نخود
نخود فرنگی (Pisum satium) گیاهی است یکساله دارای ساقه نازک و رونده. برگ نخودفرنگی مرکب از سه برگچه است که برگچه انتهایی اغلب به یک پیچک منتهی می‌شود. علاوه بر این دمبرگ در این جنس اغلب نمو زیاد کرده و کاملا شبیه به یک برگچه می‌شود که دور ساقه می‌پیچید.
گل و میوه نخود فرنگی
گل نخود فرنگی شبیه به گل لوبیا است یعنی نسبت به یک سطح متقارن است و از 5 گلبرگ که دو تای آنها بهم چسبیده‌اند تشکیل شده است. دستگاه تولید مثلی گل کامل است. یعنی نخود فرنگی دارای پرچم و مادگی هر دو می‌باشد. میوه این گیاه از نظر شکل شبیه به میوه لوبیا می‌باشد با این تفاوت غلاف که همان میوه است در نخود فرنگی سفت و لیفی و بیشتر از انواع غیر قابل استفاده می‌باشد.
آب و هوایی که نخود فرنگی در آن بهتر رشد می‌کند
نخود فرنگی محصول آب و هوای خنک است و به سرما استقامت زیاد نشان می‌دهد. در نقاطی که دارای هوای مرطوب و گرم می‌باشند مقدار شاخ و برگ زیاد می‌شود و رشد رویش گیاه زیاد است ولی مقدار میوه کم می‌شود. از طرف دیگر خشکی زیاد در خاک نیز باعث کمی رشد و کم محصولی نخود فرنگی می‌گردد. بنابراین زمینی که این محصول در آن کاشته می‌شود بدون اینکه مرطوب باشد باید همیشه خاک اطراف ریشه نمدار و هوای مرطوب شاخ و برگ بوته خنک باشد تا حداکثر محصول بدست آید.
خاک مطلوب نخود فرنگی
نخود فرنگی را در هر نوع زمین به شرطی که مرطوب نباشد می‌توان کاشت. ولی بهترین و مناسب‌ترین خاک زمینهای لیمونی سبک یعنی رس و شن حاصلخیز می‌باشد. زمینهای کمی اسیدی تا کمی قلیایی یعنی خاکهایی که PH آنها بین 5/6 و 5/7 باشد برای کاشت نخود فرنگی مناسب است. زمینهایی که PH آنها معادل 5/5 باشد باید آنها را حتما بوسیله مقدار کافی آهک تا حد 5/6 یا 7 خنثی کرد
کود مورد استفاده در نخود فرنگی
در کاشت نخود فرنگی برای تولید دانه خشک کود پتاسی و مخصوصا کودهای فسفردار مقدار محصول را زیاد می‌کند. ولی در پاره‌ای از اراضی ازت کاملا بی‌اثر است و در بعضی دیگر از خاکها به مقدار عملکرد می‌افزاید. بالاخره در برخی از زمینها برداشت محصول به مقدار کافی بدون کود ازت‌دار میسر نیست
تركیبات شیمیائی:
در صد گرم نخود مواد زیر موجود است:
آب ۱۰ گرم
پروتئین ۲۰ گرم
نشاسته ۱۵۵ گرم
كلسیم ۱۵۰ میلی گرم
فسفر ۳۵ میلی گرم
آهن ۷ میلی گرم
سدیم ۲۵ میلی گرم
پتاسیم ۷۸۰ میلی گرم
ویتامین آ ۵۰ واحد
ویتامین ب ۱ ۰/۳ واحد
ویتامین ب ۲ ۰/۱۵واحد
ویتامین ب ۳ ۲ میلی گرم
مواد روغنی ۵ گرم
نخود همچنین دارای مقدار بسیار كمی ارسنیك، اسید اگزالیك، اسید استیك و اسید مالیك و املاح كمیابی نظیر بر، لیتیوم و مس است. ضمناً دارای موادی مانند لسیتین، گالاكتان، ساكاروز، دكستروز و سلولز در نخود وجود دارد.
خواص داروئی:
نخود به‌علت درا بودن اسیدهای آمینه مختلف، ویتامین‌ها و مواد معدنی غذای بسیار خوبی است.
نخود از نظر طب قدیم ایران گرم و خشك است و با همه خواص بی‌شماری كه دارد نفاخ و دیر هضم می‌باشد و نباید در خوردن آن افراط كرد.
۱)نخود كمی ملین است.
۲) نخود اثر ادرارآور و قاعده‌آور دارد.
۳) نخود كرم كش است.
۴) برای برطرف كردن درد سینه و ریه باید نخود را با كمی نمك پخت و آب ژله‌مانند آن را خورد.
۵) روغن نخود برای تقویت مو مؤثر است شب‌ها آن را به سر بمالید و صبح مو را بشوئید.
۶) روغن نخود را اگر به سر بمالید سردرد را شفا می‌دهد.
۷) روغن نخود را بر روی دندانی كه درد می‌كند بمالید درد را برطرف خواهد كرد.
۸)روغن نخود را اگر به زیر شكم بمالید برای تقویت نیروی جنسی مؤثر است.
۹) افراد گرم مزاج باید نخود را با سكنجبین بخورند تا از نفخ شكم جلوگیری كند.
۱۰) نخود را می‌توان برای دفع رسوبات و درمان زردی به‌كار برد.
۱۱)نخود درمان‌كننده قولنج‌های كلیوی است.
12) نخود نيز مانند ساير حبوبات، فيبر بالايي دارد.
13) فيبر محلول مانند يك برس زبر، سيستم گوارشي را پاك مي كند. اين نوع فيبر، گلوكز(قند) و كلسترول خون را كاهش مي دهد.
۱۴)همچنين نياز به انسولين را در افراد ديابتي كم مي كند.
۱۵)نخود را به‌صورت آرد درآورید و روی رخم‌های چركین بگذارید آنها را باز كرده و الیتام می‌دهد.
۱۶) یكی از غذاهای مغذی كه سرشار از پروتئین‌های گیاهی، ویتامین‌ها و مواد معدنی است هم می‌باشد كه در كشورهای عربی جزء غذاهای اصلی آنها است.گیاهخواران هموس را جانشین گوشت می‌كنند این غذا از نخود پخته و كره كنجد كه تاهینی نامیده می‌شود درست می‌شود