بارانهاي موسمي
جريان هواي برخاسته در روي شبه قاره هند، محيطي با فشار كم را ايجاد ميكند. اين هوا نخست منبسط شده سپس سرد ميشود، آنگاه رطوبتي را كه با خود حمل ميكرده به ابر و سرانجام باران تبديل ميگردد. فرآيند ميعان نيز گرماي نهان (latent heat) ذخيره شده در مولكولهاي آب را آزاد ميكند. اين منبع عظيم گرما به نيروي شناوري براي ايجاد چرخه مانسون افزوده ميشود. رشته كوههاي Ghats در ساحل غربي هند و رشته كوههاي سترگ هيمالايا در فلات تبت در شمال شبهقاره هند، نيروي مكانيكي بالاروندهاي توليد ميكنند كه اين نيرو به فرآيند ميعان و بارش بسيار كمك ميكند.
بارانهاي موسمي تابستاني آسيا، براي حدود يكصد روز، تقريبا همزمان با بادهاي 120 روزه سيستان، از روزهاي پاياني خرداد ماه آغاز شده و در روزهاي آغازين مهرماه به پايان ميرسد. روز آغازين اين بارانها براي هر سال متفاوت از سالهاي ديگر است، اما اين روز در يك محدوده يك ماهه قرار دارد. در Kerala، كه در عرض جغرافيايي 8 درجه شمالي قرار دارد، اين بارانها در روز 12 خرداد، با تقريب يك هفتهاي، آغاز ميشود. سپس مانسون به آهستگي به سوي شمالغربي پيشروي ميكند. روز 21 خرداد در بمبي، 19 درجه شمالي، و روز 26 خرداد در دهلي، 28.5 درجه شمالي، خود را نشان ميدهد. در نيمه نخست تيرماه، تمامي شبه قاره هند زير نفوذ مانسون قرار ميگيرد. تعادل آب در هندوستان چنان موبهمو و تنگاتنگ است كه فقط يك هفته تاخير در باران به فاجعهاي بزرگ منجر ميشود. هرچند تاريخ آغاز اين بارانها اغتشاشي يكماهه دارد، اما پژوهشها نشان ميدهد كه مقدار باران موسمي، ربطي به تاريخ آغاز آن ندارد. بيشينه اين بارشها در Cherranpunji با ميانگين 425 اينچ در سال است، اما در يك مورد حتي 1024 اينچ بارندگي هم ثبت شده است.
بررسي و مطالعه بارانهاي موسمي نشان ميدهد كه اين جريان در حدود اواخر مرداد و اوايل شهريور، يك وقفه 3 الي 21 روزه دارد.
از مهرماه تا خردادماه در شبهقاره هند، بهجز منطقه تاميلنادو و رشتهكوههاي Ghats، به ندرت بيش از چند ميليمتر باران ميبارد. در مهرماه بارانهاي موسمي به سوي جنوبشرقي هند حركت ميكند. در آبانماه جبهه مانسون به تاميلنادو رسيده و تقريبا در همين زمان مانسون زمستاني در جنوب هند به آرامي آغاز ميشود.
در اين زمان، ديگر مناطق شبهقاره هند به سوي خشكي پيش ميرود، بادهاي گرمومرطوب جنوبغربي به بادهاي سردوخشك شمالشرقي، و مانسون تابستاني به مانسون زمستاني تبديل ميشود. در زمستان بادهاي شمالوز، هواي سرد و خشكي را بر روي شبهقاره حاكم ميكنند. اين فرآيند موجب ايجاد هوايي سرد، خشك و بدون ابر، به ويژه در ماههاي بهمن و اسفند ميشود. از ميانههاي اسفند ماه تا آغاز بارانهاي موسمي در خردادماه، توفانهاي تندري پيشدرآمد مانسون، گهگداري اين گرماي دهشتناك را ميشكند. در اواخر خردادماه، كرانههاي هند شاهد ظهور دوباره بارانهاي موسمي خواهند بود. اين چرخه هوائي زندگي مردم در اين منطقه را به شدت تحت تاثير خود قرار ميدهد.
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )