بادمجان
اين گياه كه بعربي بادنجان ناميده مي شود گياهي است يكساله و داراي ساقه نسبتا ضخيم و پوشيده از كرك .ارتفاع ساقه آن تا 70 سانتيمتر مي رسد . برگهاي آن بيضي شكل با نوك باريك و گلهاي آن بنفش رنگ است . ميوه اين گياه دراز و باريك و يا گرد ، برنگهاي بنفش ، سياه ، زرد و سفيد ديده مي شود .
بادمجان متعلق به خانواده سيب زميني است از زمانهاي بسيار قديم در هند كشت مي شده است و از آنجا به نقاط ديگر جهان راه يافته است . چين از قرن نهم هجري شروع به كشت و زرع آن كرد . تجار انگليسي اين گياه را در قرن هفدهم ميلادي از گينه ودر انگلستان كردند و آنرا بنام كدوي گينه اي ميناميدند .
بادمجان در تمام مدت سال وجود دارد و در آمريكا ، ايالات فلوريدا ، تگزاس ، لويزيانا و نيوجرسي بيشتر محصول بدمجان آمريكا را كشت مي كنند .
در نواحی گرم و استوایی بوته بادمجان گیاهی است دائمی ولی در نواحی معتدل و معتدل سرد در اثر حساس بودن به سرما در فصل زمستان بوته خشک می‌شود. این گیاه از خانواده بادمجانیان و جنس ملونژنا می‌باشد. برگ بوته بادمجان پهن و کشیده و کنار آن کمی دندانه‌ای است گلها بطور خوشه و گاهی بطور تک گل در در طول ساقه ظاهر می‌شوند.
تركيبات شيميايي:
همانطور كه در جدول زير ديده مي شود بادمجان داراي ويتامين هاي A.B.C و مواد معدني زيادي است .
در صد گرم بادمجان مواد زير موجود است
انرژي 30 كالري
آب 92 گرم
پروتئين 1/3 گرم
چربي 0/2 گرم
نشاسته 4/6 گرم
كلسيم 12 ميلي گرم
فسفر 15 ميلي گرم
گوگرد 15 ميلي گرم
منيزيم 12ميلي گرم
پتاسيم 220ميلي گرم
آهن 0/7 ميلي گرم
سديم 3 ميلي گرم
منگنز 0/2 ميلي گرم
روي 0/3 ميلي گرم
مس 0/1 ميلي گرم
يد 0/002 ميلي گرم
بتاكاروتن 0/05 واحد بين المللي
ويتامين ب 1 0/05 ميلي گرم
ويتامين ب 2 0/05 ميلي گرم
ويتامين ب 3 0/7 ميلي گرم
ويتامين ث 5 ميلي گرم
خواص داروئی :
از این میوه در رژیم لاغری استفاده می‌شود. خاصیت درمانی بادمجان به علت باز کردن عروق است و به همین جهت رنگ رخسار را باز می‌کند. تقویت کننده معده است. ادرار را بیشتر می‌کند. خوردن بادمجان بوی عرق را در بدن از بین می‌برد. خاکستر بادمجان به صورت مخلوط با سرکه برای معالجه زخمهای جلدی موثر است.
از نظر طب قديم بادمجان گرم و خيلي خشك است . بادمجان بر خلاف آنچه كه عوام اعتقاد دارند كه بي بو و خاصيت است داراي خواص زيادي است . مهمترين خاصيت آن كم كالري بودن آن است كه غذاي بسيار خوبي براي كساني است كه مي خواهند وزن كم كنند زيرا داراي ويتامين و مواد معدني نيز مي باشد .
1)بادمجان را حتما بايد بحالت كاملا رسيده مصرف كرد زيرا خام آن طعم تلخ درد و در آنهائيكه آسم و برونشيت دارند باعث تحريك اين بيماريها مي شود.
2)بادمجان اثر نرم كننده و مدر درد .
3)بادمجان بعلت درا بودن آهن در رفع كم خوني داروي موثري است .
4)بادمجان را مي توان براي از بين بردن ورم و التهاب روي عضو ملتهب گذاشت .
5)دانه بادمجان ايجاد يبوست مي كند .
6)ريشه بادمجان و شاخه هاي خشك شده و برگهاي آن اثر بند آورنده خون را دراست و قابض بوده و مي توان در آن براي درمان احتلام بانه و انواع خونريزيها استفاده كرد.
7)بادمجان پادزهر خوبي براي مسموميت هاي حاصل از خوردن قارچ سمي است .
8)خوردن بادمجان گرفتگي رگها را باز مي كند و شخص را از خطر سكته قلبي محفوظ مي درد .
9)بادمجان برطرف كننده يبوست است .
10)برگها و پوست سياه بادمجان را اگر بجوشانند اين جوشانده درمان اسهال خوني است .
11)جوشانده ريشه بادمجان درمان بيماري آسم است.
12)بادمجان مقوي معده است .
13)آب زردرنگي كه در موقع نمك زدن و گذاشتن بادمجان از آن خارج مي شود براي خشك كردن عرق دست و پا بهترين دارو است و اشخاصي كه دست و پايشان مرتب عرق مي كند بايد دست و پاي خود را با آن چند بار در روز بشويند تا از شر اين مرض آسوده شوند.
14)اگر بادمجان را بسوزانند و خاكستر آن را با سركه خمير كنند و به زگيل بمالند زگيل كنده خواهد شد .
15) از بادمجان مي توان به عنوان مسكن براي تسكين در استخوان شكسته و ضرب خورده استفاده كرد بدين طريق كه بايد بادمجان را در فر بگذاريد كه نيم پز شود و سپس آب آنرا با فشار بگيريد و بعد بمقدر نصف اين مقدر آب به آن شكر قهوه اي اضافه كنيد آنرا هم بزنيد و بنوشيد
16)با تحقيقاتي كه جديدا روي موشهاي آزمايشگاهي انجام شده نتيجه گرفته اند كه بادمجان داراي يك ماده ضد تشنج است كه در درمان بيماري صرع اثر بسيار خوبي درد . بنابراين اشخاصي كه تشنج دارند و يا مبتلا به اين بيماري مي باشند بهتر است كه از بادمجان استفاده كنند.
طرز استفاده:
بادمجان داراي آلكالوئيدي بنام سولانين Solanine مي باشد كه ممكن است در معده هاي ضعيف ايجاد آلرژي و مسموميت كند . بنابراين براي طبخ بادمجان بايد ابتدا اين ماده را از بادمجان خارج كرد و بهترين طرز پخت است كه خانم هاي ايراني درست مي كنند . يعني بادمجان را بايد پوست كند و سپس ورقه ورقه نمود و لابلاي آنرا نمك پاشيد تا آب آن كه زرد رنگ و محتوي سولانين است خارج شود ، سپس آنرا فشار داده و پخت .
البته بهترين طريقه پخت بادمجان آب پز كردن و يا پختن در فر است زيرا سرخ شده آن سنگين شده و براي معده هاي ضعيف مناسب نيست .
مضرات بادمجان
بادمجان به علت داشتن یک ماده سمی به نام سولانین برای اشخاصی که سابقه حساسیت دارند خوب نیست. مخصوصا این افراد نسبت به نمونه‌های تخم‌دار بادمجان حساسیت داشته و بلافاصله بعد از خوردن دچار چشم درد شده و یا در بدنشان جوش پیدا می‌شود و دسته‌ای از افراد مبتلا به کهیر می‌شوند.
اصل و قدمت گیاه
اصل این گیاه در هندوستان می‌باشد و قدمت آن را به 1500 سال قبل یعنی قرن پنجم میلادی تخمین می‌زنند. قبل از اسلام به ایران وارد شده است.
آب و هوای مطلوب بادمجان
بادمجان حساس به سرما می‌باشد بنابراین برای حداکثر برداشت باید این گیاه را در نواحی گرمسیری و یا مناطقی که دارای تابستان طولانی می‌باشند کاشت ولی با کاشتن بذر بادمجان در نواحی سرد معتدل نیز می‌توان به کشت این گیاه اقدام کرد.
خاک مطلوب بادمجان
بادمجان را در هر خاکی می‌توان کاشت. ولی بهترین زمین برای کاشت این گیاه زمینهای دارای شن و رس که PH آن کمتر از 5/6 نباشد می‌باشد. تنها دو عامل در انتخاب زمین در زراعت بادمجان مهم است یکی نمدار بودن خاک یا قدرت نگاهداری رطوبت است و دیگری حاصلخیزی زیاد آن.
بادمجان برای رشد مناسب و حصول حداکثر محصول احتیاج به حاصلخیزی خاک و تغذیه کافی دارد زمین بادمجان باید دائم نم دار و مرطوب باشد. بهترین خاک برای بادمجان خاکهای شنی لومی (sandy Loam) است. همچنین خاک آن باید عمیق ، حاصلخیز و زهکشی خوبی داشته باشد. بادمجان از جمله سبزیهایی است که مواد غذایی زیادی از زمین جذب می کند، به همین دلیل استفاده از کودهای دامی به میزان 30 تا 40 تن در هکتار توصیه می شود چنانچه زمین شنی و یا ضعیف باشد باید به میزان 40 تا 50 تن و حتی 70 تن در هکتار کود دامی به زمین داد چنانچه کود دامی در دسترس نباشد می توان برای تقویت خاک به کاشت گیاهان خانواده بقولات به عنوان کود سبز در سال قبل از کاشت اقدام نمود استفاده از کودهای کامل ازت فسفر و پتاسیم باید در برنامه کودی و آماده کردن زمین قرار گیرد. در آمریکا کودهای شیمیایی کامل را تا میزان 800 تا 1100 کیلوگرم در هکتار قبل از آماده نمودن خاک در زمین پخش می کنند از طرفی چون این گیاه زمین را برای مدت طولانی اشغال می کند و محصول می دهد لذا مصرف کودهای ازته به صورت سرک 2 تا 3 نوبت برای آن توصیه می گردد میزان مصرف کود ازته سرک در هر نوبت حدود 30 تا 40 کیلوگرم در هکتار می باشد. اولین نوبت کود ازته سرک 3 تا 4 هفته بعد از کاشت است. pH مناسب خاک بین 5/5 تا 8/6 می باشد.
کود مورد استفاده در بادمجان
بادمجان احتیاج به کود فراوان دارد. اگر کود دامی موجود باشد در حدود 30 تن کود در هکتار با شخم اول به زمین می‌دهند و با این مقدار کود دامی 320 تا 500 کیلومتر سوپر فسفات 16 درصد اضافه می‌کنند. در صورتی که کود دامی موجود نباشد و یا استعمال آن از نظر قیمت مقرون به صرفه نباشد باید از کود شیمیایی به مقدار 50 تا 75 کیلوازت و 100 تا 150 کیلو فسفر و به همین اندازه پتاس برای تقویت زمین استفاده کرد. این مقدار کود شیمیایی همراه با کود سبز برای حفظ مواد آلی زمین بهترین نتیجه را می‌دهد.
کاشت بادمجان
بادمجان را بطور خطی می‌کارند و به طرز نشتی آبیاری می‌کنند. فاصله خطوط کاشت با نوع بادمجان تفاوت می‌کند. در زمین مرغوب نسبت به نوع کاشته شده فاصله خطوط 75 تا 100 سانتیمتر است و فاصله بین بوته‌ها روی خطوط در حدود 50 تا 60 سانتیمتر می‌باشد.
بادمجان به دو طریق کشت مستقیم و تهیه خزانه از دیاد می شود. در کشت مستقیم باید تا بر طرف شدن سرما در بهار کشت به تاخیر افتد ولی می توان در گلخانه اقدام به تهیه خزانه و کشت کنیم و به محض مساعد شدن هوا و بر طرف شدن سرما نشاها به محل اصلی منتقل می شود. بذر بادمجان بر خلاف گوجه فرنگی برای جوانه زدن احتیاج به یک دوره استراحت طولانی داردو در بعضی مواقع حتی با سپری شدن دوره استراحت و کاشت بذر در شرایط مناسب باز هم درصد کمی از بذر جوانه زده و رشد نشاهای جوان نیز بسیار کند است به طوری که بسته به شرایط آب و هوایی و زمان لازم از بذر کاری تا انتقال نشاء به زمین اصلی از 6 تا 12 هفته متغیر است. بذر این گیاه کوچک و به رنگهای زرد یا سفید دیده می شود که قوه نامیه را 6 تا 7 سال حفظ می کند بذرهای دو ساله دارای حداکثر قوه نامیه هستند طریقه کاشت در زمین اصلی به صورت ردیفی بوده و فاصله خطوط کاشت حدود 50 تا 60 سانتی متر تغییر می کند.
داشت
مراقبتهای لازم پس از کاشت نشاء عبارتند از آبیاری، دفع علفهای هرز و سله شکنی می باشد مصرف کود سرک در 2 تا 3 نوبت به قوی شدن بوته و تولید محصول بیشتر کمک می کند. توصیه می شود که زمین نم دار باقی بماند این مسئله در زمینهای رسی اهمیت زیادی دارد. هرس و کم کردن مقدار گلها بعد از تشکیل میوه‌ها الزامی است زیرا در غیر اینصورت میوه ها کاملاً بزرگ نمی شوند میوه بزرگ با کیفیت خوب زمانی بوجود می آید که تعداد میوه روی بوته محدود باشد. مبارزه با آفات و بیماریها باید در دستور کار قرار گیرد. از جمله مهمترین آفات بادنجان ، کنه می باشد که برای مبارزه با آن می توان از انواع سموم کنه کش مانند تدیون استفاده کرد. سایر آفات مانند شته، عنکبوت قرمز و انواع سوسک ، آسیب چندانی به بادمجان نمی توانند دارد کنند بعضی از قارچ هایی که به گوجه فرنگی حمله می کنند مانند فوزاریوم، آلترناریا و دورتیسلیوم (Verticillium) می توانند در بادمجان تولید بیماری نمایند و باعث پوسیدگی و خشک شدن برگها و میوه آن شوند برای جلوگیری از شیوع این بیماریها باید اولاً بذور ضدعفونی شده کشت شوند، ثانیاً از کاشتن بادمجان در زمینی که قبلاً گوجه فرنگی و یا سیب زمینی در آن کشت شده است خود داری کرد و ثالثاً بوته ها بخصوص زمانیکه کوچک هستند به وسیله قارچ کشها سمپاسی گردند.
برداشت
میوه بادمجان از زمانیکه حدود یک سوم آن تشکیل شده و اندازه نهائی خود را پیدا کرده باشد تا رسیدن کامل آن قابل برداشت است.میوه کاملاً رسیده پر رنگ شده به مدت زیادی می تواند روی بوته مادری باقی بماند. بدون آن که زیاد ماندن روی بوته تغییری در کیفیت آن ایجاد کند زیاد ماندن میوه روی بوته فقط روی کمیت آن اثر می گذارد و کمتر می شود با میوه کاسبرگهای بزرگ همراه است که با قسمتی از ساقه که بسیار سخت و چوبی می باشد توام است.
انواع بادمجان
بادمجان قلمی
بادمجان قلمی از قدیم در ایران کاشته می‌شده دارای میوه‌های باریک و بلند می‌باشد یعنی طول آن چندین برابر قطر میوه که از 3 تا 5 سانتیمتر تغییر می‌کند، می‌باشد.
بادمجان آمریکایی
بادمجان آمریکایی دارای 2 نوع است. در یکی که نوع معمولی است میوه قطور و طول آن تقریبا دو برابر قطر میوه می‌باشد و در دیگری قطر میوه خیلی زیاد و تقریبا برابر طول میوه است. در هر دو نوع بادمجان آمریکایی بوته کوتاه و پر شاخ و برگ است.
ازدیاد بادمجان
بادمجان را با کاشت بذر در خزانه زیاد می‌کنند. پس از آنکه بذر سبز شد و نهال جوان دارای 3 تا 4 برگ گردید آن را به محل اصلی منتقل می‌کنند. در نواحی سرد و یا نقاطی که فصل گرم برای حداکثر برداشت کوتاه است باید بذر یا بادمجان را دو تا دو ماه و نیم قبل از آنکه هوای بیرون به اندازه کافی گرم شود در گلخانه گرم کاشت زیرا در این صورت می‌توان انتظار محصول کافی از کاشت بادمجان در نواحی کوتاه فصل داشت.
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com