جانورشناسي شترمرغ
جانورشناسي شترمرغ   شترمرغ ها از بسياري جهات گونه اي منحصر به فرد بشمار مي آيند و همين امر باعث گرديده تا در سالهاي اخير توجهات زيادي معطوف آن گردد. به طور مثال تخم آن در مقايسه با تخم ساير پرندگان بزرگترين تخم بوده و مي تواند وزني معادل 2-1 کيلوگرم داشته باشد اما در مقايسه با جثه پرنده، شترمرغ داراي کوچکترين تخم در ميان پرندگان مي باشد. شترمرغ بزرگترين پرنده زنده روي زمين مي باشد که مي تواند به بلندايي در حدود 5/2 متر و وزني معادل 150 کيلوگرم دست يابد. اين پرنده بومي آفريقا بوده و از اين کشور به ساير نقاط جهان راه پيدا کرده است شترمرغهاي اهلي شده در 14-12 ماهگي به بلوغ جسمي و در 3-2 سالگي به بلوغ جنسي مي رسند و در اين ميان سن بلوغ جنسي ماده 6 ماه زودتر از جنس نر خواهد بود.در اين هنگام بلنداي بدن در نرها به حدود 9-6 فوت و در ماده ها به طول 5/6-5/5 فوت خواهد رسيد ضمن اينکه شترمرغهاي نر بالغ بطور عمده داراي پرهاي سياه رنگ سطح بدن و پرهاي سفيد رنگ در ناحيه زير پرها و دم مي باشد در حاليکه شترمرغ ماده قهوه اي يا خاکستري روشن بوده و در زير ناحيه پر و دم داراي پرهايي به رنگ خاکستري روشن تا سفيد مي باشند.جوجه هاي شترمرغ در هر ماه حدود 10 اينچ رشد مي کنند و در 12 ماهگي به قدي معادل 2 متر و وزني در حدود 110-90 کيلو دست پيدا مي کنند. در حاليکه جوجه هاي جوان داراي رگه هايي به رنگ قهوه اي، زرد و نارنجي و کرم هستند نيمچه هاي جوان شباهت بسياري به شترمرغ هاي ماده دارند.وجود پاهاي بلند و گردني افراشته باعث گرديده تا اين پرنده داراي چشماني درشت و استثنائي باشد که در جلوي سر بطور مجزا از هم قرار گرفته اند. ضمناً گوشهاي اين پرنده نيز در قسمت عقب سر واقع شده است. ناتواني اين پرنده در پرواز باعث مي شود که شترمرغ بيشتر وقتش را به راه رفتن در محيط زندگي اش پرداخته و حتي در هنگام ترسيدن با سرعتي معادل 70-60 کيلومتر شروع به دويدن نمايد و براي اينکار سهم بالايي از انرژي مورد نيازش را در تاندونهاي خود ذخيره سازي مي کند. از لحاظ آناتومي پا، اين پرنده در مقايسه با ساير طيور منحصر به فرد بوده و تنها پرنده اي در جهان است که داراي دو انگشت از چهار انگشت اصلي مي باشد که آنها را انگشتهاي سوم و چهارم مي نامند و اين مشخصه باعث تمايز شترمرغ ها از ساير سينه پهنان که سه انگشت دارند (به استثناي کيوي که 4 انگشت دارد )مي شود . بالهاي شترمرغ چندان توسعه يافته نبوده و استخوان جناغ سينه آنها قوس دارو پهن و فاقد keel مي باشد البته با وجود ناتواني در پرواز ساختار استخوانهاي بال و وجود کيسه هاي هوايي و مجاري هوا در استخوانها اين نظريه مطرح مي شود که شترمرغ داراي اجدادي با قدرت پرواز بوده است.   رده بندي شترمرغ و نژادهاي موجود شترمرغ يا Camel bird که به خاطر شباهتش با شتر به اين نام خوانده مي شود در سال 1758 توسط لينه با نام علمي Struthiocamdus با پايه نام لاتين و يوناني Stutho camelus نامگذاري شد. اين جانور به طبقه پرندگان تعلق داشته و يکي از پنج زير راسته متعلق به راسته سينه پهنان(Ratitae or palaeognathae) محسوب مي شوند. مشخصه اصلي آنها عدم قدرت پرواز بعلت دژنرسانس يا فقدان کامل تاج سينه ( carina ) مي باشد که ويژگي اخير علت اطلاق Ratites به آنها شده است زيرا در زبان لاتين به کشتي فاقد لبه زيرين يا کلک Raties مي گويند. راسته سينه پهنان شامل 5 زير راسته است:   1 – شترمرغها Stru thionitirms 2 – ري آ Rhea 3 – کاسوواري Casuari formes 4 – کيوي ها kiwis 5 – تيناموس Tinamous   شترمرغها در زير راسته استروتيوني فرم ها، خانواده استروتيونيده ( Stru hionidae ) جنس استروتيو (Struthio ) و گونه استروتيو کاملوس (S.camelus) قرار مي گيرند. گونه استروتيو کاملوس شامل زيرگونه يا نژادهاي زير است:   1-استروتيو کاملوس استراليس متعلق به آفريقاي جنوبي S.c.australis 2- استريوتيو کاملوس S.C.camelus که در طي قرن بيستم در آفريقاي شمالي در معرض شکار و انقراض قرار گرفت. 3- استروتيو کاملوس ماسائيکوس S.C.massaicus 4- استروتيوکاملوس موليبدوفانس S.C.molybdo phanes 5- استروتيو کاملوس سيرياکوس S.C.syriacus   زيرگونه هاي سيرياکوس که در بيابانهاي سوريه و عربستان مي زيسته اند بعلت شکار بي رويه در سال 1941 منقرض شده اند. زيرگونه موليبدوفانس متمايزترين و مشخص ترين زيرگونه بوده و براي پرورش و توليد از اين زيرگونه استفاده بسياري مي شود. براي اهداف تجاري عموماً از اصطلاحاتي نظير گردن آبي، قرمز و گردن سياه استفاده مي شود. گردن قرمزها به زيرگونه هاي کاملوس و ماسائيکوس تعلق دارند و اکثر زيرگونه هاي ماسائيکوس به آمريکا صادر شده اند در نتيجه قسمت اعظم شترمرغهاي اين کشور را گردن قرمزها تشکيل مي دهند. گردن آبيها نيز شامل زيرگونه هاي موليبدوفانس واستراليس مي گردند. شترمرغهاي گردن سياه که امروزه داراي بيشترين جمعيت در ميان شترمرغهاي پرورشي هستند نتيجه تلاقي زيرگونه هاي استروتيوکاملوس کاملوس و استروتيو کاملوس استراليس مي باشند.اين پرنده داراي قامتي کوچک، ساختاري خوب و توسعه يافته و پرهايي با کيفيت استثنائي مي باشد که به علت زود اهلي شدن و سادگي پرورش مورد توجه قرار گرفته اند. طي چند سال گذشته مزرعه داران سعي نموده اند تا با گرفتن هيبريدهايي از گردن سياه، قرمز و آبي به پرندگاني با قابليتهاي بالاي توليدي دست پيدا نمايند. در هنگام تهيه و خريد پرندگان مادر بايستي بدين نکته توجه کافي داشت که علاوه بر انتخاب نژادي مناسب و سازگار با محيط پرورشي در انتخاب مزرعه مادر توليدکننده نيز توجه کافي مبذول گردد تا با خريد پرندگاني با قابليتهاي بالاي ژنتيکي و ژنوتيپ برتر داراي گله اي خوب و مناسب از لحاظ کميت و کيفيت توليد و بازدهي مناسب گردند.         منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )