پیچیدن پیچک
قطعات ساقه یا برگ تغییر یافته هستند حین رشد حرکت دورانی در عین حال نوسانی می کنند و بدین ترتیب فرصت خود را در دستیابی به یک تکیه گاه بالقوه افزایش می دهند.بعد از آن که به چنین چیزی برخورد میزان و جهت رشد خود را تعدیل میبخشد تا تکیه گاه خارجی را بگیرد و گیاه را بالا بکشد.
در بعضی گیاهان پیچک به دور اجسامی که با آن در تماس می آیند می پیچند،در صورتی که در گیاهان دیگر پینه چسبنده ای تشکیل می شود که در شکافهای سطوح تکیه گاه وارد می شود.در گونه هایی با پیچک پیچنده،بخش فوقانی پیچک حول تکیه گاه حلقه ای تشکیل می دهد،که بدین ترتیب گیاه را به طرف تکیه گاه می کشد.حلقه های آزاد ممکن است چوبی شوند که به مقاومت آن در مقابل تنش طولی می افزاید.در پیچک گل ساعتی که حلقه های تماسی و آزاد می سازد ممکن است نیرویی برابر 750-350 گرم به وجود آید که معادل وزن چند متر از ساقه بالا رونده است.
بعضی پیچک ها حساس به لمس و برخی لمس گرا هستند.پیچک اعم از اینکه حساس به لمس یا لمس گرا باشد،اگر محرک تماسی قبل از موقع حذف شود،مستقیم می گردد.برین ترتیب تماس موقت با یک حیوان یا شاخه درختی که در اثر وزش بار تکان میخورد و یا هر جسم متحرک دیگر معمولا به تغییر دائمی وضع قرار گرفتن پیچک نمی انجامد.
پیچیدن پیچک در اثر نور تسریع می شود ولی بر خلاف حرکات برگ در گیاهان شب خسب به نظر می رسد که فیتو کروم در آن دخالت ندارد.اثر نور مستقیما به علت نیاز به ATP است که در فتوسنتز فراهم می شود.نیاز به نور را تا حدودی با در محیط خوابانیدن که پیچک در آن شناور است می توان با تامین ATP بر طرف ساخت.
نخود فرنگی گیاه مطلوبی برای مطالعه پیپیدن پیچک است. واکنش آن حساس به لمس است و با زدن ضربه ای روی سمت زیرین پیچک می توان آن را تحریک کرد.
پیچش که ظرف دو دقیقه آغاز می شود و تا بیش از 48 ساعت ادامه می یابد شامل دو مرحله است:
ابتدا سلول های به دور از محور گیاه منقبض شده و سلول های بالاتر توسعه می یابند،
سپس هر دو سوی بافت توسعه می یابند که توسعه سلول های نزدیک به محور گیاه سریعتر از سلولها ی دور از آن است.
هورمون های اکسین و اتیلن هر دو به نظر می رسد که در تنظیم تغییرات اندازه سلول که منتهی به پیچش میشود دخالت دارند.پیچک های جدا شده نخود فرنگی و سایر گونه ها که مورد آزمایش قرار گرفته در فقدان تحریک تماسی اگر تحت تاثیر اکسین قرار گیرد می پیچند .این امر جای تعجبی ندارد زیرا اکسین هورمون محرک رشد است و پیچش متضمن افزایش زیادی در میزان طویل شدن سلولها ست.البته پیچش بستگی به رشد غیر متقارن سلولهای نزدیک محور گیاه و سلول های به دور از آن دارد،معذالک در واکنشی به کاربرد متقارن اکسین نیز روی میدهد.بنابراین سلولهای نزدیک به محور گیاه و سلو لهای دور ازآن باید به طور متفاوتی به اکسین واکنش داشته باشند.علت این امر تاحدودی اتیلن است.
نوک پیچک حساسترین بحش آن به تحریک تماسی است،ولی چنین تحریکی سبب می شود که نواحی پایه پیچک نیز مانند نوک بپیچد که این امر نشان می دهد محرک درون بافت انتقال می یابد.اکسین در بافت گیاهی در جهت از نوک به پایه انتقال می یابد،معذالک اکسین نمی تواند انتقال دهنده عمده محرک باشد زیرا محرک خیلی سریعتر از اکسین انتقال می یابد.به نظر می رسد که نوعی حادثه دیگرکه احتمالا متضمن جریان یون است قبل از مداخله اکسین صورت می گیرد.هنوز معلوم نیست که پیچک دارای سلول های قابل تهییج نظیر گیاه حساس و بعضی انواع گیاهان گوشتخوار باشد که بتواند یک پتانسیل کنش را انتقال دهد و یا علائم الکتریکی از نوع دیگری در امر دخالت داشته باشد.
منبع:زندگی گیاه سبز(تالیف گالستون دیویس ساتر)
&(ترجمه:مسعود مجتهدی و حسین لسانی)
نویسنده:شیوا صفری
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com
کدو