مشکلات پیش روی زیتون کاران
مشکلات پیش روی زیتون کاران زیتون به عنوان میوه ای با ارزش باید اما از نظر سود دهی محصولی دیربازده در میان کشاورزان محسوب می گردد.   از سوی دیگر هجوم آفت و بيمارى به باغ هاى زيتون آسيب می رساند و منجر به تهديد كيفيت محصول زيتون در تمامى باغ ها می شود و سرمايه گذارى و بازدهى سرمايه باغ هاى ديربازده زيتون را تهديد می کند. در همین چند سال پیش بود که هجوم آفت و بیماری به این محصول باعث خسارات سنگینی گردد   . • اما سال گذشته با برنامه ریزی های صحیح دولت طی طرحی شروع به رديابي مگس زيتون در باغ‌هاي كشورانجام داد   . • انجام عمليات رديابي آفت مگس زيتون در سطحي معادل 17 هزار و 639 هكتار از باغات زيتون صورت گرفته است     • در سال 84 انجام عمليات رديابي و مبارزه با آفت با نظارت كارشناسان سازمان حفظ نباتات، با تدارك 459 هزار و 900 عدد تله و نصب 374 هزار و 129 عدد تله جلب كننده ـ كشنده و توزيع 9 هزار و 504 ليتر پروتيين هيدروليزات (تركيب جلب كننده حشرات بالغ) و انجام عمليات رديابي در سطح معادل 17 هزار و 639 هكتار از باغات زيتون صورت گرفت كه در سطحي معادل 12 هزار و 715 هكتار، تعداد 78 عدد تله فرمولي موجود به مناطق زيتون‌خيز كشور جهت رديابي آفت ارسال شد و هم‌چنين به منظور ايجاد خلل در چرخه زندگي آفت و كاهش ميزان حشرات انتقالي به سال 85 و در نهايت كاستن از ميزان خسارت در نسل‌هاي آتي مقدار يك ميليون و 665 هزار و 244 كيلوگرم ميوه زيتون آفت زده جمع‌آوري و تحويل كارخانجات روغن‌كشي شد   . • • تا چندي پيش به جز شرايط آب و هوايي فاكتور ديگري به طور عمده تهديد كننده اين برنامه توسعه نبود ولي متاسفانه از مردادماه سال 83 كه براي اولين‌بار آفت مگس زيتون از كشور گزارش شد، زنگ خطر به صدا درآمد و در مدت كمتر از سه ماه دامنه گسترش آفت 13 استان را در بر گرفت. مگس زيتون يكي از مهم‌ترين آفات زيتون است. لارو اين آفت با تغذيه از گوشت ميوه، باعث ريزش ميوه‌ها قبل از برداشت، كاهش كيفيت روغن زيتون و ورود قارچ‌هاي باتوژن از محل سوراخ ورودي لاروها شده كه اسيديته داخل ميوه‌ها به ميزان دو تا چهار برابر افزايش مي‌يابد. اگر ميوه‌ها از واريته‌هاي كنسروي باشد، بازارپسندي محصول به واسطه خسارت مستقيم لاروها از بين مي‌رود و هم‌چنين اين حشره قادر است باكتري مولد كال زيتون را هم انتقال دهد   . • اين آفت يك ميزبان و چند نسلي است كه به انواع زيتون اهلي خسارت وارد مي‌كند و در تمام كشورهاي حوزه درياي مديترانه، مناطق شمال شرقي و جنوبي آفريقا، جزاير قناري، هند، پاكستان و غرب آسيا وجود دارد و از نيم‌كره شرقي شروع و در نيم‌كره غربي به كاليفرنيا محدود مي‌شود   . • و از دیگر کارهای صورت گرفته در زمینه جلوگيري از شيوع و گسترش آفت، اعمال دقيق مقررات قرنطينه گياهي و ممانعت از خروج ميوه و اندام‌هاي گياهي از مناطق آفت‌زده به ساير مناطق، پست‌هاي قرنطينه در مبادي خروجي استان‌هاي آلوده، فعال شد و جهت شكار انبوه آفت، مقدار 616 ليتر مالاتيون در اختيار استان‌هاي آلوده قرار گرفته است   . • از طرف دیگر سرماي نابهنگام نیز می تواند باعث نابودی جوانه هاي زيتون و موجب كاهش توليد محصول زيتون در منطقه شود   . • از دیگر مشکلات تولیدکنندگان این محصول ورود قاچاق روغن زيتون، تعداد محدود كارخانجات روغن كشي و عدم فرهنگ بالاي مصرف روغن زيتون از جمله مهمترين مشكلات برسر راه اجراي طرح زيتون در كشور است   . • از دیگر موارد می توان به نبود صنایع تبدیلی به حد کافی نام برد. توليد زيتون در كشور از حدود 8هزارتن در سالهاي قبل از شروع طرح (72) به 34هزارتن در سال زراعي 80ـ79 رسيده است ولي در این سالها به صنايع جانبي زيتون در اين مدت متناسب با توليد اين محصول رشد توجهی نشده است   . براي هر 500هكتار سطح زيركشت زيتون با عملكرد در هكتار 4تن نياز به يك واحد روغن كشي 2هزارتني است.       • • بيش از 90 درصد ماده اوليه صنعت روغن زيتون وارداتی است.   • • بيش از 90 درصد ماده اوليه صنعت روغن زيتون (روغن خام) از طريق واردات تامين مي شود و به همين دليل توجه به توسعه كشت زيتون و صنعت روغن زيتون ضروري است   . • آنچه آمار ها نشان می دهد حاکی از این است كه در سال 1381 حدود 930 هزار تن روغن زيتون وارد كشور شده و بخش عظیمی از منابع ارزي كشور صرف تامين اين كالا شد   . • در سالهاي 1381 و 1382 نيز به ترتيب 8/1304 ميليارد ريال و 1/1836 ميليارد ريال يارانه جهت توليد اين ماده غذايي اختصاص يافته است   . • گفتني است با توجه به روند رشد جمعيت و با فرض ثابت ماندن مصرف سرانه كه در حال حاضر حدود 16 كيلوگرم است، به نظر مي رسد توجه به توليد روغن زيتون در داخل كشور از محل توسعه كشت محصولاتي ضروري است. زيرا از سويي موجب كاهش وابستگي شديد توليد به واردات ماده اوليه اين كالا شده و از سوي ديگر از خروج منابع ارزي كشور جلوگيري مي كند   . • در اين ميان توجه به محصول زيتون مي تواند ضمن تامين بخشي از نيازهاي مصرفي روغن از محل توليد داخل، تغييري در كشت زراعي اراضي مرغوب نيز به همراه داشته باشد. از طرفي به جهت عدم نياز به اراضي درجه يك كشاورزي در توسعه كشت زيتون و امكان استفاده از اراضي درجه دو و شيبدار كشور كه در حال حاضر كمتر مورد استفاده هستند، عملا موضوع كشت جايگزين، حذف و ظرفيت توليد در آن واحد با عوامل توليد ثابت افزايش مي يابد.             منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )