شته های مرکباتخسارت شته سبز مرکبات: مهمترین آثار خسارت پیچیدگی برگ در سر شاخه های جوان و برگ های تازه رشد کرده مشاهده می شود بدین ترتیب که برگهای آلوده حالت شاداب و چرب خود را از دست می دهند. شاخه های آلوده نیز اغلب کوتاه و پیچیده می شوند. همچنین به دلیل مکیدن شیره ی گیاهی و ترشح عسلک ، موجب بروز دوده (فوماژین) روی برگ ها ، میوه ها و شاخه ها می شوند. این آفت در تراکم زیاد باعث ریزش گل و میوه های کوچک می شود بدین ترتیب که برگ های آلوده می گردد.شته سیاه مرکبات (Toxoptera aurantii)شته های بالغ به رنگ تیره تا مایل به سیاه به طول 1تا2 میلیمتر می باشد. پوره ها به رنگ قهوه ای روشن و دارای کورنیکل استوانه ای شکل می باشند که در قاعده پهن تر شده و به رنگ قهوه ای در می آیند. همچنین دم زبانی شکل بدون بریدگی یا با بریدگی کم و دارای 10 تا 20 عدد مو می باشد ، رگ میانی در این بالها بصورت دو شاخه مشاهده می شود. این شته در شمال کشور بصورت بکرزایی زاد و ولد می کند.خسارت شته سیاه مرکبات: تغذیه این شته از شیره نباتی برگهای مرکبات باعث پیچیدگی آنها شده و نیز با تولید عسلک باعث ایجاد دوده روی درخت های مرکبات می شود.شته سبز هلو( Myzus persicae)مشخصات و زیست شناسی : شته های ماده بدون بال و به رنگ سبز مایل به زرد بوده که در سطح پشتی شکم نوارهای عرضی تیره و روشن وجود دارد. شته ماده بالدار به رنگ سبز زیتونی با سر و قفسه سینه سیاه رنگ می باشند. طول حشره ماده 2.3 میلی متر که در سطح پشتی حلقه های شکم لکه های تیره وجود دارد. کورنیکل ها و دمبرگ دودی است. این شته به وسیله زائده های کاملا برآمده ( توبرکولها ) در کناره های داخلی بن شاخکها از گونه های دیگر متمایز است. شته سبز هلو زمستان را به صورت تخم روی سر شاخه و تنه درختان میزبان بسر می برد. در بهار با باز شدن غنچه های مرکبات تخمها تفریخ شده و شته های جوان از برگها تغذیه می کنند. خسارت شته سبز هلو: این شته از شیره سرشاخه ها و برگهای جوان تغذیه نموده و باعث پیچیدگی آنها می گردد. همچنین به عنوان ناقل بیماری ویروسی تریستزا می باشد.شته جالیز (Aphis gossypii)مشخصات و زیست شناسی : این حشره تخم مرغی شکل ، بطول 1.8 میلیمتر و دارای رنگهای متغییر می باشد. برخی از آنها سبز رنگ و یا سبز مایل به زرد یا خاکستری مایل به سبز می باشند. شاخک ها شش مفصلی که دو مفصل از اول و آخر تیره رنگ و دو مفصل وسطی زرد رنگ می باشند. حشره دارای کرنیکول بلند و استوانه ای بوده و دم با موهای کوتاه و کم پشت است. این حشره در باغهای مرکبات در تمام مدت سال به حالت غیر جنسی روی مرکبات وجود دارد و در طی یک سال ممکن است تا 6 نسل ایجاد کند. خسارت شته جالیز: این شته علاوه بر تغذیه روی سرشاخه های جوان با ترشح عسلک باعث تولید دوده می شود. از این شته در دو سال اخیر به عنوان ناقل بیماری ویروسی تریستزا در شمال ایران نام برده شده است.... بقیه در ادامه مطلبشته سیاه یونجه ( Aphis craccivora )مشخصات و زیست شناسی : شته های ماده بدون بال بوده و 1.5 تا 2.5 میلیمتر طول دارند. شته دارای بدن و پاهای سیاه بوده به استثنای پنجه ها که روشن هستند این حشره دارای کورنیکلهای سیاه به طول 0.3 تا 0.4 میلیمتر می باشند. مدت فعالیت این شته روی مرکبات کوتاه و از اواخر بهار تا اواخر تابستان است.خسارت شته سیاه یونجه: بطور کلی این شته ها در زمان رویش جوانه های مرکبات با تولید مثل زیاد و تشکیل کلنی های انبوه باعث پیچیدگی و پژمرده شدن برگهای جوان می شود. با خشبی شدن برگها جمعیت آن رو به کاهش می گذارد. در روی مرکبات شته های از جمله شته سیاه باقلا ( Aphis fabae ) ، شته قهوه ای مرکبات ( Toxoptera citricidus ) فعالیت می کنند که دارای اهمیت زیادی نمی باشند.مقابله با شته های مرکباتدشمنان طبیعی : در باغ های مرکبات دشمنان طبیعی متعددی از پارازیتوئیدها و شکارچی ها روی شته ها فعالیت می کنند. از کفشدوزک ها حشره کامل و لارو کفشدوزک هفت نقطه ای ( Coccinella septempunctata ) و کفشدوزک ( Scymnus ) از شته ها تغذیه می کنند. کفشدوزک ( Scymnus ) از تراکم جمعیت بیشتری نسبت به کفشدوزک هفت نقطه ای در شمال کشور برخوردار است. لارو مگس های خانواده سیرفیده (Syrphidae ) از شته ها و حشرات کامل آنها از گرده و نوش گلها تغذیه می کنند. لارو های پشه ( Aphidolestes aphidimyza ) از شکارچی های فعال و موثر شته های مرکبات محسوب می شوند. لارو های بالتوریهای ( Chrysopa formosa ) و( Micromus sp )هم ازشته ها تغذیه می کنند. گروه های زیادی از زنبور های خانواده ( Chalcididae ) پارازیت داخلی شته های مرکبات می باشند. گونه های زنبور ( Lysiphlebus sp. ) روی شته سیاه مرکبات در شمال کشور فعالیت می کنند. مقابله شیمیایی : در صورتی که جمعیت شته ها در اوایل فصل زیاد باشد در هنگام شروع رشد جوانه ها می توان سمپاشی را با سموم اختصاصی شته کش انجام داد. در مورد شته هایی که باعث پیچیدگی برگ می شوند سمپاشی باید قبل از پیچیدن برگها صورت گیرد. جمعیت شته ها در اواخر بهار و آغاز تابستان به علت بالا رفتن درجه حرارت خود به خود کم می شود. در شمال ایران مبارزه شیمیایی با شپشک ها در اواخر خرداد یا اوایل تیر جمعیت این شته ها را پایین می آورد.منبع: گیاه‌پزشکان دانشگاه تبریز به نقل از دفتر خدمات تکنولوژی آموزشی وزارت جهاد کشاورزی.www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com