قسمت اول مقاله
عنوان یافته تحقیقاتی : رگه های چغندرقند مقاوم به شوری
مقدمه : پدیده شوری در کشور یکی از موانع اصلی تولید گیاهان زراعی است و در حال حاضر اراضی زیادی در استانهای کرمان ، اصفهان ، همدان ،قزوین ، آذربایجان و خراسان وجود دارد که بدلیل دارا بودن آب و خاک شور غیر قابل زراعت هستند. با توجه به تحمل خاص چغندرقند در برابر تنش شوری تولید این محصول در اراضی شور مورد توجه می باشد. در این راستا بخش تحقیقات بهنژادی مؤسسه تحقیقات چغندرقند در ایجاد واریته های مقاوم به شوری و تهیه لاین های خالص متحمل به شوری تحقیقاتی را انجام داده و موفق به دستیابی به این منابع مقاومت گردیده است.
شرح یافته و توصیه های کاربردی : در جریان تحقیقات آزمایشگاهی و مزرعه ای این موسسه موفق شده است که تعدادی لاین متحمل به شوری که از منابع اصلی 7233 ، 8001 و 9529 بوده اند بدست آورد. با ترکیب مجدد این لاین ها با همدیگر در تهیه رقم مقاوم به شوری گام مهمی بر داشته شد. از طرفی تهیه لاین های نر عقیم و نر بارور مقاوم به شوری نیز تهیه شده است. این لاین ها پس از تعیین ترکیب پذیری ، هتروزیس و سازگاری با درجات مختلف هدایت الکتریکی خاک در تنش شوری استفاده خواهد شد.
اهمیت اقتصادی : از نظر اقتصادی این لاین ها ارزش بالایی دارند و شاید بتوان گفت برای تهیه آنها از کشورهای خارجی بخصوص از کشورهای اروپائی حداقل برای هر لاین بایستی مبلغ هنگفتی پرداخت گردد. از طرفی می توان این منابع مقاومت را بعنوان یافته های تحقیقاتی در اختیار سایر محققان نیز قرار داد . تعداد حداقل 5 لاین متحمل به شوری تهیه شده است. که ارزش آنها معادل صد میلیون ریال است.
عنوان یافته تحقیقاتی : رقم چغندرقند هیبرید دیپلوئید مولتی ژرم 7233 * MST
مقدمه : این رقم از ترکیب رقم مولتی ژرم دیپلوئید 7233 که یکی از قدیمترین ارقام ایرانی است و نر عقیم سیتوپلاسمی ( MST R ) بدست آمده است . این رقم به دلیل سازگاری و آداپتاسیون بسیار بالایی که دارد یکی از ارقام بسیار مطلوب و چشمگیر مؤسسه می باشد . اصلاح این رقم از سال 1357 شروع و در سال 1362 معرفی گردید.
مشخصات رقم : این رقم از تیپ محصولی E است و از رشد رویشی متوسطی برخوردار می باشد. طول دوره رشد آن 180 روز و وزن هزار دانه آن 22 گرم است . به شوری و خشکی مقاومت نسبی دارد و به سرما و سفیدک سطحی حساس است . در اراضی شور نسبت به واریته های حساس عملکرد چشمگیری تولید می کند عملکرد آن در اراضی کاملا مکانیزه 65 تن و در اراضی نیمه مکانیزه 40 تن با عیار 18 – 17 % می باشد. خلوص شربت آن در اراضی شور بدلیل تجمع املاح سدیم و کلسیم در مقایسه با سایر ارقام از حد مطلوبی برخوردار می باشد.
نتایج عملکرد ریشه و عیار قند رقم 7233 در چهار منطقه اصلی کشور
توصیه های زراعی : میزان بذر مورد نیاز آن معادل 15 کیلو در هکتار است و زمان کاشت آن اوایل فروردین ماه می باشد. تراکم آن 90000 بوته در هکتار است . از نظر نیاز کودی کود اوره به مقدار 250 کیلو در هکتار و فسفر و پتاس نیز بر اساس توصیه های تحقیقات خاک و آب محل خواهد . نسبتا حساس به سفیدک سطحی است که باید سمپاشی به موقع صورت بگیرد. بدلیل یکنواختی رشد ریشه ها ( دیپلوئید هیبرید ) برداشت مکانیزه بسیار راحت صورت می گیرد. این رقم برای مناطق کرج ، کرمان ، قزوین ،میاندوآب ، خوی ، ارومیه ،مغان ،کرمانشاه ،فارس ،خوزستان ،همدان و اصفهان مناسب می باشد. این رقم جایگزین رقم 7233 دیپلوئید گرده افشان باز گردید.
عنوان یافته تحقیقاتی : رقم چغندرقند تریپلوئید مولتی ژرم DEZ
مقدمه : شجره این رقم شامل تتراپلوئید 19669 و نر عقیم MST که از منابع ایرانی هستند . والدین آن 19669 P.4 , 5 , 6 و نر عقیم MST هستند که در تولید این رقم شرکت دارند . تحقیقات آن از سال 1365 شروع و در سال 1372 نامگذاری و معرفی شد.
مشخصات رقم : این رقم از تیپ نرمال متمایل به Zاست . این رقم تریپلوئید هیبرید مولتی ژرم است و طول دوره رشد آن 180 روز و وزن هزار دانه آن 22 گرم می باشد. ریشه های عمیق و مخروطی با خلوص شربت زیاد دارد. این رقم نسبتا به سرکوسپورا ( لاین شماره 5 آن ) متحمل است در برابر شوری و خشکی مقاومت معمولی دارد. عملکرد آن در مزارع مکانیزه تا 75 تن در هکتار می رسد ولی در مزارع زارعین 45 تن می باشد.دوام سطح برگ آن خوب و درصد بولت در کشت زمستانه زیاد نیست ( 6 – 5 % ). برگهای گیاه پهن و گسترده است و سطح برگ نسبتا زیادی تولید می کند که در مقایسه با ارقام خارجی معادل 5/1 – 1 واحد عیار قند بیشتری دارد و خلوص شربت آن زیاد و ناخالصی های شربت قند آن پائین است.
نتایج عملکرد ریشه و عیار قند رقم دز در چهار منطقه اصلی کشور
توصیه های زراعی : میزان بذر مورد نیاز آن به مقدار 12 کیلو در هکتار است و در کشت پائیزه مناسبترین زمان کشت آن اوایل مهر و زمان برداشت آن اواسط اردیبهشت می باشد. در مناطق کشت بهاره نیمه دوم اسفند تا اوایل اردیبهشت کاشت و زمان برداشت آن اوایل مهرماه تا اواخر آبان ماه خواهد بود. تراکم آن 90000 بوته در هکتار است . نیاز کودی این رقم اوره به مقدار 300 – 250 کیلو در هکتار و فسفر و پتاس نیز بر اساس توصیه های تحقیقات خاک و آب محل خواهد . مناسب ترین رقم برای کشت انتظاری چغندرقند می باشد. بدلیل دارا بودن مقاومت خوب در برابر سرما و عدم گلدهی برای مناطق سردسیر از قبیل همدان ، شهر کرد ، ارومیه و خوی مناسب است. در مناطق معتدل از قبیل کرج ،قزوین ، نیشابور ، فارس و قسمت هایی از جنوب خراسان عملکرد و عیار قند مناسبی تولید می کند این رقم در واقع جایگزین ارقام خارجی پلی بتا ( آلمان) و پلی راو ( هلند ) شده است.
عنوان یافته تحقیقاتی : رقم چغندرقند تریپلوئید مولتی ژرم مقاوم به بولتینگ BR1
مقدمه : شجره این رقم شامل تتراپلوئید 19669 و نر عقیم MST R که مبدأ ایرانی دارند . برای اصلاح این رقم در سالهای 65 – 1362 با استفاده از تتراپلوئید 19669 – T و نر عقیم MST R در مناطق جنوب کشور از نظر خاصیت گلدهی ، کمیت و کیفیت محصول بررسیهای لازم انجام و در سال 66 – 1365 معرفی گردید.
مشخصات رقم : رقم BR1 از تیپ نرمال متمایل به قندی ( NZ ) دارای ریشه های خوش فرم و کشیده و دوام سطح برگ آن تا پایان دوره رشد باقی می ماند. خلوص شربت آن بالا ( در حد 87% ) است . طول دوره رشد آن 180 روز و وزن هزار دانه آن 23 گرم است . این رقم در مزارع زارعین 45 تن و در مزارع کشت و صنعت ها و مزارع مکانیزه 70 - 65 تن عملکرد دارد و عیار قند آن در مقایسه با ارقام شاهد یک واحد بیشتر است .
ن
نتایج عملکرد ریشه و عیار قند رقم بی آر 1 در چهار منطقه اصلی کشور
توصیه های زراعی : میزان بذر مصرفی آن 12 کیلو در هکتار است و زمان کاشت در دزفول نیمه دوم شهریور ماه و در سایر مناطق اواسط اسفندماه و در کشتهای انتظاری اواخر پائیز است . نیاز کودی این رقم معادل 200 کیلو ازت در هکتار و فسفر و پتاس نیز بر اساس توصیه های تحقیقات خاک و آب محل خواهد بود . در خوزستان زمان برداشت آن نیمه اول اردیبهشت می باشد این رقم برای مناطق خوزستان ، شهر کرد ، همدان ، قزوین ، نیشابور ، ارومیه ،خوی و کرج مناسب است. این رقم جایگزین ارقام خارجی مولتی ژرم پلی بتا ( POLYBETA ) و پلی راو ( POLYRAVE ) شده است .
عنوان یافته تحقیقاتی : رقم چغندرقند پلی پلوئید مولتی ژرم پلی راو (POLYRAVE` )
مقدمه : شجره این رقم شامل تتراپلوئیدهای 19610 BP2 ,و ,JOT 18 و نر عقیم های NB1یا سبز و قرمز است که تماما مبدأ آنها از ایران است. این رقم در سالهای 52-1348 پس از تعیین قدرت ترکیب پذیری و پتانسیل تولید اصلاح و در سال 1353 معرفی شد. این رقم در سالهای 74 – 1364 مجددا بازسازی شده است.
مشخصات رقم : این رقم از تیپ N متمایل به محصولی است (NE). این رقم ترکیبی از 5 رگه متفاوت است که دو رگه آنرا نرعقیم تشکیل می دهد . برگهای آن از رشد متوسطی برخوردار هستند و ریشه ها طوقه کمی دارند. طول دوره رشد آن 190 – 180 روز است و وزن هزاردانه آن 23 گرم است. به شوری ، خشکی و بیماریها مقام نیست . در مناطق حاصلخیز عملکرد بسیار خوبی دارد. عملکرد آن در مناطق حاصلخیز 75 تن و در مناطقی با خاکهای فقیر معادل 45 تن است درصد قند آن مطلوب و بطور متوسط 17% می باشد .
توصیه های زراعی : میزان بذر مصرفی آن 12 کیلو در هکتار است و زمان کاشت آن نیمه دوم اسفندماه تا اواخر فروردین ماه است . تراکم آن 90000 بوته در هکتار می باشد . میزان مصرف کود ازته معادل 200 کیلو و کود فسفر و پتاس مطابق توصیه های اداره خاکشناسی محل خواهد بود . از نظر خواص کیفی بسیار خوب بوده و خلوص شربت آن بالا است. این رقم برای مناطق خراسان، قسمتهایی از فارس (مرودشت و کوار ...) کرج، قزوین و ارومیه و میاندوآب مناسب می باشد. استفاده از کولتیواتور موجب کم شده طوقه شده و عملکرد را افزایش می دهد. این رقم جایگزین ارقام دیپلوئید و پلی پلوئید قدیمی شده است.
عنوان یافته تحقیقاتی : رقم چغندرقند تریپلوئید مولتی ژرم H5505
مقدمه : این رقم با استفاده از تتراپلوئید ET5 و نر عقیم MST NB1 که منشاء ایرانی دارند در سالهای
50 –1349 اصلاح و در سال 1354 معرفی شد. این رقم در استان فارس بدلیل وجود ویروس کرلی تاپ که توسط زنجیره ها انتقال می یابد و موجب کاهش عیارقند و عملکرد ریشه می شود استفاده می گردد.
مشخصات رقم : این رقم تیپ Eبوده و طول دوره رشد آن 190-180 روز می باشد و وزن هزار دانه آن 23 گرم می باشد . به سرما نسبتا مقاوم است ولی به تنش های شوری و خشکی مقاومت ندارد. عملکرد آن معادل 60 - 50 تن در هکتار و عیار قند آن معادل 17 – 16 % می باشد. خلوص شربت خوبی دارد و بدلیل مولتی لاین بودن در شرایط خاکهای متفاوت پتانسیل تولید آن خوب است . دوام سطح برگ آن بالا بوده و بسیار پر برگ است.
توصیه های زراعی : بذر مورد نیاز آن 15-12 کیلوگرم در هکتار می باشد و زمان کاشت آن نیمه دوم اسفندماه است. طول دوره رشد آن 190 – 180 روز می باشد . تراکم مناسب آن 80000 بوته در هکتار است. در مصرف کودهای شیمیایی بایستی دقت زیادی کرد و نیاز کودی آن بطور متوسط معادل 250-200 کیلو اوره و فسفر و پتاس مطابق توصیه تحقیقات آب و خاک محل کشت باید باشد. اگر زمین بخوبی تهیه شود درصد جوانه زدن آن بسیار مطلوب است . این رقم در مناطق فسا و داراب که ویروس کرلی تاپ وجود دارد کشت می شود.
عنوان یافته تحقیقاتی : رقم چغندرقند تری پلوئید مولتی ژرم IC3
مقدمه : این رقم هیبرید تریپلوئید است که با استفاده از تتراپلوئید ET5 و نر عقیم سیتوپلاسمی MST C2در سال 1359 در مؤسسه اصلاح شده و در سال 62 معرفی گردیده است.
مشخصات رقم : این رقم از تیپ نرمال ( N ) است و از مشخصات کلی این رقم رشد برگهای متوسط و رنگ هیپوکوتیل آن سبز و به نسبت 70% تریپلوئید و30% تتراپلوئید است. در خاکهای سنگین ریشه ها به عمق زمین کشیده می شوند. طول دوره رشد آن 190 – 180 روز است و در فارس تا 200 روز نیز می رسد. این رقم نیز به شوری و خشکی مقاومت خاصی ندارد. در مناطقی که زود کشت شود امکان دارد بولت نماید. عملکرد آن 70 تن و عیار قند آن 18% است .
توصیه های زراعی : میزان بذر مصرفی آن 12 – 10 کیلو در هکتار است . زمان کاشت آن اوایل فروردین ماه است و تراکم آن 90000 بوته در هکتار می باشد. کودهای مورد نیاز آن بسته به شرایط مناطق کشت متغیر است ولی بطور اپتیمم 250-200 کیلو اوره و کود فسفر و پتاس طبق توصیه تحقیقات خاک و آب محل می باشد . استفاده از حداقل دو نوبت کولتیواتور بری افزایش عملکرد و کاهش طوقه ضروری است. این رقم جایگزین رقم های قدیمی 7233 و 8001 شده است.
عنوان یافته تحقیقاتی : رقم چغندرقند تری پلوئید مولتی ژرم C2 I
مقدمه : این رقم نیز با استفاده از تتراپلوئید 37RT و نر عقیم سیتوپلاسمی MST C2 در سالهای 60-1356 و با بررسیهای اولیه انجام و پس از تعیین خاصیت ترکیب پذیری و سازگاری آن و در سال 1361 معرفی گردیده است.
مشخصات رقم : این رقم از تیپ نرمال است . از خصوصیات این رقم داشتن برگهای کشیده و با سطح برگ متوسط است. ترکیبی از تریپلوئید (70%) و تتراپلوئید 30% است. طول دوره رشد آن 180 روز می باشد. وزن هزار دانه معادل 23 گرم است. این رقم به شوری و خشکی حساس است، در مناطق سردسیر کاشت زود آن ممکن است ایجاد گل نماید . عملکرد این رقم بسته به شرایط خاک و زراعی منطقه کاشت متغیر است ولی بطور متوسط 65 تن ریشه با عیار 18% تو لید می کند. این رقم یکسال در مغان تا 113 تن ریشه تولید کرده است و خلوص شربت آن خوب می باشد.
توصیه های زراعی : میزان بذر مصرفی آن 15 – 12 کیلو در هکتار است. مناسبترین زمان کشت آن اواخر اسفند و اوایل فروردین می باشد . بهترین تراکم آن 90000 بوته در هکتار است . مصرف کودهای شیمیایی در افزایش عملکرد و تغییرات خلوص شربت آن بسیار مؤثر است. کودهای مورد نیاز آن 250 کیلو اوره در هکتار بوده و فسفر و پتاس براساس توصیه تحقیقات خاک و آب محل خواهد بود . این رقم مناسب کاشت در مناطق فارس – خراسان – قزوین – میاندوآب – مغان – کرج و اصفهان می باشد. تعداد دو نوبت کولتیواتور یکی زمان تنک و دیگری در اواخر خرداد ماه ضروری است. این رقم جایگزین پلی پلوئیدها و دیپلوئید گرده افشان باز ( 7233 ) شده است.
عنوان یافته تحقیقاتی : رقم چغندرقند تری پلوئید مولتی ژرم IC2
مقدمه : این رقم با استفاده از تتراپلوئید C3.3 و نر عقیم سیتوپلاسمی MST C2با بررسیهای اولیه در سال 1357 و پس از تعیین ترکیب پذیری و سازگاری آنها در مناطق مختلف کشور در سال 1361 معرفی گردیده است .
مشخصات رقم: این رقم دارای تیپ نرمال (N) متمایل به محصولی (NE) است و ترکیبی از تریپلوئید(70-65%) و تتراپلوئید (35-30%) می باشد. طول دوره رشد آن 180 روز و وزن هزار دانه آن 22 گرم است. از خلوص شربت خوبی برخوردار است. رشد برگهای آن از حد متوسطی برخوردار است. حساس به بولت و سفیدک سطحی است. . عملکرد آن در مناطق کشت 70 تن در هکتار نیز گزارش شده است درصد قند آن 18 درصد است.
توصیه های زراعی : بذر مورد نیاز آن به میزان 15 – 12 کیلو در هکتار است و زمان کاشت آن نیمه اول فروردین ماه می باشد. تراکم آن 90000 بوته در هکتار است . این رقم برای مناطق معتدل نظیر فارس ، قزوین و مغان مناسب است. این رقم جایگزین رقم های پلی پلوئید قدیمی نظیر PP2 , PP4 و دیپلوئید گرده افشان 8001 شده است.
عنوان یافته تحقیقاتی : رگه چغندرقند مولتی ژرم دیپلوئید 7233 – P.107
مقدمه : دستیابی به لاین های با کیفیت که از نظر درصد قند و همچنین عملکرد ریشه در حد بسیار مطلوبی باشند یکی از اهداف بهنژادی است از این لاین ها برای ایجاد واریته های مصنوعی و همچنین هیبرید استفاده می شود. سلکسیون و آزمون نتاج یکی از برنامه مطلوب برای یافتن منابع مورد نظر است. در این جهت همه ساله گزینش های زیادی بر اساس انتخاب از توده صورت می گیرد. رگه های انتخاب شده ( پروژنی ) از نظر عیار قند ، خلوص شربت ، سدیم ،پتاسیم و ملاس قند تجزیه و هر تک بوته در مقایسه با میانگین توده انتخاب می شود . این لاین نیز با این روش بدست آمده است.
شرح یافته و توصیه های کاربردی : لاین فوق دیپلوئید مولتی ژرم می باشد که از توده اولیه 7233 پس از برآورد نتایج عملکرد ریشه ، درصد قند و سایر خصوصیات زراعی در مناطق کرج ، مشهد ،میاندوآب و شیراز انتخاب شد در ترکیب این لاین با نر عقیم عملکرد و عیار قند خوبی حاصل شد. در اراضی نسبتا شور عملکرد آن در مقایسه با سایر ذخائر ژنتیکی چشمگیر است. این لاین بصورت پلی کراس در آمده و پلی کراس آن در تهیه رقم هیبرید برای مناطق مغان ، قزوین ، کرمان ، کرج ، میاندوآب ،نیشابور و تربت جام استفاده خواهد شد.
اهمیت اقتصادی : این رگه به دلیل افزایش عملکرد ریشه و همچنین درصد قند بالا می تواند جایگزین ارقام قدیمی شود. با استفاده از این رگه در اراضی شور عملکرد ریشه به میزان 25% افزایش خواهد یافت. اگر متوسط عملکرد سایر ارقام در مزرعه شور را 30 تن در هکتار در نظر بگیریم معادل 5/7 تن اضافه محصول خواهیم داشت در صورتیکه در مساحتی معادل فقط 5000 هکتار از آن کشت شود چیزی معادل 37500 تن ریشه اضافی تولید می شود. با احتساب هر تن 200000 ریال معادل 106 × 75 ریال عاید زارعین می شود و با احتساب 13% شکر قابل استحصال معادل 4875 تن شکر از واردات کم خواهد شد.
منبع: مرکز مقالات کشاورزی
ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد در ژنوتیپ های گلرنگ بهاره (مقاله های کشاورزی) گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) به عنوان یک دانه روغنی بومی ایران می تواند در توسعه کشت دانه های روغنی، آینده نوید بخشی داشته باشد. گزارش های گوناگون حاکی از آن است که بین ژنوتیپ های گلرنگ بهاره از نظر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و درصد روغن دانه تفاوت های معنی داری وجود دارد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ژنوتیپ های بهاره گلرنگ جهت گزینش ژنوتیپ های برتر برای منطقه خسروشهر و مناطقی با شرایط اقلیمی مشابه با استفاده از 25 ژنوتیپ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خسروشهر طی سال 1383 صورت گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد بین ژنوتیپ های مورد مطالعه اختلاف های معنی داری از نظر ارتفاع بوته، عملکرد دانه و روغن و اجزای عملکرد وجود دارد. عموما ژنوتیپ های با ارتفاع بوته بالاتر و تعداد طبق در بوته بیشتر، عملکرد دانه و روغن بالاتری نشان دادند. تجزیه خوشه ای ژنوتیپ ها بر اساس صفات مورد مطالعه آنها را در 4 گروه قرار داد. ژنوتیپ های 54, 139, 27, 40, 24, 19 و 84 با داشتن بالاترین مقادیر عملکرد دانه و روغن در هکتار در یـک گـروه قرار گرفتند. میانگین عملکرد دانه و روغن در هکتار ژنوتیپ های این گروه به ترتیب 3723.3 و 1131.0 کیلوگرم بود. به نظر می رسد این ژنوتیپ ها را برای کشت در اراضی خسروشهر و مناطقی با شرایط اقلیمی مشابه می توان بکار برد. همچنین می توان از آنها در شناسایی ژنوتیپ های متحمل به تنش ها برای منطقه، استفادمنبع : بزرگترین وبگاه مقالات کشاورزی و کلیه گرایشهای آن