Gambro گامبورو
Gambro گامبورو     براي اولين بار در سال 1962 مشاهده شد كه به علت تظاهراتي كه در كليه ميداد جزئي از برونشيت عفوني ميدانستند. سالهاي بعد بعلت مقاومت جوجه ها به برونشيت عفوني و عليرغم آن ايجاد بيماري مزبور و نيز به علت بروز عفونت بورس فابريسيوس مشخص شد كه اين بيماري از بيماري برونشيت عفوني جدا است لذا بيماري با نام Infectiuos bursal diseases شناخته شد و بعداً به گامبورو تغيير نام داد.     ويروس گامبورو   ويروس گامبورو تنها ويروس بيماريزاي خانوادة بيرناويريده است و داراي دو جزء منفك 60 نانومتر و 20 نانومتر است. ويروسي بسيار مقاوم كه 56 درجة سانتيگراد را 5 ساعت و 60 درجة سانتيگراد را 90 دقيقه و حرارت 70 درجة سانتيگراد را بمدت 60 دقيقه تحمل ميكند. ويروس برونشيت حرارت 56 درجة سانتيگراد را 20-15 دقيقه تحمل ميكند. ويروس گامبورو در PH اسيدي مقاوم و در PH قليايي زود از بين ميرود. سود سوزآور 4% آنرا از بين ميبرد ولي تركيبات چهارتايي آمونيوم مثل مرتيولاتها اصلاً اثر ندارند. فرمالدئيد 5% در عرض يك ساعت ويروس را از بين ميبرد و تركيبات هالوژندار مثل يد و كلر مؤثر است ولي تركيبات فنلي در بعضي شرايط مؤثر و در اكثر شرايط بي تأثير است.   كشت ويروس   ويروس گامبورو در كليه جوجه و فيبروبلاست جنين كشت ميشود. اگر براي اولين بار در پرده كوريوآلانتوئيك جنين 11-10 روزگي تزريق شود جراحتي ايجاد نميكند ولي بعد از 5-4 پاساژ باعث مرگ جنين ميشود. خونريزي زير جلدي، نكروز كبد، رگه هاي زرد رنگ در كبد، نكروز عضلاني، سبز شدن كيسه زرده به خاطر اختلافات كبد و پس زدن صفرا در جنين مرده ديده ميشود.   سروتيپ هاي ويروس   از نظر آزمايش خنثي شدن ويروس دو سروتيپ زير وجود دارد: 1- براي ماكيان بيماريزا است و بعضي از سويه ها با 50% تلفات و برخي از سويه ها بدون علامت باليني هستند. 2- در اردك و بوقلمون بيماريزاست و براي ماكيان بيماريزايي ندارد.   بيماريزايي   ويروس گامبورو سلولهاي B فوليكولهاي لنفاوي بورس را از بين ميبرد لذا بيماريزائي ويروس با رشد بورس فابريسيوس ارتباط مستقيم دارد. ويروس گامبورو بر سلولهاي T فوليكولهاي لنفاوي بورس كمتر اثر دارد . بيماري گامبورو در مقابل بيماريهايي مثل نيوكاسل ، لارنگو ، برونشيت ، سالمونلا ، كلي باسيل ، مارك و كمخوني عفوني و حتي واكسيناسيون آنها بدن را ضعيف مي كند . اگر ويروس در هفته اول زندگي به جوجه حمله كند بسته به پادتن هاي مادري از همان لحظه اول يا از هفته سوم به بعد بيماري ايجاد مي شود. (از راه چشم) مثلاً در بيماري برونشيت كه ايمني مخاطي توسط پلاسماسل هاي غدد هاردرين ايجاد مي شود. اگر ويروس گامبورو در هفته اول به چشم حمله كند پلاسماسل ها را از بين ميبرد (تا 5-4 هفته) ايمني مخاطي از بين ميرود . چون بيماريزايي ويروس نسبت مستقيم با رشد بورس دارد اگر ويروس قبل از 3 هفتگي وارد بدن شود چون بورس كوچك است شدت بيماري كمتر بروز مي كند عليرغم آنكه تضعيف ايمني زيادتر است . ولي در 7-3 هفتگي چون بورس بزرگ است نشاني ها بيشتر تظاهر مي كند هر چند تضعيف ايمني زياد نيست از سن 10 هفتگي به بعد گامبورو از نظر تضعيف ايمني و ايجاد عارضه اثري ندارد .   واگيري بيماري   در گله هاي گوشتي و تخمگذار ، تخمگذاران حساسترند . بيماري از يك قسمت سالن شروع و در عرض 2-1 هفته تمام سالن را ميگيرد . انتقال بيشتر توسط وسايل و افراد است . وان آلوده تا 50 روز آلوده است . تا 4 ماه در محيط باقي مي ماند . در بستر آلوده 2-1 ماه عفوني است . انتقال عمودي وجود ندارد . انتقال از راه هوا ضعيف است . نقش حشرات و موش بسيار زياد است . جوجه ها معمولاً فقط تا 2 ماه ويروس را در خود دارند و بعد از آن دفع نمي كنند .   علائم باليني   دوره نهفته 4-2 روز بيماري معمولاً در سن 6-4 هفتگي ظاهر مي شود . ميزان واگيري 70-15% تلفات 15-10% دوره بيماري 7-4 روز . عدم تحرك ، افسردگي ، پژمردگي ، اسهال سفيدگچي در اطراف مقعد به علت تحريك فهارش كلوآك نوك زدن و كانايباليسم ، اسهال خوني .   كالبدگشائي :   لاشه پرخون چينه دان خالي ، عضلات سينه و ران خشك و خونريزي منتشره در آنها ، خونريزي در غشاء ، سروزي سنگدان و قلب ، پيش معده و روده راست و ايلئوم و دريچه ايلنوسكال ، پانكراس و كليه ها نارنجي ، حالب ها حاوي رسوب اوراست . بورس برزگ و نارنجي صورت تا قرمز خوني ، حاوي مواد پنيري و چرك كه بعد از 4-3 روز از شروع بيماري كوچك مي شود .   تشخيص   منحني تلفات ، ضايعات بورس و كليه كوكسيديوز (بعلت خونريزي جدار روده و كلواك) نيوكاسل (تلفات و خونريزي پيش معده) برونشيت (بعلت علائم كليوي) سندرم كليه و كبد چرب (بعلت تلفات بالا) مارك (تومورهاي بورس و . . . )   پيشگيري   ضدعفوني مؤثر و دقيق با تست مواد ضدعفوني كننده مؤثر ، استفاده از حشره كش ها ، اطمينان از عدم آلودگي پودر گوشت ، خودداري از رفت و آمدهاي بيمورد . ايمني مادر : واكسيناسيون در 17-16 هفتگي ايمني جوجه : 1 روزگي (تزريق قطره چشمي و اسپري)     (http://gavgany.blogspot.com/2003_12_23_archive.html#107218892938776710#1072188 92938776710)    (Dehydration) كم آبي   دسترسي مناسب جوجه ها به آب ضرور ي مي باشد زیرا آنها در هر نوبت فقط مقدار کمي آب مي نوشند. آب به آسان ي از بدن تبخير مي شود و جوجه ها را مستلزم مي کند که مرتبًا آب بنوشند. ميزان تحمل جوجه ها در موارد کم آبي خيلي کمتر از موارد محروميت از غذا مي باشد. از جمله علل بروز اين عارضه مي توان به موارد زير اشاره کرد: 1) نامناسب بودن آبخوريها در سالن 2) ارتفاع زياد آب خوريها و عدم دسترسي جوجهها به آب 3) عدم جر يان کافي آب در *****ک و فنجانک به علت نا مناسب بودن فشار آب و يا وجود رسوبات. 4) کيفيت نامطلوب آب مانند دماي بالا وجود املاح داروهاي مختلف و... 5) بيمار بودن مرغها   علائم بيماري:   اين جوجه ها ضعيف و بي حال هستند و دارا ي چشمها ي بي رمق هستند . بدن خشک، کدر و کم آب است و جوجه ها دچار يبوست هستند . و در کالبدگشا يي آثار خشک بودن و کم آب بودن لاشه و خشک بودن پوست د يده مي شود. تاج و ر يش در اثر طولاني شدن کم آبي، سياهرنگ مي شوند. در موارد کم آبي مزمن و طولاني مدت در گله ها از ابتدا ي دوره پرورش، بروز بيماري نقرس و سنگ مجاري ادرار همراه تلفات بالا، قطعي است.   http://www.helpsaveslivestcst.com/broiler%20chcik.bmp   کمبود اسيدهاي آمينه فرمول دان مرغها مي بايست به نحو ي تنظيم شود تا پروتئين مورد ن ياز آنها همراهبا اسيدهاي آمينه ضروري به طور كامل تأمين شود. به طور کل ي 22 اس يد آم ينه وجود دارد که 10 نوع آنها جزء اسيدهاي آمينهضروري مي باشند. در ميان اين اسيدهاي آمیينه ضروي، وجود 5 نوع آن در جيره طيور از اهميت والايي برخوردار است. اين 5 اسيد آمينه ضروي عبارتند از متيونين ليزين سيستئين تريپتوفان و آرژنين .   علائم کمبود ناشي از اسيدها آمينه   اين علائم اغلب غير اختصاصي هستند مانند کاهش رشد کاهش مصرف دان کاهش توليد تخم مرغ و کوچکي و نازکي پوسته آنهارا وخيم تر B کمبود متيونين اثرات ناش ي از کمبود کولين و و يتامين 12 مي کند.   کمبود ليزين باعث اختلال در ايجاد رنگدانه ميشود   کمبود آرژنين باعث مي شود پرهاي قسمت بالايي به طرف بالا فر بخورند.   در مقابل بالا بودن ميزان پروتئين واسيدها آمينه در دان باعث افزايش اسيد اوريک خون و در موارد شد يدتر باعث نقرس مفصلي بو يژه در مرغها ي با نژادها ي حساستر مي شود.   کمبود املاح معدني عناصر معدني در تغذيه طیور دار اي اهميت بس يار بالا يي و در حد و يتامينها و اسيدهاي آمينه هستند . به طور کلي در اثر ميزان کافي هر يک از عوامل بالا مي توانيم شاهد رشد کافي و توليد مناسب در گله باشيم. عناصر معدني در ترکيبات استخوانها و استحکا م و استقامت آنها، در ترکيب خون و سا ير مايعات بدن، عضلات و بافتها ي مختلف، آنز يمها، پوسته تخم مرغ مشارکت و در بسياري از اعمال حياتي بدن نقش عمدهاي را بازي مي کنند.   کمبود سلنيوم:   از جمله عوامل بروز کمبود سلنيوم مي توان به کمبود سلنيوم در خاک ي که مواد گياهي در آنجا پرورش يافتهاند، کمبود سلنيوم جيره، انبار کردن طولاني مدت مکمل ها ي و اسيدهاي آمينه سولفوره اشاره کرد. E مواد معدني يا دان آماده، کمبود ويتامين   علائم باليني اين علائم عبارتند از: 1 خونر يزي همراه افزا يش زمان انعقاد خون که باعث خونر يزي در سن گدان در 7 روز اول سن جوجه ها مي شود. 2 اکسودات يودياتزيس که معمو ً لا در سن 6 3 هفتگي د يده مي شود ولي گاهي است. E زودتر و در 5 روزگي نيز مشاهده مي شود. اين علائم شبيه به کمبود ويتامين (WHITE 3 در مرغهاي مسن تر (بيش از 2 ماه) سفيد شدن عضلات که در هر قسمت از بدن ممکن است مشاهده شود . همچن ين MUSCLE DISEASE) فلجي کامل هنگام ي که عضلات پا درگ ير شوند . اين مرغان بي حال و کم اشتها هستند و دچار کاهش وزن کاهش توليد تخم مرغ هستند.   علائم کالبدگشايي:   اين علائم شامل آتروفي لوزه المعده همراه ادم بافت زير جلد ي و خونر يزي در سنگدان و ماهيچه سينه که از سن 2 ماه به بعد سفيدي عضلات هم ديده م يشود. درمان: اضافه کردن سلن يوم در دان يا آب در مرغان ي که بيماري آنها زياد پي شرفت نکرده باشد.   کمبود کلسيم و فسفر: اين دو ماده معدن ي بر اي تشکيل استخوانها و پوسته تخم مرغ ضرور ي هستند . هچنين کلسيم در عمل انعقاد خون و فسفر در متابوليسم مواد نشاسته اي و چربي نقش دارند. کلسيم همراه با سديم و پتاسيم بر اي حفظ ضربان طبيعي قلب مورد نياز است  مي باشد . D استفاده طيور از کلسيم و فسفر دارا ي رابطه مستقيمي با وجود و يتامين کمبود هر کدام از آنها باعث ايجاد بيماري نرمي استخوان در جوجه ها و استئومالاسي و نازک شدن پوسته تخم در مرغان بالغ مي شود. همچنين کاهش ميزان کلسيم باعث پوک شدن و شکنندگي استخوانها و بروز در آنهايي که در سيستم قفس نگهداري شدهاند ميشود.   CLF بيماري خستگي ياادامه کمبود کلسيم باعث بي اشتهايي لاغر ي ضعف عمومي و افزايش خونريزي و مرگ مي شود.   بالا بودن ميزان کلسيم هم باعث ايجاد نفروز و نقرس احشايي مي گردد.   کمبود منيزيوم: وجود منيزيوم بر اي متابو ليسم کربوهيدراتها و فعاليت آنز يمها و تشکيل استخوانها و پوسته تخم مرغ ضرور ي است . کمبود منيزيم باعث کندي رشد ،بي حالي و کسلي و چرت زدن، بروز علائم عصبي و تشنج به هنگام تحريک کردن در جوجه ها ميشود.   در بالغين کمبود منيزيوم باعث افت توليد تخم مرغ، کوچک شدن تخمها و کاهش وزن پوسته مي شود.   ضمنًا بالا بودن ميزان کلسيم جيره باعث تشديد عوارض کمبود منيزیوم ميشود. افزايش بيش از حد منيزيم هم باعث کاهش رشد و کاهش اندازه تخم مرغ و نازکي پوسته همراه با اسهال مي شود.   کمبود منگنز:   منگنز فعال کننده چندين آنزيم در بدن مي باشد و باعث رشد طبيعي و توليد مناسب و شکل گيري طبيعي استخوانها و جلوگيري از بروز عارضه پروزيس ميشود. مهمترين علامت ناشي از کمبود منگنز پروز يس مي باشد. جوجههاي مبتلا ضعيف هستند و علائم عصبي را نشان مي دهند. کمبود منگنز در جوجه ها باعث کوتاه و ضخيم شدن استخوانها مي شود. چرخش درشت ني و تغيير شکل مفصل تيبيومتاتارس (مفصل از کونديل Gastrocnemius بين درشت ني به کف پا ) و جابجا شدن و در رفتگي وتر مي شود و اشکال در راه رفتن مي شونند. در مرغها ي تخمي کمبود منيزيم باعث کاهش ميزان تو ليد تخم و کاهش ميزان جوجه آوري و نازک شدن پوسته تخمها مي شود در مرغها ي مادر کمبود اين عنصر معدني باعث مرگ جنين در روز 20 و 21 مي شود. اين جوجه ها داراي پاهاي خيلي کوتاه و ضخيم و نوکها ي طوطي شکل، سرهاي کروي و شکم هاي برآمده هستند و در حدود %75 جنينها را درگير مي کند.   کمبود سديم و کلر (نمک): کمبود نمک باعث اختلال در رشد ، تو ليد استخوانهاي نرم، شاخي شدن قر نيه و کاهش فشار خون شرياني، غير فعال شدن غدد جنسي، افزايش غلظت خون وبالا رفتن هماتوکريت، کاهش حالت ارتجاعي بافت زير جلدي، هيپرتروفي غدد فوق کليوي و اختلال در عمل آنها و سرانجام مرگ در اثر شوک مي شود. کمبود نمک در مرغهاي بالغ باعث کاهش ناگهاني توليد تخم مرغ و کوچک شدن آنها و بروز بيماري کانيباليسم در همه سنين مي شود. جوجههاي مبتلا به کمبود کلر در اثر تحريک شدن عوارض عصبي را از خود نشان مي دهند و روي زمين دراز مي کشند و چند دقيقه به حالت فلجي باقي مي مانند. بالا بودن مقدار نمک جيره نيز براي جوجه ها کشنده است. جوجه ها حساستر از مرغان هستند و ميزان 4 گرم براي هر کيلوگرم وزن زنده باعث مرگ آنها مي شود. علائم عبارت است از عدم توانا يي در ايستادن، تشنگي شديد، ضعف عضلاني، پژمردگي، حرکات تشنجي و غير ارادي و مرگ. افزايش سديم نيز باعث بروز آسيت، هيپرتروفي بطن راست و هيدروپريکارديوم مي شود.   کمبود پتاسيم: پتاسيم يک عنصر داخل سلولي است و عضلات صاف داراي پتاسيم به مقدار سه برابر سديم هستند . اين عنصر براي اعمال طب يعي قلب و ساير عضلات و تشکيل استخوان ضروري است.   علائم ناشي از کمبود پتاسيم عبارت است از ضعف عضلاني (عضلا ت قلب و عضلات تنفسي) که جوجه هاي مبتلا در اثر حملات قلبي مي ميرند. در مرغان بالغ باعث کاهش توليد تخم مرغ و نازک شدن پوسته آنها مي شود. در مرغان مادر گوشتي کمبود پتاسيم مي تواند باعث بروز سندرم تلفات ناگهاني يا Sudden death syndrome در شروع دوره تخمگذاري شوند.   کمبود روي: روي يکي از عناصر اصلي ترکيبات برخي از آنز يمها و فعاليت آنها است و کمبود آن باعث کاهش رشد، پر درآوري ضعيف، بزرگ شدن مفصل زانو، پوسته پوسته شدن پوست مخصوصًا در ناحيه پا و کوتاه و ضخيم شدن استخوانهاي پا و افزايش هماتوکريت مي شود. بالا بودن مقدار کلسيم جيره مي تواند باعث تشديد عوارض ناشي از کمبود عنصر روي بشود.   ادامه کمبود روي باعث ضعف سيستم ايمني مي شود. در موارد شديد کمبود روي ،جنينها فاقد ستون نخاع ي (بجز چند مهره پشت ) و بدون پا و بال مي شوند و تنها ممکن است داراي احشاء و يک سر باشند.   بالا بودن م يزان رو ي باعث تو لک رفتن آنها مي شود (به مقدار 20 در هزار اکسيد مرغان (Induced Molting) روي در دان) که از اين خاصيت براي تو لک بردن اجباري استفاده مي شود.   کمبود يد: مقدرا کم يد بر اي کارکرد صحيح غده تيروئيد در طي ور لازم است . تيروکسين حاوي 65 درصد يد مي باشد که به عنوان يکي از مهمترين عوامل تنظيم کننده متابوليسم بدني عمل مي کند.   کمبود يد باعث بزرگ شدن تيروئيد و ا يجاد گواتر مي شود و ما شاهد کاهش رشد در جوجه هاي در حال رشد هستيم.   جوجه هاي تو ليد شده از مادرها ي دچار فقر يد دچار گواتر مادرزادي مي باشند. اين جوجه ها با تأ خير از تخم خارج مي شوند و جثه آنها کوچکتر از حد طبيعي است و جذب زرده هم در آنها با تاخير صورت ميگيرد.   کمبود مس: وجود مس بر اي تشکيل هموگلبين خون ضروري مي باشد و در صورت کمبود آن آهن جيره توسط کبد جذب شده و سنتز هموگلوبين صورت نميگيرد. در نتيجه کم خوني و کاهش تعداد گلبولهاي قرمز و در مرغان رنگي اختلال در رنگدانه ها ي پرها مشاهده مي شود.   کمبود مس در مرغهاي بالغ باعث کاهش توليد تخم و افزا يش اندازه تخم مرغ و ايجاد پوسته هاي آهکي غير طبيعي و نازک شدن آنها و يا ايجاد تخم هاي فا قد پوسته ميشود.   بالا بودن ميزان مس در جيره باعث وجود عوارض غير طبيعي در سنگدان مي شود و جدار سنگدان خشن و ضخيم مي شود و در موارد شديدتر جدار سنگدان حالت زگيل مانند به خود مي گيرد.   کمبود آهن: آهن يک عنصر بسيار ضروري جهت خون سازي و توليد چند آنزيم از جمله کاتالاز پراکسيداز فنيل آلانين هيدروکسيلاز و تيروزينازم يباشد.   مرغان مبتلا به کمبود آهن دچار کم خوني کاهش ميزان جوجه آوري و تلف شدن جنينها مي شوند. جوجه هاي به دنيا آمده بيحال و کسل هستند ولي در اثر جبران آهن در جيره آهن بهبود مييابند.   منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )