گل رز
رز با بیش از ۲۰۰ گونه نیمهدائم، سبز دائم تا خزانکننده و حدود ۱۸۰۰۰ رقم تجاری و ۵۰۰۰ سال سابقه کشت یکی از مهمترین و متنوعترین گونههای زینتی در ایران و جهان است و با دامنه وسیعی از عادات رشد در آسیا، شمالآفریقا، آمریکایشمالی و اروپا یافت میشود. در تجارت جهانی نیز رز همواره مقامهای اول و دوم را از نظر ارزش صادرات به خود اختصاص داده است.
۱) سفیدک پودری رز
سفیدک پودری رز از گستردهترین و خطرناکترین بیماریهای رزهای گلخانهای و فضای باز است. این بیماری هماکنون در همه کشورهائی که در آن رز کاشته میشود شناخته شده است.
علائم بیماری در ابتدا بهصورت نواحی قرمز شبیه تاول در سطح بالائی برگ دیده میشود. پوشش سفید قارچ بهصورت لکههای مشخص روی سطح برگهای جوان ظاهر میشود. این برگها در حالات شدید بیماری، پیچخورده و بدشکل شده و در نهایت بهطور کامل با پوشش سفید قارچ پوشانده میشوند.
در برگهای پیر هم نواحی کرد یا نامنظم ممکن است یا میسلیوم قارچ پوشانده شوند. در صورتیکه شرایط محیطی مساعد باشد برگهای آلوده پیش از موعد میریزند.
قارچ عامل بیماری ممکن است به ساقهها و بهویژه به قاعده خارها و همچنین گلها حمله نمایند. پوشش میسلیومی قارچ میتواند به مقدار زیادی روی گلبرگها، کاسبرگها و جام گل بهخصوص وقتی غنچه گل باز شده باشد گسترش یابد.
خسارت شدید بیماری سفیدک پودری موجب کاهش رشد برگ، ارزش زیبائی گل، عملکرد فتوسنتز و بنابراین رشد گیاه و عمر پس از برداشت گلهای بریده میشود.
عامل بیماری قارچی با نام Sphaerotheca pannosa.var.rosae است که بهندرت روی رز تشکیل میشود و بیشتر فرم غیرجنسی عامل بیماری که از جنس Oidium میباشد روی گیاه دیده میشود.
عوامل مؤثر در توسعه بیماری شامل حساسیت بافت میزبان، درجه حرارت، رطوبت نسبی و وجود آب میباشند. در رطوبت بالا بهترین درجه حرارت برای توسعه بیماری ۲۵-۱۸ درجه سانتیگراد است. زمانیکه همه سطح برگ با یک لایه آب پوشانده شده باشد، رشد میسلیومی اتفاق نمیافتد، اگرچه این شرایط برای جوانه زدن کنیدی الزامی است.
در رزهای خارج از گلخانه مناسبترین شرایط برای توسعه بیماری در شب دمای ۵/۱۵ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۹۹-۹۰ درصد است که اجازه تشکیل کنیدی را در حد مناسب فراهم میآورد و در طول روز حرارت ۲۷-۲۶ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۷۰ - ۴۰ درصد آزاد شدن کنیدیها را تسهیل میکند. در صورت تکرار این شرایط برای مدت چند روز اپیدمی (همهگیر شدن) بیماری حتمی میباشد.
برای کنترل بیماری استفاده از ارقام مقاوم راهکار مناسبی شناخته شده است. همچنین بهطور اصولی سمپاشیهای حفاظتی با استفاده از سموم گوگردی روش دیگر کنترل بیماری است. استفاده از قارچ کنشهای سیستمیک نیز به کنترل بیماری کمک میکند.
بررسیها اخیر نشان دادهاند که استفاده از برخی ترکیبات مانند بیکربنات سدیم، فسفات هیدروژن پتاسیم (KH۲PO۴)، کربنات هیدروژن سدیم (NaHCO۳) به میزان ۵/۰ درصد و شیر به میزان ۵۰/۰ در مقایسه با سموم شیمیائی کارآئی بهتری دارند.
هرس شاخههای آلوده در انتهاء فصل و از بین بردن این شاخهها در مناطقی که دارای زمستانهای شدید هستند جهت جلوگیری از زمستان گذرانی قارچ مفید خواهد بود. جمعآوری و نابود کردن برگهای ریخته شده در اطراف درختچههای رز نیز در انتهاء فصل ممکن است زمستانی گذرانی را متوقف کند.
۲) کپک خاکستری
این بیماری که بهنامهای سوختگی گل و جوانه نیز معروف است یکی دیگر از بیماریهای رز است که در شرایط انباری و حملونقل شاخههای رز بیشتر دیده میشود. آلودگی ممکن است در زمان برداشت گل دیده نشود اما به سرعت در شرایط مرطوب که در انبار و در طی حملونقل وجود دارد توسعه مییابد. علائم بیماری به این صورت است که در شریط آبوهوائی مرطوب و خنک جوانههای آلوده رزهای باغچهای نمیتوانند باز شوند و با میسلیوم قهوهای مایل به خاکستری در قسمت قاعده جوانه در روی ساقه ممکن است تشکیل شود (شکل ۲). در شرایط گلخانهای خسارت شبیه شرایط رزهای خارج از گلخانه است و یا علائم بهصورت کبودی ظاهر میشود، نقاطریزی روی گلبرگها ظاهر شده و نوک یا حاشیه گلبرگها نرم و قهوهای میشوند (شکل ۳). قارچ ممکن است انتهاء شاخههائی را که برای برداشت گل بریده یا هرس شدهاند را نیز آلوده کند. این آلودگی باعث سختگی ساقهها میشود.
عامل بیماری قارچ Botrytis cinerea است. درجه حرارت مناسب برای رشد و توسعه قارچ عامل بیماری ۱۵ درجه سانتیگراد ثبت شده است. همچنین رطوبت بالا نیز در این شرایط دمائی مورد نیاز است. برای حمله قارچ به گیاه، زخمی شدن سطح میزبان لازم است.
برای کنترل این بیماری، همه گلها، جوانهها و ساقههای آلوده در گلخانه یا مزرعه و باغ باید بعد از ظهور اولین علائم بیماری حذف و از بین برده شوند. تهویه مناسب در بسترهای تکثیر و در گلخانهها از بروز بیمار یخواهد کاست.
انتقال سریع گلهای شاخه بریده یا قلمهها به انبار خنک، جلوگیری از ایجاد زخم در گیاهان جلوگیری از پاشیدن آب روی سطح خاک و برگ موقع آبیاری و عدم استفاده از مقادیر بالای نیتروژن و مالچهای مرطوب به کاهش بیماری کمک خواهد کرد برای پوشاندن زخمهای ایجاد شده، سمپاشی با قارچکشهای حفاظتی توصیه میشود. رزهای بریده شده در انبار نیز باید سمپاشی شود و یا در محلول سمی مثل بنزیمیدازولها و دیکربوکسیمیدها فرو برده شوند. با توجه به اینکه اسپوردهی قارچ در طول موج نوری ۳۵۵ نانو متر (نور ماورای بنفش) بهتر انجام میشود لذا استفاده از پلاستیکهای جذبکننده نور ماورای بنفش (پوششهای ضد U.V) برای کنترل و کاهش اسپوردهی قارچ مؤثر خواهد بود. استفاده از کلسیم بهعنوان یک عامل تغذیهای، موجب کاهش میزان از طریق توقف تولید اتیلن بهوسیله رز که در توسعه بیماری اهمیت دارد میشود.
۳) لکه سیاه رز
بیماری لکه سیاه رز که همچنین سوختگی برگ، لکه برگی، سوختگی، آسترومای برگ رز و کپک لزج هم نامیده میشود، در همه مناطق رزکاری دنیا پراکنده است. این بیماری در رزهای فضای باز بیشتر از رزهای گلخانهای شایع است زیرا در گلخانهها رطوبت را راحتتر میتوان کنترل کرد.
علایم بیماری بهصورت لکههای مشخص با قطر ۱۲-۲ میلیتر روی سطوح بالائی برگ گسترش مییابد. این لکهها گرد یا نامنظم هستند. بافت برگ اطراف لکه به رنگ زرد تغییر رنگ داده و حالت کلروز تا زمان ریزش بر در سرتاسر سطح برگ گسترده میشود. زردی و ریزش برگها در ارتباط با تشکیل اتیلن است. برگهائی که علایم بیماری روی آنها دیده میشود مقادیر زیادی اتیلن تولید میکنند.
در روی شاخههای یک ساله ارقام حساس سوختگیهای نامنظم با رنگ قرمز مایل به بنفش گسترش مییابند. این لکهها اغلب کوچک و بهندرت شاخهها را از پا درمیآورند. ولی در زمستان گذرانی قارچ اهمیت ویژهای دارند. در روی گلبرگها هم لکههای ریز قرمز رنگ ممکن است دیده شود که با تغییر شکل خفیفی همراه است.
عامل بیماری قارچ Diprocarpon rosae و در فرم غیرجنسی آن Marssonina rosae است. عامل انتشار قارچ کنیدیها هستند که از طریق پاشش آب، بهوسیله کارگران یا تماس با قسمتهای چسبناک بدون حشرت منتقل میشوند. برگهائی که ریزش کردهاند ممکن است توسط باد جابهجا شده و عامل بیماری را بهصورت لکهای منتشر کنند. قارچ عامل بیماریزا در داخل خاک قادر به ادامه حیات نیست و کنیدیهای موجود بر روی ابزار و غیره بیشتر از یک ماه پایدار میمانند. در مناطق معتدل قارچ در گلخانه در سرسر سال روی میزبان فعال باقی میماند. زمستان گذرانی عامل بیماری بهصورت میسلیوم و یا کنیدی است.
عامل بیماری دامنه وسیعی از درجه حرارت را تحمل میکند اما برای رشد نیاز به رطوبت (تقریباً ۱۰۰ درصد) دارد. در درجه حرارت بالای ۳۳ درجه سانتیگراد قارچ قادر به ادامه فعالیت نیست. رشد قارچ در حرارت ۲۱-۱۹ درجه سانتیگراد در حد مطلوب است. بهترین شرایط آلودگی زمانی است که برگها ۲۴ ساعت بهصورت ممتد مرطوب باقی بمانند. در هوای خشک هیچگونه آلودگی اتفاق نخواهد افتاد. جریان هوا در اطراف بوتههای رز در گلخانه یا خارج آن موجب خشک شدن سطح برگها و کاهش بیماری خواهد شد. گرمای تابستان و سرمای زمستان توسعه بیماری را در مناطق بارانی محدود میکند.
برای کنترل بیماری نباید اجازه داد که برگها در رطوبت نسبی بالا بیشتر از ۱۲-۷ ساعت باقی بمانند. تا حد امکان از آبپاشی روی سطح گیاهان باید خودداری شود. در مواقع ضروری باید آبپاشی در اوایل صبح که درجه حرارت در طی روز افزایش مییابد صورت گیرد. از آبدهی زیادی از حد در شرایط آبوهوای مرطوب و شرایط تاریک باید اجتناب کرد. حذف برگها و هرس شاخههائی که آلوده هستند موجب کاشت جمعیت زمستانگذاران قارچ میشود از کشت متراکم باید اجتناب شود تا جریان هوا بهراحتی در اطراف بوتههای رز حرکت کند. قارچکشها باید در مواقعی از سال که شرایط برای توسعه بیماری لکه سیاه مساعد است استفاده شوند، قارچکشها باید هر ۱۵ روز یک بار در این شرایط بهکار روند.
۴) سفیدک داخلی
علایم بیماری روی برگها، ساقهها، کاسه گل، کاسبرگ و گلبرگها دیده میشود. آلودگی معمولاً به ناحیه رشد انتهائی و جوان گیاه محدود است. روی برگها لکههای قرمز، صورتی تا قهوهای تیره بهصورت اشکال نامنظم تشکیل میشود. برگچههای ممکن است به رنگ زرد تغییر یابند. در برگچههای زردرنگ لکههائی به قطر یک سانتیمتر از بافت سالم برگ ممکن است بهصورت جزیره مانند دیده میشوند. ریزش برگ ممکن است شدید باشد. در شرایط سرد و مرطوب اسپرانژیوم و اسپرانژیوفور بهطور فراوانی روی سطح پائینی برگهای آلوده دیده میشوند. نواحی ارغوانی تا سیاه با اندازه مختلف از یک لکه کوچک تا لکههائی با طول ۲ سانتیمتر نیز ممکن است روی ساقه و دمگل ظاهر شوند.
عامل بیماری قارچ Peronospora sparsa میباشد. دمای مناسب برای جوانهزنی اسپور قارچ ۱۸ درجه سانتیگراد است. قارچ عامل بیماری در رطوبت نسبی پائینتر از ۸۵ درصد گیاهان رز را آلوده نمیکند.
در رزهائی که در گلخانهها کاشته شدهاند، پائین آوردن رطوبت محیط با استفاده از تهویه و هوادهی و یا رساندن دره حرارت محیط به ۲۷ درجه سانتیگراد در طی زمانهای گرمتر روز و شب به کنترل بیماری کمک خواهد کرد. در زمان غروب که درجه حرارت بهطور ناگهانی پائین میآید. برای جلوگیری از افزایش رطوبت نسبی باید از روشهای ویژهای استفاده کرد.
رطوبت نسبی نباید به مدت ۳ ساعت بیشتر از ۸۵ درصد باقی بماند. اگرچه در رزهای گلخانهای این بیماری شدیدتر است ولی در رزهای خارج گلخانهای نیز که شرایط بیماری فراهم باشد یک مسئله جدی محسوب میشود.
در زمانیکه شرایط محیطی برای بیماری مناسب است قارچ کشهای حفاظتی باید بهکار گرفته شوند. بهداشت زراعی برای حذف پاتوژن در طی فصل بسیار مهم است. برگها، ساقهها و گلهای آلوده باید حذف شده و از بین بروند. همچنین حذف قلمهها و قسمتهای گیاهی حامل قارچ برای کنترل بیماری بسیار اهمیت دارد.
سفيدك دورغي :
سفيدك دروغي با شبه قارچي به نام Peronospora sparsa ايجاد مي شود كه يك بيماري فوق مخرب در رز است.
خوشبختانه اين بيماري در ايالت كنكتيكوت به صورت گهگاه پراكنده است. پيشرفت بيماري به صورت مطلوب با سرما ،موقعيت مرطوب و زماني است كه در گلخانه بتواند محوطه اي را آلوده كند.
علائم مي تواند روي تمام بخش هاي هوايي گياه پيشرفت كند كه شامل برگ ،ساقه ،دمبرگ ،كاسه ي گل و گلبرگ است. به هر حال آلودگي برگها بيشتر معمول است و آنها خيلي راحت تشخيص داده مي شوند.آلودگي برگها از ارغواني به قرمز پيشرفت مي كنند و لكه هاي زاويه دار يا شبكه اي هستند كه فورا بالاي سطح برگ ظاهر مي شوند.
اين علائم اغلب با زرد شدن ، نكروز شدن و افتادن پيش از موعد برگ ها منطبق مي شوند.
در برخي موارد علائم مي توانند در هم شوند با همراه شدن با تماس آسيب ها يا سموم مسموم كننده ي گياهي كه به اشتباه به عنوان آفت كش استفاده شده اند.
برگ زدايي در گياه مي تواند خيلي گسترده شود هنگاميكه آلودگي در گياه سنگين است.
تحت موقعيت رطوبت بالا يك توده ي خاكستري ارغواني از اسپورهاي پاتوژن زير سطح برگهاي آلوده پيشرفت مي كنند.
سفيدك دروغي مي تواند در اساس از سفيدك پودر يمتمايز باشد ، چون جايي كه اسپور فشاني مي كنند متفاوت است .سفيدك دروغي در سطح زيرين برگ و سفيدك پودري در سطح رويي برگ اسپورفشاني مي كند ،اما مي تواند در هر دوسطح اين كار را انجام دهد.
زخم هاي كوچك سياه ارغواني اغلب مي تواند در سطح ساقه و دمبرگ پيشرفت كند. اين ها اغلب با مخلوط شدن با بيمار ي لكه سياه بر هم خورده مي شود.
پاتوژن به صورت يك ميسيليوم كه ساقه را آلوده كرده و يا اسپور استراحتي (اواوسپور) در گياهاني كه روي زمين ريخته شده اند و يا روي ساقه ها زمستان گذراني مي كند.
سفيدك دروغي مي تواند با يك بهداشت خوب كه شامل جمع آوري برگ هاي آلوده كه خيلي زود ظاهر مي شوند و طي پاييز مي ريزند است مديريت شود.
بيماري ساقه را مي توان هرس كرد در بهار قبل از شكستن ساقه ها .
داشتن يك فضاي مناسب بين گياهان براي تضمين گردش هواي خوب براي كاهش سطح رطوبت به ما كمك مي كند.
گام هايي براي جلوگيري از آبياري باراني و آبيار يزود هنگام در روز به كاهش موقعيت مناسب براي پيشرفت بيماري كمك مي كند.
توان گياه با برنامه هايي با عنوان محافظت كشت حفظ مي شود.
اسپري هاي قارچ كش مي توانند مكمل ساير روش هاي كنترلي سفيدك دروغي باشند.
در ميان تركيبات پيشنهادي mancozeb و hydroxide در ايالت كنكتيكوت مفيد بودند.
مراجعه به بچسب آنها ميزان دو مصرفي و سلامت آنها را نشان مي دهد.
سوختگي بوتريتيس:
سوختگي بوتريتيس با قارچ Botrytis cineraea كه يكي از بيماري هاي معمول رز است ايجاد مي شود.
اين قارچ جهاني است و گستره ي ميزبانهاي فوق العاده زيادي دارد.
علائم روي تمام بخش هاي هوايي كه شامل گل ها، جوانه ها، ساقه ها و قسمت هاي انتهايي در حال رشد است پيشرفت مي كند.
پيشرفت بيماري در دوره اي از سرما ،ابري و آب و هواي مرطوب مطلوب است.
بيشتر ،علائم سوختگي بوترتيس به صورت قهوه اي خاكستري و نا آشكار روي سطوحي از قسمت هاي الوده ي گياهي ظاهر مي شود.
خال هاي قهوه اي روشن كوچك يا زخم ها روي گلبرگ ها و جوانه ها ظاهر مي شوند. شكوفه هاي الوده ممكن است قبل از باز شدن بيفتند.
بوتريتيس اغلب مي تواند انتهاي درختاني كه هرس شده اند و همه ي جراحت هاي حاصل از بريدگي را آلوده كند.
اين نوع از آلودگي در بلايت ساقه مي تواند به صورت شانكر باشد. بوتريتيس مي تواند به صورت تاثير گذار روي همه ي بقاياي گياهي باقي بماند.
بهداشت يك مديريت حياتي براي بوتريتيس است كه شامل جمع آوري بقاياي گياهي و گل هاي فرسوده و جمع اوري تمام برگهاي ريخته شده طي پاييز است.
بيماري ساقه را مي توان قبل از شكستن ساقه در بهار هرس كرد.
داشتن يك فضاي مناسب بين گياهان براي تضمين گردش هواي خوب و كاهش رطوبت هوا كمك مي كند.
گام هايي براي جلوگيري از آبياري باراني و آبياري زود هنگام در روز موقعيت مطلوب را براي پاتوژن از بين مي برد.
توان گياه با برنامه هايي تحت عنوان حفاظت كشت حفظ مي شود.
اسپري هاي قارچ كش مكمل ساير روش هاي كنترل بلايت بوتريتيس هستند.
از ميان تركيبات پيشنهادي chlorothalonil,captan,copper sulphate pentahdrat,iprodione,mancozeb,potassium bicarbonate,thiophanat methyl
در ايالت كنكتيكوت تاييد شدند.
شانكر :
رزها به چندين نوع ا قارچ هاي شانكر ساقه حساس هستند. دو تا از معمول ترين آنها Coniothyrium wernsdorffiae و C.fuckelii هستند كه به ترتيب شانكر سوخته و شانكر معمولي را ايجاد مي كنند.
هر دوي اين قارچ ها از راه زخم هاي هرس، حشرات و ساير انواع جراحت هاي مكانيكي وارد مي شوند.
علائم در محدوده ي ساقه ها هستند و اندازه و ويژگي آنها تغيير مي كند كه بستگي به عامل بيماري دارد.
شانكر اغلب با نقطه هاي زرد يا قرمز تيره شروع مي شود. روي منطقه تاثير مي گذارد و به تدريج بزرگ مي شود و در مركز به صورت نا همسان به رنگ قهوه اي يا قهوه اي قرمز در مي آيد.
با شانكر سوخته ، شانكر حاشيه اي قهوه اي قرمز يا ارغواني ظاهر مي شود ،در حاليكه شانكر معمولي حاشيه ي قهوه اي تيره دارد.
محدوده ي شانكر اغلب فورا از نقاط سبز در بخش هاي غير آلوده ساقه ظاهر مي شود.
وقتي كه شانكر به صورت دايره وار ساقه را احاطه مي كند ، نتيجه پژمردگي و مرگ همه ي بخش ها بعد از شانكر است.
بيماري شانكر مي تواند با برنامه هاي خوبي از بهداشت مديريت شود .بيماري ساقه را مي توان براي برگرداندن سلامتي چوب در بهار قبل از شكستن ساقه هرس كرد.
هرس درست شامل استفاده از چاقو هاي تيز ،تجهيزات تميز و سالم هست كه براي حداكثر سلامتي بسيار مهم است.
تجهيات مي توانند با محلول 10% ماده ي سفيد كننده ي خانگي ضد عفوني شوند، كه شامل ( 1قسمت سفيدكننده+ 9 قسمت آب) ، الكل 70% يا يكي از تركيبات تجاري در دسترس مثل Greenshield است.
توان گياه مي تواند با برنامه هاي محافظت كشت نگهداشته شود.
جلوگيري از صدمات و افزايش محافظت هاي زمستانه مي تواند مفيد باشد.
قارچ كش ها براي كنترل شانكر مفيد نيستند.
زنگ :
زنگ رز يك بيماري قارچي است كه با چندين گونه از Phagmidium ايجاد مي شود. علايم مي توانند روي برگها و تمام قسمت هاي سب گياه پيشرفت كنند.
تحت شرايط مطلوب ، علايم زنگ مي تواند در تمام بخش هاي گياه ظاهر شود. در اوايل بهار جوشهاي نارنجي كوچك روي دو سطح برگ پيشرفت مي كنند . كم كم اينها بزرگ مي شوند و به صورت چشمگير در سطح زيرين برگ قرار مي گيرند. ناحيه هاي كلروتيك يا موزاييك خفيف اغلب مي توانند در سطح رويي برگ پيشرفت كنند.
اين مناطق اغلب به وسيله ي جوش هايي از سطح زيرين هدايت مي شوند.
ساقه هاي جوان و كاسبرگ ها اغلب مي توانند آلوده شوند.
در انتهاي تابستان يا اواخر پاييز جوش ها سياه رنگ مي شوند و محتوي اسپورهايي براي بقا در زمستان هستند.
آلودگي شديدباعث برگريزي پيش از هنگام مي شود.
به هر حال ارقام در آسيب پذيري و واكنش به آلودگي متفاوت هستند. آلودگي بعد از تشكيل اسپور و پخش شدن آن در هوا ، روي سطح برگ ها و آلودگي برگ از طريق روزنه ها اتفاق مي افتد.
دماي سرد ، رطوبت بالا ،باران و سطح بالايي از رطوبت شرايطي را براي پيشرفت زنگ به وجود مي آورند.
قارچ عامل زنگ زمستانگذراني را روي برگهاي مرده ، بقاياي گياهي و ساقه هاي آلوده انجام مي دهد.
بيماري زنگ مي تواند با برنامه هاي بهداشتي كه شامل جمع آوري برگهاي آلوده و بقاياي گياهي در پاييز است مديريت شود.
ساقه هاي زنگ زده بايد باي سلامت گياه قبل از شكستن جوانه ها هرس شوند .
داشتن يك فضاي مناسب بين گاهان براي تضمين گردش هواي خوب مي تواند مفيد باشد. جلوگيري از آبياري باراني و آبيار ي زود هنگام در روز مي تواند موقعيت مطلوب را براي بيماري كاهش دهد .
توان گياه با برنامه هاي محافظت كشت مي تواند حفظ شود.
كشت ارقام مقاوم به زنگ مي تواند مفيد باشد .اسپري هاي قارچ كش مي توانند مكمل ساير روش ها ي كنترلي زنگ باشند و تعدادي از تركيب ها در ايالت كنكتيكوت ثبت شده اند.
سولفور آهك به عنوان يك اسپري غير فعال است.
Mancozeb,chlorothalonil,myclobitanil و triforine قارچ كش هاي موثر در فصل رشد هستند.
گال طوقه :
گال طوقه با باكتري Agrobacterium tumefaciens ايجاد مي شود. اين بيماري عموما به صورت گال يا افزايش رشد در ساقه ي اصلي تشخيص داده مي شود.
گال اغلب مي تواند روي ريشه شكل بگيرد و اغلب به شكل نا معمول روي قسمت هاي هوايي گياه است. گال طوقه به شكل هاي نا هنجار است و هيچ بافت يا ساختاري ندارد و در اندازه هاي متغير است.
گال هاي جوان سبز روشن يا سفيد مايل به خاكستري است و سطح صافي دارد ،همچنانكه سن گال ها مي گذرد ، آنها تيره يعني قهوه اي مايل به سياه و سخت و چوبي مي شوند.
رزهاي آلوده به گال طوقه عك العمل هاي مختلفي نشان مي دهند . بعضي از آنها كوتوله ظاهر مي شوند ، برخي شاخ وبرگشان كم مي شود و توليد گل هاي كمتري مي كنند يا كيفيت گل ها پايين مي آيد و برخي مي ميرند .
موقعيت گال اثر قابل ملاحظه اي را روي علائم گياه آلوده نشان مي دهد.
براي مثال: يك گال روي پايه ي ساقه ممكن است خسارت بيشتري از چندين گال روي ريشه يا شاخه هاي هوايي داشته باشد.
باكتري آلودگي را از بين زخم هاي هرس ، شخم و يا جويدن حشرات ايجاد مي كند.
و مي تواند با زخم هايي كه با ابزار آلوده ايجاد مي شوند پخش شود.
باكتري گال طوقه در گال و در خاك بدون گياه ميزبان حداقل براي 2 سال باقي مي ماند .
ممانعت و بهداشت مديريت هاي حياتي گال طوقه هستند.
اين بسيار مهم است كه از گياهان سالم و پيوندهاي عاري از بيماري استفاده كنيم.
گياهان قديمي را براي جوانه زني بازبيني كنيم.
جلوگيري از جراحت به ريشه و طوقه طي جوانه ني و كشت گياه مفيد است. ساقه هاي گال زده براي سلامتي چوب مي توانند هرس شوند.
براي هرس مناسب براي حداكثر سلامتي بايد از ابزرا تيز، تجهيزات تميز استفاده نمود.
تجهيزات مي توانند با محلول 10% ماده ي سفيد كننده ي خانگي ضدعفوني شوند كه شامل ( 1 قسمت سفيد كننده+ 9 قسمت آب) ، الكل 70% يا يكي از تركيبات تجاري در دسترس مثل Greenshield .
ساقه هاي زير زميني در حساسيتشان به گال طوقه متفاوت هستند.
در اين ميان بيشترين مقاومت مربوط به گونه هاي Rosa multiflora,R.manetti است.
توان گياه مي تواند با برنامه هايي تحت عنوان محافظت كشت حفظ شود.
كترل گال طوقه با عامل كنترل بيولوژي نتيجه اش كشت مخلوطي است.
نژاد K84 باكتري A.radiobacter ثبت شده براي كنترل بيولوژي و گاهي اوقات هم موفق بوده .
هيچ كنترل شيميايي براي اين بيماري وجود ندارد.
موزائيك :
موزائيك رز با مجموعه اي از چندين ويروس ايجاد مي شود كه شامل ويروس لكه حلقوي آلو (PNRSV) و ويروس موزائيك سيب (AMV) است.
علايم بسيار متنوع هستند و بستگي به زمان در سال ،دما ،گونه ها،رقمم و ويروس هاي خاصي كه روي گياه تاثير گذار هستند دارد.
علائم ويژه اي روي برگ ظاهر مي شود مثل موجدار شدن يا خطوط زيگزاگ كلروتيك ،اما علايم ممكن است اغلب مثل لكه حلقوي و الگو لكهلكه شدن ظاهر ظود.
خط آب به صورت زرد ،رگبرگهاي شفاف يا لكه هاي زرد كدر ممكن استاغلب نمايشگر آلودگي باشد. برخي از گياهان آلوده ممكن است كوتوله وضعيف شوند و بقيه ممكن است در كل هيچ علايمي را نشان ندهند.
كاهش در تعداد و اندازه ي گل ها ، كجو كوله شدن و كاهش مقاومت به سرما اغلب با پيوستن به آلودگي گزارش مي شود.
علائم بيشتر در بهار و اوايل تابستان ظاهر مي شوند و ممكن است در تابستان ظاهر نشوند.
موزائيك رز به سرعت در طبيعت پخش مي شود ، از آنجاييكه براي آن هيچ حشره ي ناقلي شناسايي نشده ، وقتيكه جوانه هاي آلوده ، شاخه ها و ساقه هاي زير زميني به يك گياه سالم پيوند زده مي شوند گسترده مي شود.
يك بار كه گياهان با موزائيك رز آلوده مي شوند ديگر قابل درمان نيستند.
مي توان از موزائيك رز با خريد گياهان سالم ، وسايل تضمين شده ي فاقد ويروس اجتناب كرد.
اين خيلي محتاطانه است كه علائم را در يك پايه شناسايي كنيم و جمع آوري و حذف گياهان آلوده كه خيلي زود شناسايي شده اند مفيد است.
جراحت هاي زمستانه:
جراحت هاي زمستانه نتيجه ي فاكتورهاي محيطي بسياري است كه اثر كمتري نسبت به ساير فاكتورها كه طي زمستان اتفاق مي افتند دارند. مثال ها شامل :يخبندان بهاره، سرماي تابستانه و به دنبال آن پائيز گرم ، افت اتفاقي دما ،نوسان ناگهاني دما ، چرخه ي يخ بستن و آب شدن ، فقدان پوشش برف، دماي گرم نيمه ي زمستان به طور غير معمول ،شديد شدن يا غير طبيعي شدن سرماي هوا و بادهاي خشك.
ويژگي هاي مهم ديگر جراحت هاي زمستانه اغلب زياد هستند ، علائم قابل رويت نيستند تا زمانيكه جراحت ها اتفاق مي افتند. علايم جراحت هاي زمستانه بسيار متنوع هستند و به صورت شكوفه هايي كه قبل از باز شدن مي افتند يا ساقه هايي كه پژمرده مي شوند و تيغ ها ي روي ساقه كه فرو مي ريزند يا ناگهان در گرماي تابستان مي ريزند. در برخي موارد، ساقه ها سياه مي شوند و در بهار مي ميرند.
جراحت هاي زمستانه مي تواند كاهش يابند با محافظت از توان گياه طي برنامه هاي محافظت كشت. براي مثال يكي از موثرترين حمايت ها در برابر جراحت هاي زمستانه متوقف كردن كود دادن زود هنگام در فصلي است كه گياه شانس رفتن به خواب طبيعي دارد. در بهار هر شاخه ي مرده كه محلي براي مهاجمان ثانويه يا آفات فرصت طلب است بايد هرس شود.
محافظت زمستانه به صورت مالچ مي تواند براي پيوند هاي جوان مثل هيبريد ها مفيد باشد. اين روش معمولا براي همه ي گونه ها ،باغ هاي قديمي ،بوته ها يا رزهاي رونده ضروري نيست .
از مالچ مي توان براي رزهايي با خاكهاي سست ، كمپوست،يا برگهاي انباشته اطراف پايه بعد اولين يخبندان استفاده كرد.
مالچ زمستانه بايد در اوايل بهار وقتي كه رشد شروع مي شود برداشته شود .
اين اغلب مهم است كه ارقام يا گونه هايي از رز كه شناخته شده اند و سخت هستند انتخاب شوند.
خواص گل رز:
به گزارش خبرنگار سلامت نیوز ، بوئیدن گل ها به ویژه گل رز جهت تقویت حافظه بسیار موثر است . محققان دریافته اند با بوئیدن گل رز قسمتی از مغز که متعلق به یادگیری است را تقویت می کند .
هم چنین تاکید می شود بوئیدن گل ها هنگام خواب تاثیر بیشتر بر مغز خواهد گذاشت.
گل رز برای انواع مختلف پوستها مناسب است.ولی بیشتر برای پوستهای خشک و حساس از آن استفاده می شود. از دیگر خواص دارویی این گیاه تاثیری است که بر مویرگهای زیر پوست دارد به طوری که قرمزی زیر سطح پوست را که ممکن است به دلیل گشاد شدن مویرگها باشد ، کاهش می دهد.
از آب گل رز برای تسکین برخی ناراحتی های پوستی و ضدعفونی کردن برخی عفونت های چشمی استفاده می شود و همچنین آرامبخش و ضد افسردگی است و تنش های عصبی ، زخم های گوارشی ، امراض قلبی را کاهش می دهد.
عصاره رز برای ترشح صفرا ، هضم غذا ، ناراحتی های خونی و رحم مفید است.
چای گل رز ( البته شما می توانید برای تهیه آن نیم گرم گلبرگ رز را داخل ۱۵۰ میلی لیتر آب بجوشانید و میل کنید.) در تسکین گلودرد ، کاهش عفونت مثانه و درمان اسهال مفید است.
قسمت میانی گل رز ( برآمدگی وسط گل برای نگهداری دانه ها) نیز سرشار از ویتامین های(آ؛ ب ؛ د، ای ؛س) است.
اطلاعات ديگر:
رزها درختچههايي از خانواده گل سرخ (Rosaceae) ميباشند. اين خانواده متجاوز از 2000 گونه و حدود 100 جنس را دربرميگيرد. جنس Rosa داراي 250 گونه بوده كه مهمترين آنها به غير از گل محمدي از نظر تهيه اسانس و گلاب عبارتند از :
R.centrifolia و R.alba و R.moschata (نسترن) و R.caninal و (گل سرخ) R.galica. عدد پايه كروموزومي كليه رزها 14=n2 است. رزهاي اهلي جهان اكثراً اكتاپلوئيد هستند و 56= n8 كروموزوم دارند.
گل محمدي از اواخر قرن شانزدهم از آسياي صغير و به احتمال زياد از دمشق به اروپا برده شده است.
اين درختچه توليد گهاي بسيار معطر مينمايد كه خاصيت دارويي دارد.
گل سرخ در آب و هواي سرد كوهستاني مي رويد، ارتفاع بوته آن بين 50 تا 150 سانتي متر است و در خاك رس شني پرورش داده مي شود، اگر چه انواع ديگر خاك ها هم مناسب گل سرخ است ولي خاك رس شني با توجه به مواد معدني آن براي اين كار مناسب تر است، رنگ گل سرخ همانطور كه از اسمش پيداست سرخ است هرچه گلبرگهاي آن سرخ تر باشد، بهتر و براي گلابگيري مناسب تر است.
گل سرخ بعد از دو سال از كاشت اوليه آن گل مي دهد و اين گل دادن معمولاً بين سه تا چهار سال ادامه پيدا مي كند. بعد از چهار سال بوته آن از شاخه اصلي بريده مي شود تا دوباره سه تا چهارسال گل بدهد، بعد از اين مرحله هم هنگامي كه بوته ها ريشه كن شد، از طريق تكثير به روش قلمه زدن زياد مي شود، با توجه به خاك، آب و هوا، رطوبت، تكثير، رنگ و بو و تعداد گلبرگ ها مي توان مرغوب ترين گلها را در قمصر كاشان و بعد نياسر و آزران و كامو و جوشقان پيدا كرد.