سس
سس Cuscuta sp Field dodder گیاهی است یکساله،از خانواده convolvulaceaeکه با بذر تکثیر می یابد. فاقد کلروفیل بوده،که خود قادر به تامین مواد غذایی مورد نیاز نبوده و به صورت انگل از مواد غذایی سایر گیاهان استفاده میکند.به عبارت دیگر:این گیاه عالی ریشه ندارد و کاملاً به گیاهان میزبان خود وابسته است. ساقه های آن بدون برگ و به صورت رشته های نازک و نخ مانند به رنگ زرد متمایل به نارنجی است که به دور ساقه و برگ گیاه میزبان می پیچد و با ایجاد مکینه هایی به ان متصل می شود.از محل اتصال سس به گیاه میزبان،رشته های زیادی خارج شده و در جهات مختلفی حرکت میکند و سایر اندامهای میزبان یا بوته های مجاور را آلوده می سازد.این گسترش با پیشروی آلودگی ادامه می یابد و پس از مدتی توده های انبوه سس به صورت لکه های زردرنگ و به اندازه های مختلف در مزارع ظاهر میشود.یک بوته سس با پیشروی خود میتواند لکه ای به قطر 3متردریک مزرعه یونجه به وجود آورد ،در آلودگی شدید80تا100درصد مزرعه را میپوشاند. که در این موقع با جذب مواد غذایی و جلوگیری از رسیدن نور به یونجه شدیداً رشدو نمو گیاه میزبان را مختل و ان را نابود میکند. رشته های سس گلهای کوچک سفیدرنگی تولید میکنند، بذرهای ریز و گرد این گیاه سطح صاف دارند و رنگشان خاکستری مایل به قهوهای است.بذر سس پس از قرار گرفتن در شرایط مساعد جوانه زده،رشته نخ مانندی به طول10سانتی متر از ان خارج میشود وبه دنبال میزبان میگردد.اگر میزبانی پیدا نشود پس از مدت کوتاهی(تقریبا10تا15روز)ذخیره غذایی دانه تمام شده گیاه از بین خواهد رفت.بذر سس پوسته خارجی سفت و بسیار محکمی دارد که ان را از عوامل نامساعد محیطی حفظ میکند و به بذر امکان میدهدکه10تا20سال در زمین زنده بماند.هر سال تعدادی از بذرها که پوسته خارجی انها نرم و قابل نفوذ شده باشد در مزارع میرویند.بدین ترتیب،رویش بذر در یک زمین الوده سالها ادامه خواعد داشت.هر قدر خاک نرمتر و مواد الی و رطوبت ان بیشتر باشد،میزان بیشتری از بذرهای سس جوانه میزنند و میرویند.رشته،پس از خارج شدن از بذر و امدن به سطح زمین و یافتن میزبان ارتباطش با زمین قطع میشود. روشهای کنترل: بهترین راه مبارزه با سس ان است که از آلودگی مزارع و باغها جلوگیری شودو در صورت آلودگی از راههای مختلف با ان مبارزه کرد.برای جلوگیری از آلودگی رعایت نکات زیر ضروری است. 1. از بذرهای عاری از بذر سس استفاده شود برای این کار باید در بوجاری بذر محصولات دقت شود. 2. اگر قرار باشد کود دامی به زمین اضافه شود باید دقت کرد که حتما از کود پوسیده استفاده شود. 3. علفهای هرز زمینهای زیر آیش و اطراف مزارع را که کانونهای تکثیر و انتقال هستند باید به موقع و قبل از اینکه سس به بذر بنشیند، به وسیله شخم سطحی نابود کرد. 4. از پخش شدن رشته های سس به وسیله ادواتکشاورزی باید جلوگیری شود واجازه داده نشود که این رشته ها به قسمتهای سالم مزارع راه یابند. مبارزه با سس به صورت مکانیکی و شیمیایی انجام میشود.مبارزه مکانیکی شامل چیدن و از بین بردن مناطق آلوده، خارج کردن لکه های سس از مزرعه،و چرای دام در مزرعه است که این راه مخصوصاً در مزارع یونجه انجام میگیرد.چرای دام بدین ترتیب است که در اواخر زمستان و یکی دو مرتبه در بهار و پس از برداشت محصول، مزرعه توسط گوسفند چرانیده میشود.سوزاندن لکه های انگل با شعله افکن، پوشاندن لکه های آلوده با کاه یا کلش به طور متراکم و به ضخامت10تا15سانتی متر،وغرقاب کردن مزارع آلوده به منظور خفه کردن رشته های سس نیز از جمله راههایی هستند که در مبارزه مکانیکی با این انگل استفاده می شوند. کنترل شیمیایی سس در مزارع یونجه: 1)کلرتال دیمتیل (داکتال) (wp75%) 12- 8 کیلوگرم در هکتار؛ بعد از کاشت قبل از سبز شدن یا اوایل بهار قبل از بیدار شدن یونجه 2)پاراکوات (گراماکسون) (sl20%) 5- 3 لیتر برای ازبین بردن هسته آلودگی 3)گلیفوزیت (رانداپ) (sl 41%) 730- 366 سی سی قبل از گلدهی سس                   منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )