ناهنجاري منقار در ماكيان بومي
عوامل مادرزادي و اكتسابي (عفوني، تغذيه‌اي) متعددي سبب ايجاد ناهنجاري در منقار پرندگان از جمله ماکيان‌سانان مي‌گردد. اين ناهنجاريها مانع فعاليت طبيعي منقار و دريافت غذا مي‌گردد. وقوع اين ناهنجاريها در ماكيان صنعتي به دليل حذف پرنده (در گزينش ژنتيكي) و رعايت اصول بهداشتي و تغذيه‌هاي نادر است، ولي اين عارضه در پرندگان زينتي و ماكيان بومي ممكن است بصورت انفرادي ديده شود.
در اين مطالعه ناهنجاريهاي منقار در يك گله مرغ بومي 2400 قطعه‌اي در سن 15 هفتگي بررسي شد. اين گله در شرايط بستر نگهداري شده و شرايط پرورشي آن از جمله تهويه، دما، تراكم و… با توجه به استانداردهاي ماكيان صنعتي در حد قابل قبول ارزيابي گرديد. اين گله جيره غذايي متعادل شده از نظر مواد مغذي، دريافت مي‌كرد. براي بررسي ناهنجاريهاي منقار، تمام پرندگان گله معاينه گرديدند.
25 قطعه پرنده (04/1 درصد) شامل 19 قطعه مرغ و 6 قطعه خروس داراي ناهنجاري در يك يا دو منقار بالايي و پاييني بودند. 13 مورد داراي منقار قيچي (ضربدري) و 12 مورد دچار انواع ديگري از ناهنجاريها از جمله انحراف منقار پاييني به طرف جانبي (9 مورد)، منقار طوطي (2 مورد) و كنده شدن قسمت عمده‌اي از منقار پاييني (1مورد) بود. اكثريت پرندگان مبتلا به منقار قيچي (ضربدري) از دو فنوتيپ بودند ولي شدت ناهنجاري در آنها متفاوت بوده و داراي اختلاف رشد با ساير پرندگان طبيعي در گله نبودند. فنوتيپ شدت عارضه و وزن پرندگان مبتلا به انحراف منقار پاييني متفاوت بود. پرندگان دچار عارضه شديد، وزن كمتري داشته و در قاعده زبان و گوشه‌هاي منقار غالب آنها بافت‌هاي نكروزه ديده می شد.
ناهنجاريهاي ژنتيکي منقار در ماكيان توصيف شده است. ناهنجاريهاي جنيني ناشي از كمبود برخي از مواد مغذي چون كمبود اسيد نيكوتينيك، بيوتين و اسيد پانتوتنيك در ماكيان گزارش شده است. مسموميت با برخي سموم قارچي مانند T-2 و آلودگي با برخي باكتريها، قارچ‌ها، ويروس‌ها و انگل‌ها مي‌تواند منجر به ضايعات در منقار پرندگان گردد. بنظر مي‌رسد عوامل ژنتيكي و كمبود برخي مواد مغذي در دوره جنيني در ايجاد ناهنجاري منقار در اين گله نقش عمده‌تري داشته باشد.
اقتباس ازسومين سميناربهداشت و بيماريهاي طيور- دانشگاه شيراز
كرامت اساسي ، حسن نيلي
دانشكده دامپزشكي شيراز ، گروه علوم درمانگاهي ، بخش طيور
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )