کاهش خسارت خشکسالی در گندم دیم

مقاله احداث گلخانه و تجهیزات مورد نیاز آن3-2- سالنهای گلخانه ای تولید قارچ دکمه ای و قارچ صدفیاز نظر نوع سازه گلخانه ها به دو دسته چوبی یا سنتی و مدرن یا فلزی تقسیم می شوند.4-2- گلخانه های چوبیاسکلت اصلی این گلخانه ها از چوب با پوشش پلاستیک مـی باشد. ارتفاع در ایـن سازه هـا 2 تا 3 متر و سیستم گرمایی و تهویه مناسبی ندارد و بدلیل ارتفاع پایین مناسب کشت محصولاتی نظیر خیار و گوجه فرنگی نمی باشد. مزیت این گلخانه ها قیمت ارزان احداث هر واحد آن می باشد ولی بدلیل نامناسب بودن محیط داخلی برای رشد گیاه معمولاً میزان تولید در واحد سطح در مقایسه با گلخانه های مدرن بسیار کمتر است. بدلایل ذکر شده این نوع گلخانه ها توسعه نیافته است و گلخانه های چوبی که قبلاً احداث شده به تدریج به گلخانه های مدرن تبدیل می شوند.5-2- گلخانه های فلزی یا مدرناسکلت این گلخانه ها از فلز است که معمولاً با پلاستیک های ضد اشعه ماوراء بنفش (uv) پوشش و دارای سیستم گرمایشی و تهویه مناسب می باشد. ارتفاع این نوع گلخانه ها بیش از 5/4 متر است و بدلیل شرایط مناسب رشد گیاه در اینگونه سازه, عملکرد در واحد سطح نسبت به گلخانه های چوبی افزایش دارد.اتصال قطعات در گلخانه های فلزی بوسیله پیچ ومهره(پرتابل)و یا استفاده از جوش می باشد. هزینه واحد گلخانه های پرتابل نسبت به سیستم جوشی 20-15% بیشتر است ولی نصب آن آسانتر و تغییرات در سازه راحت تر است. تیپ های مختلف سازه های موجود, مزایا و معایب  در جدول شماره(1) نشان داده شده است. جدول شماره(1)عیوب مهممزایای مهمنوع دریچهمصالحتیپ گلخانهتولید کم- آفات وبیماریهای زیاد و عمرکمارزانبدون دریچهچوب-پلاستیکچوبیافزایش مصرف سوختآلودگی کم و عمر زیادجانبی-سقفیلوله گالوانیزه-پلاستیکتونلی:تک واحدیگرانتهویه خوب, قابل اتوماتیک شدنجانبی-سقفیلوله گالوانیزه-پلاستیکپیوسته:چند واحدیبسیار گران ، هزینه سوخت بالااستحکام بالا، عمرطولانی تهویه خوب –قابل اتوماتیک شدنجانبی- سقفیاسکلت فلزی-شیشهشیشه ای6-2- سالنهای گلخانه ای تولید قارچ های خوراکی:کارگاههای تولید قارچ های خوراکی با بلوک, آجر, سیمان, بصورت یک ساختمان معمـولی ســاخته می شود و در آن امکانات گرمایشی, سرماساز و رطوبت ساز تعبیه می شود.بعضی از کارگاههای تولید قارچ بصورت گلخانه ای احداث میگردد ولی با توجه به اینکه رشد قارچ به نور ناچیزی نیاز دارد. پوشش های گلخانه ها از نوع پلاستیک های رنگی که نور ناچیزی باید از آن عبور کند انتخاب می شود.قارچ های خوراکی که در ایران پرورش داده می شوند عبارتند از قارچ دکمه ای و قارچ صدفی, تولید قارچ دکمه ای علاوه بر سالنهای پرورش نیاز به کارگاه تولید کمپوست دارد که تولید کمپوست آلودگی محیط را به همراه دارد. لذا باید این کارگاهها در خارج از مناطق مسکونی و با مجوز سازمان حفاظت محیط زیست احداث شود.بستر پرورش قارچ صدفی کاه وکلش غلات است و چون نیازی به کمپوست ندارد موجب آلودگی محیط نمی شود و در مناطق مسکونی هم می توان به پرورش آن اقدام نمود و نیازی به مجوز سازمان حفاظت محیط زیست ندارد. 3- انواع بسترهای کاشت محصولات گلخانه ایبستر کاشت در گلخانه ها به دو صورت خاکی و یا هیدروپونیک(بدون خاک)هستند که در کشت خاکی ریشه گیاه در خاک قرار میگیرد که در این روش مدیریت تغذیه آسان و نیاز به دانش فنی زیادی ندارد ولی مقداری از مواد غذایی مصرفی از دسترس گیاه خارج و بیماریهای خاکزی همواره کشت را تهدید می کند.در کشت هیدروپونیک ریشه گیاه در موادی نظیر پرلایت, پشم سنگ, لیکا, ماسه و....... قرار داده می شود و مواد غذایی مستقیماً در دسترس گیاه قرار میگیرد که این روش مصرف آب را کاهش, بیماریهای خاکزی کم و عملکرد را در واحد سطح افزایش می دهد امّا نیاز به دانش فنی بالا و مدیر کارآزموده و متخصص دارد و هزینه ساخت هم 20-15 درصد افزایش می یابد.  4- عملکرد تولیدات گلخانه ایمهمترین مزیت تولیدات گلخانه ای نسبت به تولید در فضای باز عبارتند از: اشتغالزایی بالا, مصرف آب کم و افزایش تولید در واحد سطح.جدول شماره(2)عملکرد تعدادی از محصولات گلخانه اینوع محصولتعداد دوره کشت درسالعملکردسالانه در1000مترمربع(تن)اشتغال زایی در1000مترمربع- نفرملاحظاتخیار225-30 تن1/5- 1 گوجه فرنگی115-20 تن1/5- 1 فلفل115-20 تن1/5- 1 طالبی117-22 تن1/5- 1 توت فرنگیگیاه دائمی4ساله12-8 تن1/5- 1 گل رزگیاه دائمی6ساله150-180هزارشاخه3-2 ژربراگیاه دائمی3ساله180-200 هزارشاخه3-2 آلسترومریاگیاه دائمی6ساله200-220 هزارشاخه3-2 لیسیانتوسیک ساله200-250 هزارشاخه3-2 قارچ صدفی10-8 دوره60 تن8سالنهای سه طبقهقارچ دکمه ای6- 4 دوره100 تن30سالنهای پنج طبقهحداقل سطح اقتصادی یک گلخانه 2500مترمربع می باشد که نیاز به 3000مترمربع زمین مناسب جهت احداث گلخانه دارد. 5- شرایط لازم برای احداث گلخانهبرای احداث هر گلخانه باید موارد ذیل مد نظر قرار گیرد.1-5- محل مناسب احداث گلخانه خاک محل احداث گلخانه باید دارای بافتی متوسط, زهکشی مناسب, فاقد شوری و قلیائیت, آهک و گچ باشد. محل گلخانه حتی الامکان نزدیک جاده های اصلی یا دارای جاده های مناسب باشد. شیب های تند, محلهای بادگیر مکان مناسبی برای احداث گلخانه نیستند. ابعاد زمین باید طوری انتخاب شود که بتوان گلخانه ها را در جهت شمال – جنوب در آن احداث نمود.2-5- وجود آب کافی با کیفیت مناسب حداقل آب مورد نیاز برای 1000مترمربع گلخانه در هر شبانروز در فصل تابستان(پیک مصرف)10-8 مترمکعب است که با توجه به میزان آب موجود, سطح گلخانه قابل احداث را میتوان مشخص کرد. علاوه بر مقدار آب, کیفیت آب از عوامل مهم در تولید محصولات گلخانه ای است.تحمّل گیاه نسبت به املاح موجود در آب آبیاری متفاوت است. مهمترین عامل محدود کننده برای کشت های گلخانه ای شوری یا EC آب است. EC قابل تحمّل برای گیاهان در جدول(شماره3)بیان گردیده است.میزان EC اگر از مقادیر ذکر شده بیشتر گردد عملکرد محصول کاهش می یابد. علاوه بر EC, میزان سدیم قابل جذب(S.A.R),کلر, بیکربنات موجود در آب هم در عملکرد محصول مؤثرند لذا لازم است قبل از احداث گلخانه از آب مورد استفاده, آزمایش کاملی بعمل آید.EC مناسب برای کشت محصولات گلخانه ایجدول شماره (3)نوع محصولEC قابل قبول ds/mخیار2گوجه فرنگی2/5توت فرنگی1فلفل2خربزه2گل رز1/3آلسترومریا1/5لیسیانوس2گلایول26- تجهیزات و ادوات مورد نیاز در گلخانه هااز تجهیزات و ادوات مورد نیاز گلخانه میتوان به سیستم گرمایشی, سرمایشی, ژنراتور و....... اشاره نمود.الف- انواع سیستم گرمایشی:1- سیستم مرکزی: سیستم شوفاژ(برای گلخانه های بالای 4/.هکتار) در این سیستم از بخار آب یا آب داغ استفاده می شود.2- سیستم موضعی: بخاری شامل سه دسته, بخاریهای منفرد یا تراکمی– بخاریهای کنوکسیونی یا همرفتی– بخاریهای تابشی با انرژی پایین.ب- انواع سیستم سرمایشی:1- سیستم خنک کننده تابستانه:1-1- سیستم خنک کننده فن وپد: متداولترین سیستم تابستانه در گلخانه ها به شمار می رود. (Fan and pad evaporative coding system)2-1- سیستم خنک کننده تبخیری(مه پاش)  (Fog evaporating cooling system)2- سیستم خنک کننده زمستانه 2-1- سیستم تیوپ– پنکه     (fan tube ventilation)  7- سایر تجهیزات مورد نیاز گلخانه 1- ژنراتور (برق اِضطراری) 2- ترموستات 3- سیستم آبیاری تحت فشار 8- آفات و بیماریهای مهم گلخانه ای در مناطق مرکزیاسامی برخی از آفات و بیماریهای مهم که معمولاً به محصولات سبزی و صیفی و گل و گیاهان زینتی خسارت وارد می سازند به شرح ذیل می باشد.الف- آفات گلخانه ایمینوزتریپسشته هازنجرکهامگس سفیدحلزون های صدف دارو(رابها)کنه تارعنکبوتیشپشکهای سپردارآبدزدکب- بیماریهای گلخانه ایبیماری سفیدک داخلی(دروغی)بوته میری یا مرگ گیاهچهبیماری سفیدک سطحیپژمردگی آوندی ناشی ازفوزاریومنماتد مولد غده ریشهبیماری پژمردگی ناشی از ورتیسلیومویروس موزائیک خیارعلفهای هرز