سپتی سمی هموراژیک فوق حاد در شترمرغ
سپتی سمی هموراژیک فوق حاد در شترمرغ       با توجه به گسترش مزارع پرورش شترمرغ در کشور و توجه فراوان مسئولین و نیز دامپروران با این جنبه نوین صنعت دامپروری، آگاهی از شیوه صحیح نگهداری این حیوان، پیشگیری از بیماریهای آن و نیز در صورت امکان روشهای موثر درمان این بیماریها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از این بیماریها که به دفعات در مزارع پرورش شترمرغ کشور مشاهده شده و خسارات مالی فراوانی را به این مزارع وارد کرده است، کلی سپتی سمی می باشد.عامل این بیماری، باکتری اشریشیا کلی است که در دستگاه گوارش جانوران خونگرم از جمله پستانداران و پرندگان حضور داشته ولی در روده ماهیها و سایر حیوانات خونسرد به صورت فلور طبیعی وجود ندارد و بیشتر سروتیپهای آن قادر به ایجاد بیماری در طیور می باشند. برخی سویه های غیر بیماریزای این باکتری نیز گاهی در صورت ایجاد شرایطی مساعد از جمله سوء تغذیه، تغییر ناگهانی جیره، فعالیت سایر باکتریها و نیز ویروسها و ... فعال شده و به عنوان یک بیماری فرصت طلب می توانند موجب بیماریزایی گردند. باکتری E.coli علاوه بر توانایی ایجاد سپتی سمی و انتروتوکسمی در شترمرغها، تعداد دیگری از بیماریهای عفونی مربوط به کیسه زرده را در دوران جنینی و نوزادی سبب می گردد.همچنین با جایگزینی در نقاط مختلف بدن شترمرغ، قدرت ایجاد سینوویت، سنوزیت، پریتونیت و ... را دارا است و مرگ و میر ناشی از فعالیت این باکتری، سالانه تلفات فراوانی را به پرورش دهندگان شترمرغ در کشور وارد می سازد. استفاده از واکسن علیه این باکتری در شترمرغ ها به علت تغییر مداوم سروتیپ ها و سویه های آن، موثر نبوده است و بهترین راه مقابله با این باکتری، از بین بردن شرایط رشد و تکثیر آن و ایجاد بیماری است.   .... مواد و روش کار شتر مرغ های گله مورد بررسی، از نژاد گردن آبی بوده و به صورت زنده در بدو تولد از کشور ایتالیا وارد ایران شده و همسن بودند. در این بررسی که در سال 1381 صورت گرفت، دو قطعه شترمرغ تلف شده، جهت تعیین علت تلفات، مورد بررسی و آزمایش قرار گرفتند که با توجه به شرایط خاص لاشه اول و مشخص نبودن علت مرگ، تصمیم به کالبد گشایی گرفته شد. کالبد گشایی با رعایت اصول ایمنی، در محیطی کاملا بسته و در محلی به دور از سالن محل نگهداری از شترمرغها ، انجام شد. همچنین سایر شترمرغها از سالنی که لاشه در آنجا پیدا شده بود، خارج شده، سالن ضدعفونی گردیده و محل پیدا شدن لاشه، شعله افکنی و سپس به وسیله ترکیبات یده مجددا ضدعفونی گردید. پس از انجام این اقدامات و با استفاده از لباس مناسب، دستکش و ماسک، اقدام به کالبد گشایی و نمونه برداری از لاشه های مورد نظر گردید. این نمونه ها که شامل نمونه هایی از مایع پریکارد و بافت ریه پرنده های تلف شده بود، به آزمایشگاه میکروب شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران جهت جدا سازی و تشخیص عامل بیماری و بخشی از بافت ریه لاشه نیز به صورت حفظ شده در محلول فرمالین 10% به آزمایشگاه آسیب شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران فرستاده شدند. در آزمایشگاه باکتری شناسی، تست تعیین سویه (tiping) جهت تشخیص سویه باکتری و تعیین دقیق علت مرگ صورت گرفت. .... نتایج پس از مراجعه به فارم و حضور در یکی از سالنهای محل نگهداری شترمرغها، با لاشه خون آلود یک قطعه شترمرغ 5 ماهه برخورد گردید. قسمت فوقانی بدن پرنده در ناحیه سر و گردن غوطه ور در خون خارج شده از بدن حیوان بودند. خون مذکور به رنگ روشن، تا حدودی کف آلود و نیز انعقاد یافته بود . از آنجا که ناحیه سر حیوان و ابدای مجاری تنفسی و گوارشی آن مملو از لخته های خون بودند، تشخیص تفریقی بافت منشا خونریزی، از خارج امکانپذیر نگردید.به گفته مسئول فنی مزرعه، مرگ پرنده در فاصله بین دو سرکشی کارگر سالن جهت تامین آب و نیز غذای روزانه شترمرغها یعنی طی مدت حدود 15 دقیقه اتفاق افتاده است و تا پیش از آن، نه این حیوان و نه هیچ یک از سایر شترمرغهای موجود در این سالن، علائم بارزی از این بیماری نشان نداده بودند و کاملا سالم به نظر می رسیدند. با توجه به مدیریت ضعیف فارم و استفاده از پنجره های شیشه دار در ارتفاع پایین جهت نور دهی به فضای سرپوشیده محل نگداری شترمرغها، در نگاه اول، احتمال ایجاد این ضایعه توسط چند عامل مورد ظن قرار گرفت. اولین عامل که قادر به ایجاد چنین شرایطی بوده، بلع احتمالی خرده شیشه های موجود در محیط مزرعه توسط دام و در پی آن ایجاد بریدگی های شدید در اندامهای داخلی و شریانهای اصلی حفره بطنی حیوان می باشد که می تواند باعث خونریزی شدید و مرگ سریع پرنده گردد. عامل دوم که پس از مشاهده ظاهر لاشه، به سرعت به ذهن خطور می نماید، احتمال آلودگی با باسیلوس آنتراسیس و ابتلا به بیماری مهلک شاربن می باشد. در نهایت عوامل دیگری نیز وجود دارند که می توانند باعث بروز شرایط فوق گردند و از اهمیت کمتری برخوردار هستند. لذا به منظوردقت بیشتر در تعیین مرگ، نیاز به اقدامات گسترده تر و آزمایشهای پارا کلینیکی لازم گردید. با توجه به عواملی چون نبود گزارش مستدلی دال بر وجود بیماری شاربن در محل جغرافیایی استقرار مزرعه طی چند سال گذشته، روشن بودن رنگ خون خارج شده از بدن پرنده، لخته شدن سریع آن و در نهایت عدم اطمینان از ابتلا به بیماری شاربن در دام تلف شده، تصمیم به انجام کالبد گشایی، مشاهده اندامهای داخلی و نیز نمونه برداری از این اندامها جهت تشخیص قطعی علت مرگ؛ گرفته شد. جهت انجام اقدامات پییشگیرانه، سایر شترمرغهای سالن بلا فاصله به محل دیگری منتقل شدند. لالی سپتی سمی می باشد.عامل این بیماری، باکتری اشریشیا کلی است که در دستگاه گوارش جانوران خونگرم از جمله پستانداران و پرندگان حضور داشته ولی در روده ماهیها و سایر حیوانات خونسرد به صورت فلور طبیعی وجود ندارد و بیشتر سروتیپهای آن قادر به ایجاد بیماری در طیور می باشند. برخی سویه های غیر بیماریزای این باکتری نیز گاهی در صورت ایجاد شرایطی مساعد از جمله سوء تغذیه، تغییر ناگهانی جیره، فعالیت سایر باکتریها و نیز ویروسها و ... فعال شده و به عنوان یک بیماری فرصت طلب می توانند موجب بیماریزایی گردند. باکتری E.coli علاوه بر توانایی ایجاد سپتی سمی و انتروتوکسمی در شترمرغها، تعداد دیگری از بیماریهای عفونی مربوط به کیسه زرده را در دوران جنینی و نوزادی سبب می گردد.همچنین با جایگزینی در نقاط مختلف بدن شترمرغ، قدرت ایجاد سینوویت، سنوزیت، پریتونیت و ... را دارا است و مرگ و میر ناشی از فعالیت این باکتری، سالانه تلفات فراوانی را به پرورش دهندگان شترمرغ در کشور وارد می سازد. استفاده از واکسن علیه این باکتری در شترمرغ ها به علت تغییر مداوم سروتیپ ها و سویه های آن، موثر نبوده است و بهترین راه مقابله با این باکتری، از بین بردن شرایط رشد و تکثیر آن و ایجاد بیماری است.   .... مواد و روش کار شتر مرغ های گله مورد بررسی، از نژاد گردن آبی بوده و به صورت زنده در بدو تولد از کشور ایتالیا وارد ایران شده و همسن بودند. در این بررسی که در سال 1381 صورت گرفت، دو قطعه شترمرغ تلف شده، جهت تعیین علت تلفات، مورد بررسی و آزمایش قرار گرفتند که با توجه به شرایط خاص لاشه اول و مشخص نبودن علت مرگ، تصمیم به کالبد گشایی گرفته شد. کالبد گشایی با رعایت اصول ایمنی، در محیطی کاملا بسته و در محلی به دور از سالن محل نگهداری از شترمرغها ، انجام شد. همچنین سایر شترمرغها از سالنی که لاشه در آنجا پیدا شده بود، خارج شده، سالن ضدعفو   منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )