گل گندم-قنطوریون
Centaurea L.
Astraceae(compositae)
مشخصات گیاه شناسی
ازمیان تمام گونه های گل گندم که به طور خودرو در دنیای قدیم می روید چهار گونه زیر در باغبانی مورد توجه می باشد:
1-C.cynanus :چند ساله،با ساقه افراشته و منشعب بوده،کلاپرک آن شباهت زیادی به گل گندمی علف هرز مزادع گندم دارد.اما از نظر قطر گل دو برابر آن است.بزرگی آن مربوط به تغییرات و رشد فوق العاده گلچه مرکزی است.رنگ بنفش آن بیشتر مورد توجه است و کولتیوارهای با گلهای سفید،زرد،قرمز نیز کشت می شوند.
2-C. moschata:بومی آسیای صغیر است.این گیاه انشعابات زیادی دارد و ارتفاع آن به 80-70 سانتی متر می رسد.گلهای آن بسیار معطر بوده،در روی ساقه های محکم طویل قرار می گیرند.گلها قطری برابر 7-5 سانتی متر دارند.کلا پرک ها دارای گلچه های سفید،زرد،صورتی،بنفش روشن تا تیره و ارغوانی هستند.
3-C.dealbata :بومی ایران و قفقاز می باشد.چند ساله به ارتفاع یک متری می رسد.ساقه ساده به ندرت منشعب،کلاپرک آن صورتی با قسمت مرکزی سفید یا صورتی رنگ می باشد.
4-C.montana :این گونه خودرو،و مخصوص نواحی کوهستانی و مرتفع است که در حدود 50 سانتی متر ارتفاع دارد.شاخه ایست با برگهای کم و مستطیلی،سرنیزه ای و کرکدار می باشد.کلاپرک ارعوانی که گلچه های مرکزی بسیار کوچک دارد.
-گونه C. cyanus و گونه دیگر به نام C.moschata در نتیجه اصلاحی که در گل گندمهای مزارع به عمل آورده اند به دست آمده که خیلی پر گل تر و کاسبرگ گلهای آن پهن تر است.
گل گندمC.candidissima از گیاهان دائمی است ولی آن را جزءگیاهان یکساله می کارند چون همان سال اول مورد استفاده می باشد.
نحوه کاشت و ازدیاد:
گل گندم از طریق بذر تکثیر می یابد.بذر آن را در بهار مستقیما در محل اصلی به فاصله 40-25 سانتی متر بر حسب گونه می کارند.بذرها پس از 15 روز سبز می شوند.بذرها نباید خیلی عمیق کاشته شوند،جابه جایی آنها فقط موقعی که اندازه آنها 10-8 سانتی متر است باید صورت گیرد.در بعضی گونه ها تکثیر از طریق تقسیم بوته نیز صورت می گیرد.
خاک:
گل گندم در خاکهای مختلفی که به اندازه کافی مواد آهکی داشته باشد به خوبی رشد می کند.نقاط گرم و آفتابگیر را ترجیح می دهد.آبیاری آنها هر روز یکبار در تابستان باید انجام شود.برای آنکه گلدهی بیشتر شود باید کلاپرکهای پژمرده را از گیاه جدا کرد.
کاربرد:
گل گندم را اغلب بعنوان گل بریده استفاده می کنند.برای این منظور بهتر است آنها را قبل از باز شدن کامل گل بچینند.در این صورت 9-5 روز در آب با طراوت باقی می ماند.اصولا دوره گلدهی C.cyanus کوتاه است.گل گندم در حاشیه باغچه همراه با گلهای دیگر نیز مورد کاشت قرار می گیرد.چون دوره گلدهی کوتاهی دارند.این گیاه نیز از نظر طبی مورد توجه بوده و از آن استفاده می شود.ولی امروزه مورد مصرفی ندارد.به هر صورت از شاخه های گلدار گل گندم (30 گرم در یک لیتر)جوشانده ای برای تقویت تهیه می کنند که کمی هم ملین می باشد.تنتور آن نیز خاصیت ملین دارد.