حشرات تغيير يافته ژنتيكي, آماده پرواز؟
"پيتر جنكينز", حقوقدان و تحليلگر سياسي مركز ايمني مواد غذايي در واشنگتن ميگويد: "خطرات زيست محيطي رها سازي حشرات و ماهيها بسيار بالاست. مشكل اساسي در اين نهفته كه اين گونه ها بعد از رهاسازي ديگر قابل كنترل نخواهند بود."
از سوي ديگر مزاياي احتمالي اين كار مورد توجه بسياري از كشورهاي پيشرفته و در حال توسعه قرار گرفته است, چرا كه حشرات تاثير چشمگيري بر بهداشت و كشاورزي ميگذارند. "توماس ميلر" استاد حشره شناسي دانشگاه ريورسايد كاليفرنيا بر اين باور است كه حشرات تغيير يافته ژنتيكي كمك شاياني به رونق كشاورزي كايفرنيا خواهند كرد. وي توضيح ميدهد: "مشكلاتي كه ما از سوي حشرات داريم از اندازه بيرون است. برآوردها حاكي از اين است كه در كاليفرنيا هر 60 روز يك آفت جديد ظهور ميكند. اين يك تهديد جدي است, و به دليل گسترش ميزان حمل و نقل مواد رو به افزايش نيز هست. اكنون از ما توقع معجزه دارند, و براي اين كار ناگزير از بهره گيري از راهكارهاي فناوري زيستي هستيم."
كرم سرخ غوزه پنبه (با نام علمي Pectinophora gossypiella) با خوردن گل پنبه يا سوراخ كردن غوزه و خوردن بذر, به اين محصول خسارت ميزند. ميلر در صدد است گونه اي از كرم سرخ تغيير يافته ژنتيكي توليد كند كه حامل ژنهاي كشنده نتاج خود است. اگر همه چيز طبق پيش بيني جلو برود, از جمعيت اين آفت و نيز خسارتي كه ميزند كاسته خواهد شد. به گفته ميلر برآورد اقتصادي خسارت وارد شده بسيار آسان است, چرا كه داده هاي فراواني از توليد پنبه با يا بدون خسارت كرم غوزه پنبه در دست است.
قبل از آزمودن اثر اين حشرات در مقياس وسيع, ميلر و همكارانش بايد بدانند كه حشرات تغيير يافته ژنتيكي چگونه در طبيعت پراكنده ميشوند. براي اين منظور آنها با وارد كردن ژني از توتيا به اين حشره, پراكندگي اين حشره را مطالعه كردند. از آنجايي كه ژن توتيا منجر به توليد نوعي پروتئين فلورسنت ميشود, رديابي ژن بيگانه در طبيعت ميسر خواهد بود.
دو سال پيش, عمل رهاسازي در قفسهايي واقع در مركز تحقيقاتي وزارت كشاورزي ايالات متحده در شهر فونيكس انجام شد. بناست كه سال آينده عمل رهاسازي در يك مزرعه باز در شرق ايالت آريزونا انجام شود. با اين آزمون گروه پژوهشي اميدوار است نحوه پراكندگي ژن مزبور در طبيعت را روشن كند. مرحله بعدي كار اخذ مجوز براي رهاسازي پروانه كرم سرخ غوزه پنبه حامل ژن كشنده نتاج است. ميلر ميگويد: "موافقين اين پژوهش كه عمدتا كشاورزان آن را تشكيل ميدهند مايل هستند كه اين روش به عنوان مهمترين راه مهار كرم سرخ پنبه مورد استفاده واقع شود."
حشرات تغيير يافته ژنتيكي همچنين ميتوانند به عنوان "كارخانه هاي" توليد مواد دارويي مورد استفاده واقع شوند. با روشي كمابيش مشابه آنچه از باكتري هاي تغيير يافته ژنتيكي انسولين انساني بدست مي آيد, در ژاپن از كرم ابريشم تغيير يافته ژنتيكي براي توليد پروتئين هاي انساني استفاده ميشود. اين نوع كرم ابريشم علاوه بر توليد ابريشم ميتواند كولاژن (پروتئين لازم براي ترميم زخمها) يا آلبومين (براي درمان كمخوني هاي شديد ناشي از خونريزي) نيز توليد كند. در حال حاضر اين مواد از خونهاي اهدا شده استحصال ميشود.
"فلورين وورم", استاد زيست فناوري موسسه دولتي فناوري در لوزان سويس, ميگويد: "در روشهاي سنتي اين پروتئين ها از بافت يا خون به دست مي آيد, كه روشي بسيار كند و پر هزينه است, ضمن اينكه خطر انتقال بيماريها نيز وجود دارد." وورم مزيت كرم ابريشم را در توانايي آن براي توليد مقدار زياد پروتئين و نيز كم خطرتر بودن آن ميداند: "اگر من بين محصول بدست آمده از خون 1000 نفر انسان و مشابه آن از كرم ابريشم حق انتخاب داشته باشم, فكر كنم بدانم كدام را انتخاب ميكنم. محصول به دست آمده از كرم ابريشم خالص تر بوده و خطر انتقال بيماريهاي ويروسي يا انگلي نيز در آن وجود ندارد. مزاياي چشمگيري در استفاده از اين نوع جانداران وجود دارد."
توليد پروتئين از كرم ابريشم ظرف يك يا دو سال ديگر در آزمايشگاههاي كوچك شروع ميشود, و طي 10 تا 20 سال بعد به سطح توليد تجاري ميرسد.
دستكاري ژنتيكي حشرات علاوه بر توليد مواد دارويي, ميتواند ابزاري براي جلوگيري از انتشار بيماريهاي انساني و دامي نيز باشد. بيماريهايي كه توسط عواملي نظير پشه ها, مگس تسه تسه, ساس, كنه, كك, شپش و حشرات ديگر منتقل ميشود.
"راوي دورواسولا" استاد دانشكده پزشكي ييل, پژوهشي از اين دست را سرپرستي ميكند تا بتواند بيماريي را كه توسط نوعي كنه منتقل ميشود مهار كند. اين بيماري در امريكاي لاتين سالانه بيش از 50000 نفر قرباني ميگيرد. عامل اين بيماري نوعي پروتوزوا است كه با گزيدن فرد آلوده به ساس مبتلا و سپس با گزيدن فرد سالم به وي منتقل ميشود. گروه "دورواسولا" اقدام دستكاري ژنتيكي در بوعي باكتري كرده اند كه معده ساس را ميزبان نامناسبي براي پروتوزوا ميكند و مانع انتقال بيماري ميشود. با وجودي كه دورواسولا نسبت به اين روش مهار بيماري خوشبين است, معتقد است كه مطالعات بسياري براي كاربردي كردن اين روش لازم است. اين مطالعات بررسي مهاجرت ژني را هم در بر ميگيرد.
او ميگويد: "مطالعه در آزمايشگاه يا گلخانه يك بخش مسئله است. اما رها سازي يك باكتري تغيير يافته ژنتيكي در طبيعت عملي بحث برانگيز است. اگر باكتري تغيير يافته ژنتيكي علاوه بر ساسها, حشراتي نظير مگس خانگي و مورچه را آلوده كند كه در زيستگاه انساني يافت ميشود, چه اتفاقي خواهد افتاد؟"
وي ادامه ميدهد: "دخالت در فرايندهاي طبيعي كه منجر به تغيير محيط زيست ميشود مسئوليت بالايي را طلب ميكند. ما مجبور هستيم كه اثرات جانبي اين كار را بشناسيم."
"توماس اسكات" استاد حشره شناسي دانشگاه ديويس كاليفرنيا نيز با اين امر موافق است. پژوهشهاي وي بر روي تبهاي ويروسي و نحوه گسترش مالاريا متمركز است. به نظر وي دستكاري ژنتيكي در پشه ها به طوري كه ديگر باعث انتقال مالاريا و بيماريهاي ويروسي نشوند كاري جالب توجه است, اما در عين حال به دليل اثرات جانبي احتمالي ممكن است روش مناسبي نباشد. به عنوان مثال, ممكن است ژنها علاوه بر ناتوان كردن پشه از انتقال عامل بيماري, با انتقال به حشرات ديگر منجر به اتفاقات غير قابل پيش بيني شوند. حتي اين امكان وجود دارد كه اين تغييرات ژنتيكي پايدار نباشد, به اين معني كه انتقال بيماري به دليل اين دستكاري ژنتيكي براي مدتي متوقف شود, و سپس عامل بيماري راهي براي "دور زدن" اين مانع پيدا كند, و بيماري به طور غير منتظره مجددا ظاهر شود.
اسكات ميگويد: "بايد دقيقا روشن كنيم چه چيزي را داريم در طبيعت رها ميكنيم. بايد ماهيت همه گير شدن بيماري را بشناسيم, و بدانيم رها سازي پشه تغيير يافته ژنتيكي چه اثرات قابل سنجشي بر طبيعت ميگذارد و عامل بيماري چه واكنشي نسبت به محدوديت ايجاد شده نشان ميدهد. مقاومت عامل بيماري مالاريا هميشه رو به افزايش بوده به طوري كه نسبت به گستره وسيعي از داروها مقاوم شده, پس هنوز اين امكان وجود دارد كه بتواند اين مانع را هم پشت سر بگذارد. چنين نتيجه اي ميتواند كار ما را بيش از پيش مشكل كند."
سازمان بهداشت جهاني موارد گزارش شده ابتلا به مالاريا را بين 300 تا 500 ميليون در سال برآورد ميكند, و تلفات ناشي از اين بيماري را بيش از يك ميليون نفر -كه بيشتر آن را كودكان زير 5 سال تشكيل ميدهند- ميداند. اسكات ارتباط تنگاتنگي بين اين بيماري و فقر ميبيند. فراواني اين بيماري در جنوب صحراي بزرگ افريقا از همه جا بيشتر است: كودكان در اين منطقه در هر فصل 300 الي 1000 بار گزيده ميشوند.
روشهاي متعارف كنترل بيماري نظير استفاده از توري و حشره كش ميتواند گسترش اين بيماري را كنترل كند. اما ناقل بيماري به طور پيوسته به حشره كشها مقاوم ميشود, و بسياري از كشورهاي جهان سوم توانايي مالي خريد حشره كشها و توري ها را ندارند.
اسكات ميگويد: "مطالعات زير بنايي به قدر كافي انجام شده. ما ظرف 5 سال آينده ارزيابي ميكنيم كه آيا پشه هاي تغيير يافته ژنتيكي راه مناسبي براي مهار بيماري هست يا نه. اگر پاسخ منفي بود, به دنبال روشهاي ديگر ميگرديم. اگر پاسخ مثبت بود بايد قاطعانه آنرا پياده كنيم."
جنكينز شفاف نبودن قوانين دولت ايالات متحده درباره ارزيابي خطرات حشرات تغيير يافته ژنتيكي را مانع بزرگي قلمداد ميكند: "پژوهشگران به دستورالعملهاي روشني نياز دارند تا بدانند كدام ارزيابي ها لازم هست و كدام نيست. سازمانها در راهنمايي پژوهشگران وضعيت نامطلوبي دارند. هركدام از آنها سعي دارد از خود رفع تكليف كند." وي تاكيد ميكند كه نبود دستورالعمل روشن منجر به سردرگمي ميشود: "نظارت رسمي بر اين پژوهشها بسيار كم است. مانند اين است كه وقايع متعددي در درون يك اتاق تاريك روي ميدهد و ما سعي كنيم همه آن را با تاباندن باريكه اي از نور بشناسيم."
منبع:http://geneonair.blogspot.com/
منبع مقالات کشاورزی ، مقالات باغبانی ، مقالات گیاهان داروئی مقالات زراعت مقالات ماشین های کشاورزی مقالات بیماریهای گیاهی مقالات حشره شناسی مقالات دامپروری و جدیدترین تحقیق های کشاورزی عکس های کشاورزی و... www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com