نمونه‌ای از بالارونده
مقدمه
وجود پوشش سبز زیبا در محیط ، روح بخش فضای سرد شهر و الهام بخش زندگی است. در شهرها ضرورت وجود فضای سبز بیش از دیگر نقاط است. علاوه بر این می‌توان دیوارهای کوتاه و بلند سنگی و بتونی را که در زمینهای ناهموار و شیبدار برای جلوگیری از فرسایش خاک در حاشیه بزرگ راهها احداث شده‌اند، توسط گیاهان مناسب بالارونده پوشاند. از سوی دیگر می‌توان با بهره گیری از شیوه‌های مدرن معماری و استفاده از مصالحی مناسب نظیر سنگهای رنگی و آمیختن آن با انواع گیاهان مناسب ، چشم اندازهای زیبایی را جانشین مناظر نامطلوب ساخت و بدین ترتیب در امر زیباسازی شهر قدم موثری برداشته می‌شود.
نمونه‌ای از بالارونده
پیچ اناری گل درشت
نواحی گسترش: این گیاه بومی چین و ژاپن می‌باشد و در مناطق گرم بخصوص در آمریکای جنوبی و آفریقا نیز گسترش دارد.
مشخصات ظاهری درختچه‌ای است رونده یا خزنده ، کاملا ستبر ، مقاوم و خزان شونده که از نرده‌ها و درختان بالا می‌رود.
ارتفاع در مکانهای مناسب ارتفاع این گیاه به 6 متر یا بیشتر هم می‌رسد.
برگ برگها چرمی ، مرکب از 7 تا 9 برگچه تخم مرغی شکل ، دندانه دار و براق است.
گل گلها نر - ماده ، نامنظم ، شیپوری شکل با 5 گلبرگ گرد به طول 9 - 5 سانتیمتر است که در گل آذین خوشه‌ای مجتمع می‌باشند و در انتهای شاخه‌های جوان یکساله ظاهر می‌شوند و در تمام فصل تابستان با رنگ قرمز مایل به نارنجی ، زیبایی خاصی به محیط می‌بخشند.
نیاز اکولوژیکی این گیاه به سرمای زمستان نسبتا مقاوم است و رشد آن سریع می‌باشد. طالب خاک حاصلخیز است و نور کامل خورشید برای تکمیل رشد و ایجاد گلها ضروری است.
برای پوشش شیبها و تزیین دیوارها ، نرده ها و داربستها می توان از این پیچ استفاده کرد.
تکثیر: بوسیله گرفتن قلمه چوب نرم یا چوب سخت در اواخر بهار صورت می‌گیرد و نیز کاشت آن توسط بذر در بهار صورت می‌گیرد.
کلماتیس
مشخصات کلی گیاه
نواحی گسترش این گیاه بومی اروپای جنوبی و آسیای غربی است.
ارتفاع به 3.5 تا 4.5 متر می‌رسد.
برگ به صورت پنجه‌ای است.
گل ارغوانی یا قرمز مایل به ارغوانی به قطر 5 سانتیمتر می‌باشد.
زمان گلدهی خرداد تا تیرماه است.
نیاز اکولوژیکی گیاهی است بسیار مقاوم و باید به طریقی کاشته شود که قسمتهای هوایی در نور کامل قرار گرفته و ریشه‌ها خنک نگه داشته شود. به خاکهای حاصلخیز با زه کشی مناسب نیاز دارد. عمق کاشت بهتر است زیاد باشد. برای خنک نگه داشتن خاک بهتر است گیاه را در سایه یک بوته کوچک کاشت. کلماتیس برای رشد کافی به رطوبت و مواد مغذی نیاز دارد. در فصل رشد باید هر ماه کود به خاک اضافه شود و در اواخر زمستان هرس شود.
برای کاشت در نقاط سرد سیر و نیز شرایط آب و هوایی ایران بسیار مناسب است.
تکثیر: توسط خوابانیدن در بهار و یا تهیه قلمه ساقه در اواخر تابستان صورت می گیرد.
پاپیتال یا عشقه
بومی اروپا ، آسیا و شمال ایران است.
مشخصات کلی گیاه
ارتفاع به اندازه 30 - 15 سانتیمتر رشد می‌کند.
ریشه گیاه ریشه‌های هوایی تنفس می‌کند و توسط ریشه‌های مکنده به نرده‌ها و تنه درختان می‌چسبد و از آنهابالا می‌رود.
ساقه ساقه‌های رونده در در محل گره‌ها رشد می‌کنند، بر روی زمین می‌خرند و گسترش می‌یابند.
برگ زبر ، معمولا براق به رنگ سبز تیره ، در گیاه جوان دالبردار و در گیاه بالغ کامل می‌باشد.
گل کوچک و غیر قابل تشخیص می‌باشد البته در چترهای سبز رنگ به قطر 10ساتیمتر ظاهر می‌شوند که عمرشان سه هفته می‌باشد.
زمان گلدهی گلها در پائیز ظاهر می‌شوند.
میوه به رنگ بنفش یا سیاه می‌باشد.
نیاز اکو لوژیکی در نقاط آفتابی ، نیمه سایه و سایه کامل و در هر نوع خاکی بخوبی رشد می‌کند و به سرما مقاوم است.
کاربرد بخاطر مقاومت به آلودگی هوا برای کاشت در مناطق صنعتی بسیار مناسب است برای پوشش سطوح شیبدار ، دیوارها و زمینهای برهنه زیر درختان (نقاط سایه روشن) بسیار مناسب است.
تکثیر در بهار یا تابستان توسط گرفتن قلمه از شاخه‌هایی که در حال رشد رویشی هستند و کاشت قلمه‌های ریشه‌دار به فاصله 45 سانتیمتر از هم صورت می‌گیرد.
پیچ امین الدوله
مشخصات کلی گیاه
مشخصات ظاهری گیاهی است همیشه سبز ، خزنده ، بالارونده و پیچنده با گلهای زیبا و معطر.
ارتفاع به 8 متر هم می‌رسد.
برگ همیشه سبز ، تخم مرغی و به طول 7 - 4 سانتیمتر می‌باشد.
گل به طول 5 - 4 سانتیمتر و بسیار معطر است ابتدا به رنگ سفید و بتدریج به رنگ زرد در می‌آید.
زمان گلدهی از اردیبهشت تا مهر ماه می‌باشد.
میوه کوچک و به رنگهای تارنجی است.
نیاز اکولوژی در نور کامل ، نیم سایه و سایه کامل و در تمام خاکها به خوبی رشد می‌کند. مقاوم به سرما است. شاخه‌های قدیمی گل دهنده بلافاصله بعد از گل دادن و یا در زمستان باید هرس شوند.
کاربرد چون رشد سریعی داشته و سطح وسیعی را می‌پوشاند برای کاشت در بالای دیوارهای سنگی و کنار نرده‌ها و داربستها بسیار مناسب است. بطوری که با آویزان شدن از آنها منظره‌ای زیبا بوجود می‌آورد.
تکثیر بوسیله گرفتن قلمه چوب سخت در بهار یا قلمه چوب نرم برگدار در تابستان ، خوابانیدان شاخه‌های بالا رونده در بهار و کاشت بذر در بهار در هوای آزاد صورت می‌گیرد.
مو چسب
مشخصات کلی گیاه
نواحی گسترش در آسیا و آمریکای شمالی انتشار دارد.
ریشه گیاه توسط ریشه‌های مکنده خود از درختان و دیوار بالا می‌رود و بدون نیاز به قیم به آنها می‌چسبد.
برگ سبز - براق و پنجه‌ای شکل و در پاییز به رنگهای زیبای سرخ و عنایی در می‌آید.
گل کوچک - متمایل به سبز دارای 5 گلبرگ است.
زمان گلدهی اواخر تابستان یا اوایل پاییز می‌باشد.
میوه کوچک به رنگ آبی مایل به سیاه که تنها بدنبال یک تابستان خشک و گرم و یک پاییز ملایم ظاهر می شود.
نیاز اکولوژیکی گیاهی است مقاوم و سایه پسند که در نور کامل یا نیمه سایه رشد خوبی دارد.
کاربرد بعلت مقاومت زیاد و داشتن برگهای زیبایی پاییزی یکی از بهترین پوششها برای دیواره‌های کناری بزرگراهها می‌باشد بطوری که سطح دیوارها را کاملا می‌پوشاند.
تکثیر توسط گرفتن قلمه چوب نرم در اواخر تابستان ، خوابانیدن مارپیچی یا مرکب بهار و کاشت بذر در پاییز صورت می‌گیرد.
پیچ پلی گونوم (هفت بند)
مشخصات کلی گیاه
نواحی گسترش در آسیای مرکزی انتشار دارد.
مشخصات ظاهری این گیاه علفی یکساله ، چند ساله و چوبی و گاهی نیز پیچیده و بالا رونده است.
برگ تخم مرغی یا قلبی شکل به رنگ سبز که در پاییز به رنگ قرمز در می‌آید.
گل کوچک ، به رنگ سفید مایل به صورتی و مجتمع در پانیکولهای انتهایی به طول 7 - 5 سانتیمتر که تا 4 هفته عمر می‌کند.
زمان گلدهی تابستان و پاییز است.
میوه کوچک و سفید رنگ است.
نیاز اکولوژیکی اغلب گونه‌ها مقاوم هستند بخصوص به سرما. خاک مناسب رسی ، گچی و مرطوب می‌باشد. در نور کامل خورشید بخوبی رشد می‌کند و به سرعت سطوح را می‌پوشاند. در اواسط پاییز ، گلهای پژمرده باید هرس شوند.
کاربرد بصورت پوشش کوتاه و متراکم برای کاشت در شیبها و نقاط مناسب توصیه می‌شود. فرم رونده و پیچنده آن می‌تواند پوشش مناسب و زیبایی برای دیوارها توصیه می‌شود.
تکثیر بوسیله گرفتن قلمه از گونه‌های بالارونده در بهار ، تقسیم بوته گونه‌های چند ساله در بهار ، خوابانیدن ساقه‌ها و کاشت بذر در هوای آزاد در بهاره صورت می‌گیرد.
نسترن
مشخصات کلی گیاه
نواحی گسترش نسترن در ایران دارای گونه‌های متعددی است. بعضی از آنها در جنگلها و ارتفاعات خزر می‌رویند و بعضی مخصوص نواحی استپی می‌باشند. عده‌ای نیز به عنوان زینت در باغها کاشته می‌شوند.
ارتفاع به 30 تا 50 سانتیمتر می‌رسد.
ساقه اکثراغ خاردار می‌باشد.
برگ معمولا پنجه‌ای و برگ ریز است.
گل ساده یا پرپر ، به اندازه‌ها و رنگهای متنوع صورتی - قرمز - سفد و بنفش ظاهر می‌شود.
زمان گلدهی اردیبهشت تا تیر ماه است.
میوه زینتی است و به رنگهای مختلف که گاهی تا زمستان باقی می‌مانند.
نیاز اکووژیکی کاشت این گیاه آسان است و در اکثر خاکها به غیر از خاکهای مرطوب و اسیدی رشد می‌کند. در محل آفتابی نتیجه بهتری حاصل می‌شود. به سرما مقاوم است، نیاز به هرس دارد که بلافاصله بعد از گل دادن صورت می‌گیرد. بهتر است با فاصله 90 تا 200 سانتیمتر از هم کاشته شوند.
کاربرد در خیابانها و پارکها ، گونه‌های رونده و زیبای نسترن با آویزان شدن از حصارها ، داربستها و دیوارها منازل زیبا بوجود می‌آورند.
تکثیر بوسیله کاشت بذر از خراش دادن و سرما دهی آن ، گرفتن قلمه چوب سخت به طول 15 تا 20 سانتیمتر و قطر 6 تا 10 سانتیمتر در پاییز و پیوند شکمی صورت می‌گیرد.
پیچ گلیسین
مشخصات کلی گیاه
نواحی گسترش این گیاه بومی چین است و از قدیم در ایران کشت می‌شود.
ارتفاع به 18 متر یا بیشتر می‌رسد.
ساقه قطور و بالارونده است.
برگ دارای 13 - 7 برگچه به طول 3.5 تا 7.5 سانتیمتر می‌باشد.
گل به صورت مجتمع در خوشه‌هایی به و 30 سانتیمتر و به رنگ آبی و بنفش می‌باشد و دارای عطر ملایمی است.
زمان گلدهی اردیبهشت ماه می‌باشد.
نیاز اکولوژیکی در سال‌های اول رشد سریعی داشته و در طی زمان گلدهی و در طول رشد نیاز به آب کافی و زهکشی مناسب دارد. اگر در نقاط آفتابی کاشته شود گلدهی بیشتر می‌شود و نیاز به هرس نیز دارد.
کاربرد برای کاشت در نواحی سردسیر و نیز در شرایط آب و هوای ایزان بسیار مناسب دارد.
تکثیر بوسیله خوابانیدن در بهار ، تهیه قلمه در اواخر تابستان و کاشت بذر در بهار صورت می‌گیرد.
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com