخیزی خاک و نحوه کشت دارد – تراکم و یکنواختی باعث جلوگیری از وجود فضاهای خالی که نور و رطوبت و کود کافی و ...رادراختیارعلف هرزقرارمیدهد می شود .3-4- مبارزه مکانیکی : این روش در کشتهای وجینی کاربرد زیادی دارد اما در گندم به لحاظ نزدیک بودن خطوط کشت عملأ غیر ممکن و یا بسیار دشوار می باشد .بااستفاده ازردیفکارهای معروف به طرح سیمیت(cimmyt)که امروزه روبه گسترش است(سیستم کشت خطی گندم روی پشته به روش نم کاریRaised-bed planting system) می توان بخش مهمی از جمعیت علفهای هرز را از طریق ابیاری قبل از کشت و دیسک زدن زمین پس از رویش انها کنترل کرد . کشت گندم نیز معمولا روی خطوطی به تعداد 3-4 خط به فاصله 15 سانتیمتر روی پشته ها انجام می گیرد و علاوه بر پایین امدن میزان بذر در هکتار (100-140کیلوگرم)تراکم بوته روی پشته افزایش میابد وخود به عنوان یک روش اکولوژیکی و رقابت مطلوب با علف هرز مطرح است و هم در داخل جویچه ها (فاروها) می توان از کولتیواتورهای مخصوص به عنوان روش مکانیکی استفاده کرد.4-4- مبارزه شیمیایی : به دلایل زیادی مانند ارزان و قابل دسترس بودن سموم و همچنین رویش فرصت طلبانه اغلب علفهای هرز در شرایط مناسب و عدم وجود مکانیزاسیون لازم جهت اجرای سایر روشهای مبارزه این روش بیشترین کاربرد را در سطح مزارع دارد . بهتر این است که ما با سامان دهی این روش متداول بهترین استفاده را جهت کنترل علفهای هرز ببریم . در ادامه به برخی نکات که به ما در استفاده هر چه بهتر از روش مبارزه شیمیایی کمک می کند به صورت مختصر اشاره خواهد شد . 5- تقسیم بندی علفکشها ازلحاظ زمان مصرف: علفکشهادرسه دوره مختلف ممکن است مصرف گردند. علفکشهایی که قبل ازکشت استفاده میشوندمانندآواداکس. علفکشهایی که بعدازکاشت وقبل ازجوانه زنی محصول اصلی (درزراعتهایی که عمق کشت بذرزیاداست) استفاده میشوند مانند ترفلان.علفکشهایی که بعدازسبزشدن محصول اصلی (همگی انتخابی هستند) استفاده میشوند مانندتوفوردی.درزراعت گندم بیشترازگروه سوم استفاده میشود.6- تقسیم بندی علفکشها ازلحاظ نوع حرکت درگیاه:علفکشها راازاین نظرمیتوان به سه دسته تقسیم کرد.علفکشهای بدون حرکت که عموما تماسی هستندوانتخابی عمل نمیکنندما نند گراماکسون.علفکشهایی که برروی خاک اسپری میشوند ودراوندها ی چوبی حرکت میکنند(حرکت اپوپلا ست) مانندتری آزینها. علفکشها یی که برروی شاخ وبرگ اسپری میشوند ودراوندهای ابکش حرکت میکنند(حرکت سیم پلا ست)مانند توفوردی.درزراعت گندم بیشترازگروه سوم استفاده میشود.7- نکات مهم و کاربردی درمبارزه شیمیایی:- درزمان جوانه زدن.. پنجه زدن.. وگل دادن گندم سمپاشی نشود- درصورت نیازبه استفاده ازکشیده برگ کشهاوپهن برگ کشهاباید اول ازکشیده برگکشها استفاده شود حداقل یک هفته صبرکنیم وسپس ازپهن برگ کشها استفاده شود0- سمپاشها حتما پس ازمصرف با موادشوینده شسته شود(درصورت عدم اطمینان ازتمیزبودن سمپاش یاعدم اطلاع ازکاربردقبلی حتما قبل ازاستفاده سمپاش را با موادشوینده بشویید)- حتما ازسالم بودن قطعات سمپاش وپاشش یکسان نازلهاوکالیبره بودن ان اطمینان حاصل کنید- سم نباید کدریا تهنشین شده باشد(توجه به تاریخ مصرف سم)- شرایط مناسب برای کاربرد علفکشها(هوای ارام-درجه حرارت متعادل بین 10-20 درجه-درزمان رشدوفعالیت علف هرزباشد-بعدازپایان شبنم صبحگاهی باشد-درزمان تابش شدیدافتاب نباشد)- درصورت مطمئن نبودن ازامکان اختلاط علفکش با هرچیزدیگر(کودیا سم)ویاطرزمصرف یادزمناسب و... حتما ابتدا محلول را درسطح کم امتحان کنیدوبعددرسطح زیاد توصیه کنید- درسمپاشی هوایی دراطراف مزارع ازعلفکشهای غیرهورمونی استفاده شودیاحتی الامکان دراطراف مزارع ازسمپاشی زمینی استفاده شود- زمان مصرف توفوردی ازچهاربرگی تا بنداول ساقه(دولیتردرهکتار)- زمان مصرف گرانستارازدوبرگی تا بنددوم ساقه(هفده گرم درهکتار)- ترکیب ده گرم گرانستاربا یک لیترتوفوردی درهکتارنتیجه بسیارخوبی درمبارزه باعلفهای هرزپهن برگ گندم دارد. باتوجه به همزمانی رشد علف هرز با گیاه زراعی همچنین عدم امکان تغییر در عوامل محیطی ما تنها روی عوامل زیر میتوانیم کار کنیم :بذر : پیشگیری – مبارزه زراعی – مبارزه شیمیایی اعمال متابولیک : مبارزه شیمیایی تراکم : مبارزه زراعی – مبارزه مکانیکی بستر کشت : پیشگری – مبارزه زراعی – مبارزه شیمیایی بانک بذر :پیشگیری – مبارزه زراعی – مبارزه مکانیکی – مبارزه شیمیایی زمستان گذرانی : مبارزه مکانیکی – مبارزه زراعی – مبارزه شیمیایی فصل رویش : مبارزه زراعی