روش های شکل دادن به بونسای
روش های شکل دادن به بونسای   سنگ ها و خزه ها باعث می شوند که زیبایی طبیعی گیاه شما افزایش یابد. مثلاً خزه، فضایی شبیه به جنگل را ایجاد می کند و در عین حال از شسته شدن خاک جلوگیری می کند. پیدا کردن خزه در محلهای مرطوبی که نور آفتاب به آنجا نمی رسد بسیار ساده است؛ تکه های خزه را روی خاک بونسای تازه کاشته شده قرار دهید تا خاک را به خوبی بپوشانند و بعد از اتمام کار، آن ها را با آبپاش بخیسانید.   چیدن سنگ بر روی خاک گلدان به سلیقۀ شما مربوط است. این کار به درختان کاج و صنوبر جلوۀ زیبایی می دهد؛ مخصوصاً در مواردی که از سنگ های ناصاف استفاده کرده باشید. سنگ های صاف و گرد بیشتر برای درختانی به کار می رود که ارتفاع کمتری دارند. به هر حال نکتۀ مهم این است که این سنگ ها نیز باید بخشی از ترکیب کلّی بونسای باشند و نیازی نیست که به تنهایی زیبا باشند. همچنین نباید به نظر برسد که اجسام خارجی هستند که به این طرف و آن طرف گلدان پرت شده اند. بعد از مدّتی که مهارت های خوبی کسب کردید، می توانید حتّی گیاهانتان را روی سنگ ها نیز پرورش دهید. آرایش شاخه ها بونسای واقعی چیزی بیش از یک درخت کوتاه یا حتی بیش از یک درخت کاشته شده در سینی است. در واقع بونسای درختی است که نیاز به پرورش و نگهداری دارد و بیش از هر چیز، باید شکل آن مطابق با سلیقۀ شما تغییر کند. در این صورت سرشاخه زدن و یا زدن جوانه های اضافی و آرایش شاخه و برگ ها، فقط یک هرس ساده نخواهد بود، بلکه نشان دهندۀ سلیقۀ خوب شما است که باید اعمال گردد و باید در طول پرورش درخت از آن لذّت ببرید. هرس کردن و سیم بندی و حتّی بستن و استفاده از وزنه ها، روش هایی هستند که شما برای پرورش درخت از آن استفاده می کنید. کار آرایش، زمانی شروع می شود که دیگر مطمئن باشید گیاه آنقدر قدرت دارد که این مراحل را تحمّل نماید. در مورد قلمه ها، نهال ها و پیوندها، متخصصان بر این باورند که وقتی شاخه های جدید گیاه با طولی بیش از پنج سانتیمتر رویید، قدرت تحمّل شرایط گفته شده را خواهند داشت. درختانی که از محیط های طبیعی پیدا شده اند نیاز به دو سال صبر و تحمّل دارند تا بتوانید روی آن ها کار کنید و در ظرف بونسای قرارشان دهید. اما وقتی در ظرف گذاشته شدند، قدرت و نیروی لازمه را دارند. درختی را که از گلخانه تهیّه می کنید حداقل بعد از یکی دو ماه در ظرف بونسای قرار دهید و اگر رنگ برگهای آن تغییر نکرد و یا برگها نریختند می توانید درخت را آرایش کنید.   دو روش مختلف برای هرس وجود دارد : یکی هرس اساسی و دیگری هرس تزیینی است. در حالت اوّل شما بایستی شاخه های غیر ضروری و دور از دید را ببرید. ابتدا شاخه های مورد نظر را انتخاب کنید و بعد آن ها را در تعداد متناسب ببرید، زیرا هرس بیش از حد درخت را می کشد. هنگام هرس باید به گونه ای عمل کنید که بعداً جای بریدگی باقی نماند. برای این کار باید طوری هرس کنید که جای گود به جا نماند به این روش که : ابتدا هرس را انجام دهید و سپس به کمک یک قلم، سطح بریدگی را گود کنید. به این ترتیب پوست گیاه رشد می کند و سطح این گودی را می پوشاند. اگر این کار را انجام ندهید جای بریدگی از بین نمی رود و یک تکه چوب مرده روی تنل بونسای شما به جا می ماند.   گاهی پیش می آید که شاخۀ بزرگی را می برید، در این حالت حتماً باید قسمتی از پوست شاخۀ بریده شده را در قسمت پایین آن جا بگذارید. طول این پوست اضافی باید دقیقاً به اندازۀ محل بریدگی باشد؛ پس از بریدن، باید سطح محل بردیگی را گود کرده و سپس پوست باقیمانده را روی این قسمت برگردانید و ببنیدید. آرایش برگها آرایش برگهای بونسای نوعی کنترل رشد برای آن است. زیرا اگر این کار را نکنید شاخه ها بیش از اندازه رشد می کنند و بعد مجبور می شوید آن ها را هرس کنید. بهترین کار این است که برگ های بونسای را خودتان آرایش نمایید و نگذارید کار به هرس بکشد و مجبور نشوید دردسرهای قسمت قبل را تحمّل کنید. آرایش برگها باید دائماً انجام شود و اینگونه شما می توانید بر اندازه و شکل درخت خود مسلّط بمانید. همیشه به جوانه های تازه به دقّت نگاه کنید، آن ها را که در جهت درست و مورد نظر هستند، باقی بگذارید و آن ها را که به طرف داخل گیاه هستند و یا بر خلاف سلیقه شما روییده اند را جدا کنید. شاخه های کوچکی نیز که به سمت پایین رشد می کنند را باید بکنید، مگر آن که شما خود بخواهید در آن جهت طرحی جدید ایجاد نمایید. همپچنین دقت کنید که در حین آرایش به سایر قسمت ها صدمه نزنید. چگونه می توان درخت را پیرتر نشان داد؟ می توانید با بوجود آوردن چوب مرده روی تنۀ درخت، آن را پیرتر نشان دهید. برای این کار باید پوست درخت را بر روی یکی از شاخه ها و یا تنه بکنید. این قسمت از چوب به زودی خواهد مرد و مانند چوب درختان کهنسال جنگل می شود. می توانید با کمی ترکیب آهک و گوگرد در آب جوش و مالیدن آن روی بخش های چوبی درخت (نه قسمت های زنده) رنگ آن ها را نیز تغییر دهید. کندن تمام برگهای درخت!! کندن تمام برگهای درخت روشی برای افزایش زیبایی درختان پر برگ ( به جز انواع میوه و گل دار) است. به این ترتیب رشد درخت بیشتر می شود و در ضمن اندازۀ برگها نیز کاهش می یابد. وقتی شما تمام برگهای درخت را می کنید، یک پاییز مصنوعی را به وجود می آورید. مدتی بعد برگ ها رشد می کنند، با این کار دو فصل را در یکی خلاصه کرده اید. در درختان جوان، این کار به رشد درخت کمک می کند ولی اندازۀ برگها تغییری نخواهد کرد و در درختان پیرتر، این کار باعث کوچکتر شدن برگهای تازه می گردد. بهترین زمان برای این کار در اوایل تابستان است. از دادن کود به درخت، قبل و بعد از این کار اجتناب کنید و هنگامی که برگ را می برید آن را از ته نکنید، بخشی از ساقۀ آن را باقی بگذارید. در این صورت درخت انرژی خود را صرف همین برگهای بریده خواهد کرد و برگهای تازه رشد نخواهند نمود. تا زمانی که درخت برگ ندارد، آن را در سایه بگذارید و چون درخت بدون برگ رطوبت کمتری از دست می دهد، شما نیز کمتر به آن آب دهید. سیم بندی سیم بندی روشی است که درختان جوان شما را پیرتر نشان خواهد داد. با این روش می توانید درخت راست قامتی را به صورت افتاده در آورید و یا انحنایی در تنۀ صاف آن ایجاد کنید و حتّی شاخه ای را به نوک جدید تبدیل نمایید. پیش از آغاز سیم بندی، بهتر است آن را روی یک شاخۀ هرس شده و یا روی درختی دیگر تمرین کنید. جنس سیم می تواند از مس باشد، امّا نوع آلومینیومی بسیار مناسب تر است زیرا هم انعطاف بیشتری دارد و هم کمتر اکسید می شود. قطر سیم را نیز به تناسب شاخۀ مورد نظر انتخاب کنید. بهتر است از یک روز قبل از انجام سیم بندی به گیاه آب ندهید (مخصوصاً در گیاهان برگ ریز). روش های سیم بندی شاخه ای را که می خواهید تغییر شکل دهید چند بار به شکل دلخواه خم کنید. باید مواظب باشید که شاخه نشکند. برای سیم بندی تنه، یک سر سیم باید در خاک باشد و به گونه ای به ته ظرف محکم شود. این کار را از طرف پشت تنه انجام دهید تا از بیرون مشخص نباشد. سیم را نه خیلی محکم ببندید و نه خیلی شل، میزان شدّت سیم بندی به انحنای مد نظر شما مربوط است. انتهای دیگر سیم را نیز، در میان شاخه ها و در پشت گیاه ببرید تا پنهان بماند.   دقت کنید که این روش تا وقتی کارایی دارد که شاخه هنوز نرم است و انعطاف دارد. روش های دیگر شکل دادن به درخت برای شکل دادن به بونسای روش های دیگری نیز وجود دارد؛ اگر شاخه ای آنقدر محکم باشد که نتوان با سیم بندی در آن ایجاد انحنا نمود، می توانید آن را به سیم به گلدان ببندید و بکشید. و یا از شاخه های مورد نظر وزنه های متناسب آویزان نمایید.     منبع : مرکز مقالات کشاورزی