پرورش پیاز
پیاز گیاهیست
دو ساله یا سه ساله که به وسیله بذر زیاد می شود .محل اصلی و اولیه آن مشخص نیست و
آنچه مسلم است در زمانهای قدیم در قاره آسیا کشت میشده .
این گیاه یکی
از مهمترین سبزیهایی است که قسمت متورم و گوشتی انتهائی آن مورد استفاده قرار می
گیرد و همین قسمت گوشتی و مطبق را پیاز می نامند .
بذر این گیاه
پس از کاشت در زمین ابتداء پیازهای کوچکی تولید می کند و در سال دوم اگر این
پیازهای کوچک را بکارند آنها درشت شده و به عنوان پیاز مورد استفاده قرار می گیرند
.
در صورتی که
پیازهای دوساله را که درشت شده اند مجددآ در سال سوم بکارند ، بوته آن به گل
مینشیند و تولید بذر می کند .
البته اگر در
میان پیازهای کوچک سال اول پیازهای درشتری وجود داشته باشد ، آنها نیز در سال دوم
ممکن است تولید گل و بذر نمایند .
ریشه های
پیاز ، به صورت ساده و از انتهای ساقه خارج شده و در زمین فرو میروند .
در قسمت
بالای ریشه های ساده گیاه ، پیاز که همان ورقه های گوشتی و مطبق گیاه است و شکل
کُرَوی دارد قرار گرفته که تنها قشر روئی آن نازک و گاهی به رنگ های : سفید ، زرد
، قرمز و طلائی دیده می شود .
در سال دوم
کشت از میان بوته پیاز ، ساقه گل خارج می شود و تا یک متر بلند شده و در انتهای
ساقه ، گل پیاز ظاهر می گردد .
گل پیاز ،
چتری شکل و به رنگ های : سفید مایل به سبز ، مایل به بنفش و یا ارغوانی می باشد
آب و هوا و خاک :
این گیاه در
هر آب و هوا و خاکی محصول
می دهد .
لکن زمین های
سخت مرطوب برای آن مناسب نیستند و از لحاظ درجه حرارت ، در هوای سرد طعم پیاز ،
بسیار تند و زننده می شود .
در حالی که
طعم پیاز هائی که در نواحی گرم کاشته می شوند ملایم و شیرین می باشند .
کود :
نیاز پیاز ،
به مواد غذائی فراوان است و بایستی زمینی را که برای کاشت این گیاه در نظر می
گیرند کاملا تقویت کنند .
ولی توجه داشته
باشند که در زمان کاشت بذر پیاز و یا پیازهای کوچک از دادن کود حیوانی تازه
خودداری شود .
چون باعث
فساد و بیماری و پوسیدگی و کرم زدگی گیاه می شود .
بهترین روش
تقویت زمین و یا کود دادن به محصول پیاز ، آن است که پیاز را پس از یک محصولی که
برای کشت آن قبلا کودکافی به زمین داده شده است بکارند ، و کمبود مواد غذائی گیاه
را با کودهای شیمیائی جبران نمایند
روش کاشت :
کشت پیاز ،
به دو صورت انجام می گیرد :
۱ ) کاشت بذر
در زمین .
۲) کاشت
پیازهای کوچک در زمین .
کشت این گیاه
دو نوبت در سال ، در بهار و پائیز صورت می گیرد .
به منظور کشت
بهاره ، زمین را در پائیز آماده می سازند و کود کافی میدهند و در کشت پائیزه ، در
بهار عملیات آماده سازی زمین انجام می پذیرد.
لازم است
زمینی را که می خواهند بذر و یا پیازهای کوچک را در آن بکارند ، قبلا به مقدار
کافی تقویت نموده و در زمان کاشت آن را بیل بزنند و در مساحت بزرگ شخم کنند و سپس
بذر پیاز ، را به یکی از دو روش خطی و یا دستپاش بکارند .
مسلمآ در روش
ردیفکاری ( خطی ) مقدار بذر مصرفی بسیار کمتر و در طریقه دستپاش میزان مصرف بذر
زیاد خواهد بود .
به این منظور
زمین را با کشیدن شن کش و یا هر وسیله دیگری که در اختیار باشد صاف نمایند تا
بذرها زیر خاک بروند و سپس
آبیاری کنند .
قبل از آنکه
پیازها کاملا سبز شوند لازم است که زمین را وجین کنند و علف های هرز را خارج سازند
تا آنها روی بوته های پیاز را نپوشانند .
در صورتی که
بخواهند پیازهای کوچک را در زمین به صورت خطی بکارند ، فاصله خطوط و یا ردیف ها ۲۵
تا ۳۰ سانتیمتر و فاصله پیازهای کوچک از یکدیگر بر روی خطوط ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر
مناسب است .
بذر پیاز سیه
رنگ است و روی آن چین هایی وجود دارد .مقدار بذر مورد نیاز برای کشت یک صد متر
مربع زمین نسبت به محصولی که مورد نظر است متفاوت می باشد .
به این معنی
که اگر منظور تهیه پیاز جهت مصرف به صورت خام و یا پخته باشد و لزومآ باید پیازها
درشت باشند حدود ۲۵۰ گرم بذر لازم است .
ولی اگر برای
تهیه پیاز ترشی و یا پیازهای کوچک برای کشت سال بعد باشد چون اندازه پیازها کوچک
است ، لذا ۵۰۰ گرم بذرمورد نیاز خواهد بود .
به همین دلیل
هر اندازه فاصله بوته های پیاز با یکدیگر کمتر باشد پیازها کوچکتروهراندازه که
فاصله آنها از یکدیگر بیشتر باشد پیازها درشت تر خواهند بود.
بهترین روش
کشت پیاز ، نوع خطی ( ردیفکاری ) می باشد که فاصله بین خطوط ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر و
فاصله بین بوته ها روی خطوط ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر باشد .
لکن اگر
منظور کاشت دستپاش باشد بهتر است بذر پیاز را تُنُک بپاشند تا در زمان برداشت هم
پیازهای کوچک و هم پیازهای درشت داشته باشند و نیازی به تُنُک کردن و صرف هزینه
زیاد و کار اضافی نباشند .
هرگاه در
محلی که پیاز ، را می کارند ، هوا خشک باشد پیاز ممکن است زودتر به گل بنشیند و
گاهی در چنین نقاط در همان سال اول پیازها گل می کنند و بذر می دهند که بذر این
پیازها برای کاشت مناسب نخواهند بود.
بذرگیری :
پیازهایی را
که می خواهند از آنها بذر تهیه کنند از بین بهترین و سالم ترین و خوش فرم ترین
آنها انتخاب می کنند و در محلی خشک و هواگیر نگهداری می نمایند تا به موقع مجددآ
بکارند .
در فروردین
ماه پیازهای انتخاب شده را به فاصله ۴۰ سانتیمتر از هرطرف در زمینی که قبلآ آماده
شده می کارند .
در اواخر
تیرماه و مردادماه که بذرها در داخل غلاف های نازکی که حامل بذر هستند رسیدند ،
غلاف ها را از ساقه جدا نموده و دسته می کنند و در محیط تاریک و هواگیری در محل
خشکی نگهداری می نمایند .
یا آنکه غلاف
ها را از بوته ها جدا ساخته و در کیسه کرده در محل خشکی نگهداری می کنند .مسلمآ
روش اول در حفظ قوه نامیه ( رویش ) بذر پیاز اثر بهتری خواهد داشت .
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین
وبلاگ کشاورزی ایران )