مدیریت تلفیقی آفات پنبه
مقدمه
مديريت تلفيقي آفت پنبه (IPM ) همواره در راه رسيدن به مديريت آفات حشره و كنه پنبه در حال تكامل است . هدف IPM تلفيق كردن همه روش هاي مديريت جمعيت آفت به منظور كاهش مصرف حشره كش مي باشد ضمن آنكه سودمندي محصول نيز حفظ گردد .
محصول پنبه در معرض جمله انواع آفت قرار دارد و اغلب دامنه وسيع از فراواني آفت بين فصول مشاهده مي شود . هر چند حشره كش هاي جديد نسبتاً انتخابي در دسترس كشاورزان قرار مي گيرند اما بررسي دقيق كارشناسان محيط زيست كاربرد برخي سموم قديمي و جديد را خيلي مشكل نموده است . اين امر انگيزه قوي در استفاده از حشره كش هاي كم خطر براي محيط زيست و كاهش مصرف كلي حشره كش ها بوجود آورده است .
پذيرش سريع سموم جديد توسط كشاورزان و كارشناسان ،مانع افزايش آگاهي آنها از ارزش حشرات مفيد در اكوسيستم پنبه مي گردد .
مديريت كشت پنبه
جهت اجراي برنامه IPM، مديريت كشت پنبه به پنج دوره مجزا تقسيم مي شود.
1- برداشت محصول تامرحله قبل از كاشت پنبه
2-آماده سازي زمين يا مرحله قبل از كاشت پنبه
3- زمان كاشت تا مرحله گلدهي(ظهور يك گل در هر متر رديف كشت)
4- مرحله گلدهي تا باز شدن خواص قوزه در هر متر رديف كشت
5- مرحله باز شدن خواص قوزه تا مرحله برداشت محصول
آفات پنبه در دوره هاي فوق در مراحل مختلف رشد و فعاليت قرار دارند. مديريت تلفيقي آفت با توجه به شرايط فعاليت آفت در هردوره اجرا مي شود .
1- دوره پس از برداشت تا قبل از كاشت پنبه
1-1-بررسي وضعيت شفيره كرم قوزه
نمونه برداري از خاك حداقل از عمق 10 سانتي متري به منظور تعيين تراكم شفيره كرم قوزه انجام ميگيرد .در صورت مشاهده شفيره كرم قوزه با تراكم زياد انجام شخم پاييزه يا زمستانه توصيه مي شود .
1-2- انتخاب گياه زراعي جهت تناوب زمستان
در حد فاصل زمان برداشت محصول تا كاشت مجدد پنبه ، گياه زراعي مناسبي با توجه به نوع آفات آن جهت كاشت در نظر گرفته مي شود .
1-3- كشت گياهان تله اي
براي به تله انداختن كرم قوزه در اوايل بهار يك نوع گياه زراعي مانند نخود به عنوان گياه تله كاشته مي شود .
با استفاده از يك حشره انتخابي و يا با انجام شخم ومدفون نمودن گياه، كرم قوزه هاي روي آنرا از بين مي برند .
1-4- از بين بردن بقاياي گياهي و رشد مجدد پنبه
در صورت رشد مجدد پنبه ، وضعيت آفات روي آن را بررسي نموده و اق دام لازم نسبت به از بين بردن آنها به عمل مي آيد .
خرد كردن بقاياي پنبه و استفاده از مواد شيميايي برگ ريز جهت ممانعت از رشد مجدد پنبه .
1-5- علف هاي هرز ميزبان آفت
آفات پنبه از قبيل كنه ، شته ، ِسنك و عسلك روي علف هاي هرز داخل و حاشيه مزرعه پنبه زمستان گذراني مي كنند . با استفاده از علف كش يا شعله افكن و يابا انجام شخم علف هاي هرزرا از بين مي برند .
1-6- كشت گياه زراعي مناسب به عنوان پناهگاه حشرات مفيد .
برخي از گياهان زراعي مانند يونجه پناهگاه خوبي براي حشرات مفيد مي باشند .
1-7- مصرف كودهاي ازته
براي تجزيه و پوساندن بقاياي گياهي و فعال كردن ميكروارگانيزم هاي مفيد خاك مصرف كودهاي ازته توصيه مي شود .
2-دوره آماده سازي زمين و مرحله قبل از كاشت پنبه
2-1- انتخاب زمين
با توجه به شرايط جغرافيايي محل از نظر وجود رودخانه ، منابع آب ، جاده ،مراتع، مسير وزش باد ، مناطق همجوار ، زمين مناسب جهت كشت پنبه انتخاب گردد.
2-2-تهيه بستر بذر
تماس بهتر بذر با خاك و تأمين رطوبت ودماي مورد نياز و كاشت بذر در عمق مناسب موجب جوانه زني و رشد سريع بذر شده وگياهچه هاي قوي بدست مي آيد .
2-3- انتخاب رقم مناسب پنبه
زودرس ي و برداشت زود هنگام محصول به كاهش خسارت آفات در اواخر فصل كمك مي نمايد .
2-4- ضد عفوني بذر
جهت كنترل آفات مكنده در اوايل فصل كشت از يك حشره كش مناسب جهت ضد عفوني بذر استفاده مي شود .
2-5- تغذيه گياهي
تأمين عناصر غذايي مورد نياز گياه پنبه
2-6- تأمين آب مورد نياز پنبه در اوايل رويش
3- مرحله كاشت پنبه تا مرحله گلدهي ( مشاهده يك گل در يك متر رديف كشت )
3-1- تاريخ كشت
با توجه به دماي خاك و پيش بيني آب و هوا ، ناريخ كشت مناسب تعيين شود .
از كشت خيلي زود و دير هنگام پنبه اجتناب گردد .
3-2- مصرف ازت
با توجه به آزمون خاك و تجزيه دمبرگ ، ميزان مصرف ازت تعيين شود.
3-3- مصرف مواد تنظيم كننده رشد
براي جلوگيري از رشد رويشي غير عادي از مواد تنظيم كننده رشد استفاده گردد .
3-4- گشت زني در مزرعه جهت بررسي وضعيت آفات پنبه
با توجه به آستانه خسارت اقتصادي آفات ، مبارزه شيميايي و بيولوژيكي توصيه مي شود .
4- مرحله گلدهي تا مشاهده خواص قوزه باز در هر متر رديف كشت
4-1-گشت زني در مزرعه جهت بررسي وضعيت آفات
توصيه مبارزه شيميايي و بيولوژيكي ، با توجه به آستانه خسارت اقتصادي آفات.
4-2- آبياري پنبه بر اساس نياز گياه
5- مرحله باز شدن خواص قوزه تا برداشت محصول
5-1- گشت زني در مزرعه جهت بررسي وضعيت آفات پنبه
توصيه مبارزه شيميايي و بيولوژيكي ، با توجه به آستانه خسارت اقتصادي آفات.
5-2- آبياري پنبه بر اساس نياز گياه
5-3-استفاده از مواد شيميايي جهت خزان زودرس برگها
اجزاي اصلي مديريت تلفيقي آفت
1-شناخت بيولوژي و اكولوژي آفات و گياهان زراعي
2-گشت زني در مزرعه
3-آستانه هاي خسارت اقتصادي
4-بررسي تاثير روش هاي مبارزه بر جمعيت آفات
گشت زني در مزرعه
جمعيت آفت از سآلي به سال ديگر و حتي ا زيك مزرعه به مزرعه ديگر در طي سال تغيير مي كند.بازديد دقيق مزرعه به كشاورز امكان مبارزه شيميايي به موقع را فراهم مي سازد .
كاربرد حشره كش ها بايستي بر مبناي گشت زني در مزرعه وآستانه خسارت اقتصادي آفات صورت گيرد . از سمپاشي هاي بي رويه و از قبل برنامه ريزي شده اجتناب گردد .
روش هاي گشت زني در مزرعه
از چند روش گشت زني به منظور ارز يابي اثر آفات روي مزارع پنبه استفاده مي شود.الگو هاي گشت زني در مزرعه پنبه ممكن است به شكل هاي حروفX وZ و يا عدد 8 باشد.
بعضي از حشرات پنبه مانند تريپس در سطح مزرعه تقريبا“ پراكنش يكنواخت دارند و آفات ديگر مانند سنك و كنه مزرعه پنبه رابيشتر به صورت لكه اي آلوده مي سازند و آلودگي آنها بيشتر از حاشيه مزرعه شروع مي شود. توصيه مبارزه شيميايي بايستي زماني انجام شودكه پس از گشت زني در مزرعه تعداد آفت به سطح آستانه خسارت اقتصادي رسيده باشد .
از زمان ظهور گياهچه تا مرحله گلدهي ، مزارع پنبه بايستي حداقل يك بار در هفته مورد بازديد قرار گيرد . از مرحله گلدهي تا باز شدن قوزه ها ، مزرعه پنبه را بايستي هر پنج روز يا دوباردر هفته بازديد نمود .
از هر 8 هكتار پنبه كاري بايستي به طور تصادفي 100 بوته را مورد معاينه قرار داد و براي اين منظور مي توان با انتخاب تصادفي 100 نقطه از مزرعه 100 بوته را بازديد نمود و يا اينكه ده نقطه از مزرعه را به طور تصادفي انتخاب و در هر نقطه 10 بوته يك رديف را معاينه كرد .
آستانه خسارت اقتصادي يا آستانه مبارزه
آستانه مبارزه طبق تعريف، تراكمي از آفت مي باشدكه در آن تراكم مبارزه شميايي بايستي براي جلوگيري از خسارت اقتصادي آفت صورت گيرد .
آستانه هاي خسارت آفات جز اصلي مديريت تلفيقي آفت (IPM ) هستند .آستانه ها را مي توان بر مبناي فراواني آفت ، ميزان خسارت آنها و يا تركيبي از هردو تعيين نمود . اهميت اقتصادي يك آفت خاص ممكن است با رشد گياه پنبه تغيير نمايد . بنابراين آستانه خسارت آفات بسته به مرحله رشد پنبه متفاوت مي باشد .
اثر مفيد آستانه ها به بازديد منظم مزرعه ، نمونه برداري دقيق و برآورد صحيح سطوح خسارت يا آفت بستگي دارد .
منبع: وبگاه مقالات کشاورزی و کلیه گرایشهای آن