مدیریت پرورش بوقلمون
مدیریت جایگاه و محیط پرورش
تدارک محیطی که از نظر میزان رشد ٬ یکنواختی و بازده لاشه به عملکرد مطلوب برسد هدف اصلی در این قسمت است .برای رسیدن به این هدف باید سالن ایزوله و دارای امکاناتی جهت تأمین دما و تهویه باشد .
در پرورش بوقلمون گوشتی می توان سالنها را بصورت کراس یا تونلی ساخت .باید اقلیم منطقه را در این مورد در نظر داشت و در تهیه جایگاه باید به نکات زیر توجه کرد :
v جهت سالن
v میزان عایق بندی سالن از نظر حرارتی و هوا
v در منطق گرم باید از سیستم کولینگ استفاده کرد.
v از وسایل گرمازا (هیتر) برای تامین دما استفاده می شود .
v در صورت استفاده از مه پاش در سالن باید به ذرات آب ٬ کیفیت آب از نظر مواد آب و آلودگی میکربی توجه شود
تراکم گله :
تراکم تٲثیر زیادی بر عملکرد گله دارد . در صورتی که تراکم بالا رود رشد یکنواخت گله آسیب می بیند و دسترسی پرنده به آب و دان کمتر می شود . تراکم بیش از حد همچنین رشد ٬ ماندگاری ٬ کیفیت بستر را مختل می نماید و آسیب های فیزیکی ایجاد می کند و باعث آفت کیفیت لاشه در اثر تاول سینه ٬ سوختگی مفصل خرگوشی می شود و زمینه ساز اپیدمی سریع بیماریهای میکربی و ویروسی در گله می شود .
جدول شماره یک : فضای لازم برای بوقلمون در هفته های پرورش بوقلمون
هفته
1
4-2
6-5
8-7
12-9
20-18
تعداد قطعه
درواحد سطح
20
15
10
8
5
3
تهویه و کیفیت هوا :
به منظور تٲمین هوای مطلوب و دفع گازهای سمی (دی اکسیدکربن٬آمونیاک٬رطوبت ) در داخل سالن و کنترل دما نیاز به هواکش در سالن است .
میزان هوای لازم برای هر کیلوگرم وزن زنده بوقلمون حداکثر 5/7 مترمکعب در ساعت است . فراوانی آسیب و بیماریهای مزمن تنفسی می تواند به دلیل مشکل کیفی هوا و ناکافی بودن تهویه ایجاد شود . تهویه ناکافی موجب مرطوب نشدن بستر ٬ افزایش بیماریهای انگلی و آفت کیفیت لاشه و افزایش حساسیت نسبت به بیماری می گردد .
بستر :
در انتخاب مواد بستر باید به قابلیت جذب رطوبت ٬ قابلیت تجزیه در محیط ٬ نرم و مناسب بودن ٬ تمیزی و عاری بودن از فساد و فاقد گرد و غبار بودن ٬ امکان تهیه مناسب از منبع مطمئن بهداشتی توجه گردد .
آلودگی مواد بستر به قارچ عملکرد پرنده را دچار مشکل می کند . بستر مرطوب باعث بروز بیماریهای انگلی و آفت کیفیت لاشه می شود .
آبخوری :
یکی از دلایل مرگ و میر جوجه ها در هفته اول پرورش از دست دادن آب بدن است و بدین خاطر دسترسی آسان جوجه به آب سالم و مناسب بسیار با اهمیت است .
در تٲمین آب باید به نکات زیر توجه شود :
vامکان دسترسی به آب در طول 24 ساعت وجود داشته باشد .
vبه ازای هر 40 جوجه یک آبخوری در نظر گرفته شود و تعداد آبخوری باید کافی و قابل دسترسی باشد .
vآبخوری را هر روز شسته و روزانه ارتفاع آبخوری تنظیم شود
vبرای 4 روز اول پرورش آبخوری اضافی فراهم شود
vکیفیت آب از نظر مواد آب و آلودگی بسیار قابل اهمیت است و درجه حرارت مناسب آب هنگام مصرف 12-10 درجه سانتیگراد است .
میزان آب مصرفی بوقلمون در هفته های مختلف در جدول شماره 2 آورده شده است .
35 درجه +/لیتر
35 – 25 درجه/لیتر
25 – 20 درجه/لیتر
20- 10 درجه/لیتر
هفته
38
38
38
38
1
114
114
114
95
2
189
170
151
132
3
265
246
227
189
4
416
341
265
227
5
549
435
360
303
6
565
511
435
379
7
700
568
549
454
8
833
738
662
568
9
1041
852
719
625
10
1136
946
833
681
11
1211
1079
908
595
12
35 درجه +/لیتر
35-25درجه/لیتر
25-20درجه/لیتر
20-10درجه/لیتر
هفته
1287
1154
1060
833
13
1419
1230
1098
871
14
1419
1230
1098
871
15
1438
1249
1117
889
16
1438
1249
1117
889
17
1438
1249
1117
889
18
1438
1249
1117
889
19
1438
1249
1117
889
20
1438
1249
1117
889
21
1438
1249
1117
889
22
دانخوری :
به ازای 35 جوجه بوقلمون یک دانخوری سطلی در نظر گرفته شده است .
نکات زیر در استفاده از دانخوری قابل اهمیت است :
v ارتفاع دانخوری روزانه تنظیم شود بطوریکه پشت پرنده با کف دانخوری همسطح باشد .
v در چهار روز اول دوره پرورش از سینی ٬کارتن و روزنامه جهت تغذیه جوجه استفاده شود.
v تعداد دانخوریها در سالن باید کافی باشد و بطور یکنواخت در سالن پخش گردد .
v تنظیم نامناسب دانخوری باعث افزایش ضایعات دان میشود .
v فضای ناکافی دانخوری موجب کاهش رشد و عدم یکنواختی گله و همچنین آسیبهای فیزیکی میشود .
مدیریت جوجه :
ایجاد یک گله از یک روزگی ٬ تحریک و تکامل هر چه زودتر رفتار خوردن و آشامیدن و امکان رسیدن به اوزان هدف و یکنواختی گله از اهداف مدیریت جوجه است .
برای رسیدن به این مهم به نکات زیر توجه گردد :
v در تامین جوجه باید طوری برنامه ریزی شود که اختلاف وضعیت ایمنی و فیزیولوژیک بین جوجه ها به حداقل برسد و حتی الامکان از یک واحد و از یک گله جوجه تهیه شود(یکسان وهمسن)
v باید از وضعیت بهداشتی گله مادر و جوجه آگاهی کافی داشت و واحد جوجه کشی باید کارت بهداشتی جوجه صادر نماید .
v در حمل و نقل جوجه و وسیله حمل کننده باید دمای حدود24-20 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 75%را رعایت نماید .
آماده سازی سالن جهت ورود جوجه
جهت ورود جوجه باید سالن را بعد از شستشو با آب و با استفاده از فرمالین ضد عفونی نموده و سپس 3/1 سطح سالن با استفاده از پلاستیک یا برزنت جدا گردد . پوشال جهت بستر و یا روزنامه در سطح سالن پهن گردد و سپس آبخوریهای دستی و سینی های دانخوری را به میزان مورد نیاز در سطح مورد نظر پخش نمود .
با استفاده از فرمالین و پرمنگنات باید سالن گاز داده شود و بعد از 24 ساعت هوای سالن توسط هواکش تخلیه شود به نحوی که سالن از گاز تخلیه گردد . حرارت سالن را حدود 25 درجه سانتیگراد تنظیم گردد و از قرار گرفتن آبخوری و یا دانخوری در نزدیک منبع حرارتی جلوگیری شود .
در 12 ساعت اولیه ورود جوجه بهتر است از آرد ذرت جهت تغذیه جوجه ها استفاده گردد و سعی شود جوجه ها حرکت داده شوند . همچنین جهت پخش بهتر دان از ته کارتن نیز استفاده میشود . لازم به ذکر است برای جلوگیری از آبریزی باید پوشال بطور یکنواخت در سالن پخش گردد تا ایجاد ناهمواری مخصوصا در زیر آبخوریها ننماید .
از تجمع جوجه ها در یک محل باید جلوگیری شود . بهترین روش تنظیم حرارت و جلوگیری از ایجاد کوران است بدین صورت پخش جوجه ها یکنواخت میگردد .
برای جلوگیری از بروز بیماری و ایجاد گله یکنواخت باید از روش پرورش تک سنی استفاده شود .
v تخلیه جوجه باید بطور یکنواخت در سطح سالن پخش گردد و امکان دسترسی جوجه به آب و دان باید کنترل شود .
v حرارت سالن بعد از تخلیه جوجه باید حدود 35 الی 36 درجه سانتی گراد تنظیم گردد .
تنظیم حرارت و رطوبت و تهویه :
دمای سالن را باید بمرور کاهش داد و در پایان هفته اول به 31 درجه سانتیگراد رساند و سپس هر هفته 2 درجه آنرا کم نمود . مطابق جدول شماره 3
هفته
اول
دوم
سوم
چهارم
پنجم
ششم
هفتم به بعد
حرارت
34
31
29
27
25
23
20
v از رفتار جوجه برای تعیین مناسب بودن دما استفاده میشود . دما و رطوبت بطور مکرر باید بررسی گردد .
v در سه روز اول دوره پرورش رطوبت بالای 70 درصد و بقیه دوره 50 درصد در نظر گرفته شود .
v کاهش دما و رطوبت سالن میتواند باعث ضعف در عملکرد و کاهش یکنواختی گله شود .
v همزمان با تنظیم دمای سالن ٬ رطوبت آن نیز با استفاده از مه پاش سالن باید کنترل گردد و نیز با استفاده از هواکش های هوای سالن را از وجود گرد و خاک و گازهای سمی پاک نمود .
نور دهی :
میزان نور مورد نیاز دو روز اول 100 لوکس است و سپس آن را باید 50 لوکس رساند . توصیه شده است که در پرورش بوقلمون گوشتی طبق جدول شماره (4)از برنامه خاموشی استفاده گردد .
جدول شماره 4:جدول خاموشی
خاموشی
روشنایی
روز
1
24
1
1
23
2
2
22
3
3
21
4
4
20
5
6
18
6
8
16
7
8
16
8
8
16
9تاکشتار
در استفاده از جدول بالا بهتر است میزان خاموشی توصیه شده در چند مرحله اجرا گردد. شدت نور باید در سالن یکنواخت باشد و کاهش زود هنگام طول روشنایی در هفته اول فعالیت تغذیه ای و وزن را کم خواهد کرد .
مدیریت پرورش :
هدف از پرورش امکان دستیابی هر گله به وزن مطلوب و مورد نظر با حفظ ویژگیهای کیفی آن است . جهت رسیدن به این هدف توجه به نکات زیر ضروری است :
• پرورش جداگانه جنسهای مختلف به یکنواختی گله کمک می نماید ٬رعایت تراکم گله نیز به یکنواختی آن کمک میکند .
بطور مکرر هر هفته باید وزن کشی بطور تصادفی در سالن انجام گیرد و وزن جوجه را با وزن مطلوب مورد نظر مقایسه گردد . وزن مطلوب جوجه در نژادهای مختلف متفاوت بوده و برای این منظور باید وزن توصیه شده توسط کارخانه تولید کننده جوجه را در نظر گرفت . جدول شماره 5 میزان افزایش وزن و دان مصرفی را در سنین مختلف نشان میدهد.
جدول شماره 5 :میزان افزایش وزن و مقدار دان مصرفی در یک دوره پرورش در نزاد گوشتی سنگین
مصرف دان در هفته (کیلو گرم )
وزن بدن (کیلو گرم )
نر
ماده
نر
ماده
14/0
15/0
15/0
16/0
29/0
32/0
35/0
39/0
46/0
54/0
65/0
75/0
68/0
82/0
05/1
26/1
88/0
08/1
56/1
92/1
14/1
41/1
19/2
74/2
40/1
73/1
91/2
68/3
65/1
03/2
70/3
73/4
78/1
21/2
53/4
86/5
97/1
46/2
38/5
05/7
14/2
69/2
24/6
28/8
29/2
90/2
08/7
54/9
مصرف دان در هفته(کیلوگرم)
وزن بدن(کیلوگرم)
ماده
نر
ماده
نر
40/2
04/3
91/7
82/10
53/2
21/3
72/7
09/12
64/2
40/3
50/9
36/13
75/2
60/3
25/10
60/14
84/2
69/3
97/10
83/15
92/2
89/3
64/11
05/17
01/3
09/4
27/12
24/18
30/4
42/19
50/4
58/20
72/4
72/21
72/4
72/21
93/4
85/22
13/5
96/23
جهت کنترل رشد در حد کمتر از حد اکثر پتانسیل وزن گیری روزانه بعد از هفته اول تا تکامل اولیه سیستم اسکلتی ٬ایمنی و قلبی و ریوی میتوان از تعدیل رشد استفاده کرد . در این راستا برنامه های محدودیت غذایی و نوری قابل اجرا هستند .
مصرف روزانه دان باید کنترل و توزین گردد و امکان دسترسی یکسان گله به دان باید فراهم گردد . پرت دان و هدر رفتن آن بسیار مهم است و جهت جلوگیری از آن باید دانخوریها مرتبا ً تنظیم گردد و البته نوک چینی نیز در این مورد اثر مثبت دارد .
مدیریت قبل از کشتار :
حفظ مرغوبیت بو قلمون در زمان بارگیری و حمل ان به کشتار گاه بسیار مهم است .جهت جلوگیری از موجود از موجود بودن باقیمانده داروئی در گوشت ٬کوکسیدویو استات چهار روز قبل از کشتار قطع شود .از تغذیه با ذرت آسیاب نشده پرهیز گردد و سه ساعت قبل از کشتار از مصرف دان جلوگیری شود .
برنامه محدودیت نوری را میتوان یک هفته قبل از کشتار قطع کرد .
در موقع بارگیری بوقلمون نور سالن باید قطع شود و در صورت امکان از مقسم و توری جهت محدود کردن گله استفاده شود .
در زمان حمل نیز به فضای لازم جهت هر بوقلمون باید توجه نمود و حتی الامکان از حمل بوقلمون هایی غیر هم وزن در یک قفسه جلوگیری شود .
تغذیه :
گرد آوری طیفی از جیره های متعادل که نیاز تغذیه ای بوقلمون گوشتی را در همه مراحل رشد تامین نماید و بازده و سوددهی را به حد اکثر برساند بسیار مهم و ضروری است . جیره ضمن برآورده کردن نیازهای بوقلمون به انرژی ٬پروتئین ٬اسیدهای آمینه ٬مواد آب و ویتامین ها و اسیدهای چرب ضروری باید قیمت مناسب نیز داشته باشد . دان همواره باید تازه و از نظر ترکیبات متعادل باشد . تنوع مواد غذایی در جیره حائز اهمیت است . در جدول شماره 6 احتیاجات غذایی بوقلمون گوشتی در سنین مختلف آمده است .
جدول شماره 6 :احتیاجات غذایی بوقلمون
بوقلمون های نر ماده در حال رشد (سن/هفته)
ترکیبات
4-0
8-4
12-8
16-12
20-16
انرژی متابولیسمی Kcal
2800
2900
3000
3100
3200
پروتئین خام %
28
26
22
19
5/16
لیزین %
6/1
5/1
3/1
1
8/0
متیونین%
55/0
45/0
4/0
35/0
25/0
متیون+سیستین%
05/1
95/0
8/0
65/0
55/0
کلسیم%
2/1
1
85/0
75/0
65/0
فسفر %
6/0
5/0
42/0
38/0
32/0
سدیم%
17/0
15/0
12/0
12/0
12/0
ویتامین IU A
5000
5000
5000
5000
5000
ویتامین ICU D3
1100
1100
1100
1100
1100
ویتامین I UE
12
12
10
10
10
ویتامین (mg)K
1/75
1/5
1
0/75
0/75
ویتامین (mg) B12
0/003
0/003
0/003
0/003
کولین (mg)
1600
1400
1100
1100
950
بیوتین(mg)
25/0
2/0
125/0
125/0
1/0
فولاسین (mg)
1
1
0/8
0/8
7/0
تیامین(mg)
2
2
2
2
2
پیریدوکسین(mg)
5/4
5/4
3/5
3/5
3
هفته اول و دوم به میزان ویتامین D3 جیره بسیار توجه شود و مصرف 1000 واحد بین الملل به ازای هر جوجه در روز از ویتامین D3به منظور پیشگیری از بروز مشکلات ناشی از ریکتزیا یا نرمی استخوان در سنین بالاتر توصیه میشود .
سلامت و بهداشت :
دستیابی به عملکرد بهینه و آسایش گله به حد اقل رساندن بیماری و تلفات و تولید محصول سالم هدف اصلی این بخش است .در این مورد باید نکات زیر را در نظر گرفت :
کیفیت جوجه:
جوجه یک روزه را باید از محل معتبر تهیه نمود و تمامی اطلاعات بهداشتی در مورد جوجه و گله مادر را از محل تهیه جوجه باید کسب نمود .
برای رعایت امنیت زیستی گله باید به موارد توجه نمود :
• پرورش گله تک سن
• استفاده از لباس کار و چکمه بکارگیری حوضچه ضد عفونی هنگام ورود
• جلوگیری از رفت و آمد به واحد های دیگر
• استفاده از مواد اولیه غذایی سالم و تازه (از واحد های دیگر پرورش طیور حتی الامکان دان تهیه نشود )
• جلوگیری از ورود پرندگان به انباردان و عایق بودن سقف انبار و جلوگیری از رطوبت زیاد در انبار دان باید توجه داشت .
از مواردمهم در رعایت بهداشت سالن چه قبل و چه بعد از جوجه ریزی :
• تمیز بودن سالن و نداشتن چاله و صاف بودن کف آن
• شستشو دادن سالن و یا در مواردی شعله دادن کف سالن و محوطه با استفاده از شعله افکن
• ضد عفونی کردن سالن با استفاده از فرمالین و با سودسوزآور و رعایت فاصله جوجه ریزی در بین دو دوره
• سشتشو و ضد عفونی ظروف آبخوری و لوله های آب و انباردان از موارد مهم این قسمت هستند .
سلامتی گله :
جهت جلوگیری از بروز بیماری در گله بهترین و ارزانترین راه پیشگیری از وقوع آنست . برنامه واکسیناسیون را طبق پیشنهاد دامپزشک تنظیم میشود که با توجه به مناطق مختلف میتواند متفاوت باشد . یک نمونه از برنامه واکسیناسیون در زیر ارائه میشود .
سن
نوع واکسن
روش واکسیناسیون
8-7روزگی
نیو کاسل B
قطره چشمی
15-13 روزگی
نیوکاسل لاسوتا –دوگانه (نیوکاسل+آنفولانزا)
تزریقی
45-43روزگی
نیوکاسل لاسوتا
آشامیدنی
75-73روزگی
نیوکاسل لاتوسا
آشامیدنی
افزایش ناگهانی دما و تهویه نامناسب و تغییرات ناگهانی در جیره ٬ یکنواخت شدن دان٬ دادن گرسنگی و تشنگی به گله و امثالهم میتوانند محرکی برای بروز آسیت ٬مسمومیت و بیماریهای تنفسی و میکروبی باشند .
جیره متعادل و غنی از نظر پروتئین ٬انرژی و اسیدهای آمینه و املاح و ویتامینها از ابتلای جوجه به انواع بیماریهای تغذیه ای جلوگیری می نماید .
منبع: بزرگترین وبگاه مرکز مقالات کشاورزی و کلیه گرایش های کشاورزی