محصولات باغبانی گرمسیری
محصولات باغبانی گرمسیری در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب رشد و كرده و حداكثر تولید را خواهند داشت.
مناطق جنوبی كشورمان با وجود اینكه شرایط ایده آل (گرما و رطوبت مناسب) را ندارد بعضی از محصولات گرمسیری انبه به خوبی رشد كرده و عملكرد بسیار بالایی دارد كه در اقتصاد نقش مهمی ار ایفا می كند.
بررسی ها نشان می دهد كه تولید این گونه محصولات اقتصادی بوده و صادرات آنها نیز امكان پذیر
می باشد.
تاكنون توجه چندانی به میوه های گرمسیری معطوف نشده و حداقل تا ابتدای دهه اخیر عملا در
برنامه ریزی ها مدنظر قرار نگرفته است به طوری كه وضعیت نامناسب باغات گرمسیری از جمله انبه خود مبین این ادعا است.
با اقدامات اخیر سازمان تحقیقات, آموزش و ترویج كشاورزی و همچنین معاونت باغبانی وزارت كشاورزی به منظور افزایش تولید این محصولات امید است شاهد شكوفایی این محصولات ارزشمند در كشور باشیم. تلاش در جهت شناساندن میوه های گرمسیری در سطح مملكت و ایجاد بازار داخلی كمك موثری در فراهم آوردن امكانات صادرات این محصولات فراهم خواهد نمود.
نشریه حاضر به منظور آشنایی علاقه مندان به محصولات گرمسیری و دانش پژوهان جوانه ترجمه و تدوین شده است. انتظار بر این است كه این حركت اندك مورد استفاده و توجه دست اندركاران و
تولید كنندگان محصول انبه قرار گیرد و با رعایت اصول علمی پرورش آن، سطح زیر كشت این محصول افزایش یافته و شاهد بهبود تولید آن در كشور باشیم.
وضعیت كشت انبه در ایران
براساس شواهد موجود، سابقه كشت انبه در ایران به 300 تا 400 سال قبل می رسد. انواعی كه امروزه در كشور كشت می شوند ارقامی هستند كه از كشورهای پاكستان و هندوستان وارد شده اند و به اسامی مختلف در مناطق نام گذاری شده اند. مناطق جنوب و جنوب شرقی شامل استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و منطقه جیرفت، به عنوان مناطق مستعد برای تولید این محصول شناسایی شده اند.
استان هرمزگان با بیشترین سطح زیر كشت معال 1450 هكتار (867 هكتار بارور و 583 هكتار نهال) و تولید متوسط 90 تن در هكتار مقام اول و استان سیستان و بلوچستان با سطح زیر كشت معادل 360 هكتار (280 هكتار بارور و 80 هكتار نهال) و تولید متوسط 17 تن در هكتار مقام دوم و جیرفت نیز با داشتن حدود 30 هكتار در رده بعدی قرار دارد. مطمئناً با شناخت بیشتر مردم از خواص و ویتامین های این میوه با ارزش، تقاضای خرید آن افزایش خواهد یافت و بااین حركت بازار فروش آن در داخل كشور رونق خواهدگرفت و صادرات آن نیز می تواند به توسعه كشت این محصول كمك فراوان نماید.
جغرافیای مناطق گرمسیری كشور ما توانایی زیادی برای كشت و تولید انبه دارد و انشاء الله باافزایش تقاضای داخلی و خارجی، امید آن می رود كه باغداران علاقه بیشتری به كشت آن پیدا می كنند و افزایش تولید آن می تواند به طور چشمگیری بر روی وضعیت اقتصادی مردم جنوب كشورمان تاثیر مطلوبی بگذارد.
تاریخچه
امروزه انبه یكی از 3 یا 4 میوه مطلوب مناطق حاره به شماره می رود. منشا آن را شمال شرقی هند، شمال برمه و احتمالا سیلان دانسته اند. در قرن شانزدهم توسط پرتقالی ها به دنیای غرب (قاره آمریكا) برده شد و امروزه در مناطق بسیار گسترده ای از هند، اندونزی، فلوریدا، هاوایی، مكزیك، آفریقای جنوبی، مصر، فلسطین اشغالی، برزیل، كوبا، فیلیپین و پاكستان و بسیاری مناطق دیگر كشت می شود. همانگونه كه در شكل عریضی در اطراف خط استوا گسترش یافته است . باتوجه به این كه نواحی جنوب شرقی كشور ما در اینمحدوده قرار گرفته اسیت و كشت و پرورش انبه در آن ناحیه رونق دارد، این مجموعه جهت معرفی بیشتر این میوه تهیه شده است. به دلیل تشابه اقلیمی این منطقه با كشور پاكستان، ارایه گردیده است. در قسمت آخر نیز ویژگی های مهمترین ارقام موجود در كشور كه اشتراك زیادی با ارقام موردكشت در پاكستان دارد، آمده است.
گیاه شناسی
انبه mangifera indica مهمترین عضو خانواده Anacardiacea است. مشخصه عمده بیشتر
گونه های این خانوداده، داشتن كانال های رزینی و نیز در پاره ای از آنها، شیره سمی و اشك آور (حساسیت زا) وجود دارد كه گاه عوارض شدید پوستی در انسان ایجاد می كند.
متوسط ارتفاع درختان انبه بین 10 تا 30 متر بوده است و تا بیش از صد سال عمر می كنند. البته عمر درختان پیوندی كمتر از انواع بذری است. تنه اصلی كمابیش مستقیم و استوانه ای به قطر 75 تا 100 سانتی متر است. پوست آن به رنگ خاكستری قهوه ای با شیارهای سطحی طولی و یا مشبك حاوی قطرات رزین است. تاج درخت (فرم شاخه ها) متراكم و كروی شكل (یا تخم مرغی) است. شاخه ها قوی و ضخیم و اغلب دارای میان گره های یك در میان كوتاه و بلند (كه مربوط به اوایل و اواخر هر دوره رشد است)شاخه ها مدور و صاف بوده و در جوانی به رنگ سبز مایل به زرد و تیره می باشند. برگ ها به طور متناوب تاحدی روی شاخه ها قرار می گیرند. سطح بالایی برگ ها سبز تیره و سطح زیرین آنها سبز مایل به زرد ا ست و طول آنها 40 ـ 10 سانتی متر و عرض آنها بین 10 ـ 2 سانتی متر است
می باشد.