تعیین زیوایی(قوه نامیه)بذر(
      تعیین زیوایی(قوه نامیه)بذر(قسمت چهارم        ساختار داخلی بذر را از نظر اختلال های مکانیکی،عدم وجود بافت زنده،مانند رویان یا داندرون،آلودگی به حشرات،ترک و شکاف خوردگی در پوسته های بافت های داخلی بذر(که امکات دارد یکی از نشانه های مسن شدن بذر باشد)،مورد بررسی قرار می دهد .   برای عکسبرداری باپرتو ایکس،از تجهیزات استاندارد ویژه این کار استفاده می شود.یک صفحه نگهدادنده بذر از جنس شیشه پلکسی 15 میلی متری،که در سطح آن صد عدد سوراخ به قطر 15 میلی متر به وسیله مته ایجاد شده،برای این منظور به کار گرفته می شود.سپس یک ورقه به ضخامت 1/0 میلیمتر،از ورقه میلار در زیر آن گذاشته می شود.در هر سوراخ،یک بذر خشک قرار داده شده و به مدت 5/0تا3 دقیقه،در معرض پتانسیل لوله ای 15 تا20 کیلو ولت پرتو قرار می گیرد.می توان بقیه عملیات رابی درنگ روی صفحه انجام  داد و وضعیت بذرها را مشخص ساخت.بذرهایی که اندازه آنها کمتر از 2 میلی متر می باشد برای این کار مناسب نیستند چون جزئیات را نشان نمی دهند.از آنجا که پرتو ایکس به بافتها آسیب وارد نمی آورد،پس از پایان کار می توان بر روی همین بذرها،آزمون زیوایی انجام داد.   برای تعیین زیوایی،آزمون های دیگری با به کار گیری عوامل واضح کننده،مانند محلول های برخی از نمک ها یا فلزات سنگین،نیز میتوان انجام شود.که پس از آن،عکسبرداری با پرتوی ایکس انجام می گیرد.   تعیین زیوایی(قوه نامیه)بذر(قسمت سوم)      بافت زنده،این ماده به یک ترکیب نا محلول قرمز رنگی تبدیل می شود که از نظر شیمیایی به فرمازان معروف است.بافت های غیر زنده،بی رنگ باقی می ماند.آزمون در حضور آنزیمهای دهیدروژناز مثبت است.این آزمون در آلمان،به وسیله لاکن(Lakon) ابداع شد.وی آن را آزمون مکان نگاری نامید،زیرا از دست رفتن زیوایی رویان،از انتهایی ترین قسمت ریشه چه،زیر لپه ها و لپه ها آغاز می شود.این واکنش بطور یکسانی در بذرهای خفته و نا خفته انجام می شود.نتیجه آزمون در مدت 24 ساعت معلوم می شود،اما این زمان در بعضی از بذرها ،فقط 2 تا 3 ساغت طول می کشد.TTC در آب قابل حل است و محلولی بی رنگ تولید می کند.با آن که محلول،در صورت مواجه شدن با نور فاسد می شود،اما اگر در ظرفهای شیشه ای تیره قرار گیرد،تا چندین ماه با وضعیت خوبی،باقی می ماند.اگر رنگ محلول متمایل به زرد شود،باید حذف گردد.بطور معمول از محلول 1/0 تا 1 درصد استفاده می شود.واکنش محلول باید 6یا 7 باشد.آزمون تترازولیوم ،در اصل برای به دست آوردن نتایجی سریع در بذرهای خفته و نا خفته مورد استفاده قرار می گیرد.   این آزمون،بافت زنده و مرده هر بذر را مشخص می سازد و می تواند ضعف بذر را پیش از آن که تنژیدن را دچار اختلال سازد،نشان دهد.بافتهای مرده،ممکن است به وسیله موجودات بیماری زا مورد حمله قرار گیرد و بذرهایی که دارای این بافت های مرده هستند،ممکن است در حین سرمادهی  پوسیده شده یا تنژگی آنها در شرایط نا مساعد در خاک،کم شود.یک متخصص ماهر تکنولوژی بذر،نی تواند از این آزمون برای ارزیابی کیفیت بذر و به عنوان وسیله ای در پژوهش های مربوط به بذر استفاده کند.   از سوی دیگر ،این آزمون ممکن است قادر نباشد که بعضی از انواع آسیب های وارده به بذر را،که میتواند به غیر عدی شدن دانهال مننجر شو،اندازه گیری کند.به عنوان مثال،آسیبهای ناشی از محرف بیش از اندازه مواد شیمیایی،بیماری های بذر زا،آسیب های وارده از یخبندان و یا گرما،ممکن است اندازه گیری نشوند.بنابر این،مراحل آزمون باید استاندارد شده و در ارزیابی نتایج،مهارت نشان داد.   گرچه جزئیات کار متناسب با انواع مختلف بذرها است،اما بطور کلی برای انجام این آزمون مراحل مشخصی دنبال می شود.این مراحل عبارتند از:   1-هر نوع پوشش سخت،مانند درون بر،بال یا فلس،باید برداشته شوند.نوک بذرهای خشک برخی از گیاهان،ماتتد بذر درخت سدر باید چیده شود.   2-بذرها،ابتدا باید در آب خیس شده و در تاریکی نگهداری شوند.آنها باید مرطوب باشندتا باعث فعال شدن آنزیمها شده و بریده یا برداشتن پوشش های بذر آسان گردد.بذرهایی که پوسته شکننده دارند،مانند لوبیاسبز و یا مرکبات ،می بایستی به آهستگی روی محیطی مرطوب،نرم شوندتا از ترک خوردن آنها جلوگیری شود.   3-بیشتر بذرها؛نیاز به آماده شدن برای جذب تترازولیوم دارند.بعضی از رویان هایی که لپه های بزرگ دارند،مانند آلوسا (Prunus) ،سیب و گلابی،اغلب تمام بذر را گرفته و فقط پوسته بذر آنها باید برداشته شود.سایر بذرها را یا ازجهت طولی(ذرت و گیاهان باریک برگی که بذر درشت دارند،و برخی از سوزنی برگان)ویا بطور شیب دار به اندازه یک چهارم تا یک سوم از انتهای ریشه چه {باریک برگان ریز بذر،سرو کوهی،ممرز(Carpinus) ،شیر خشت،زالزالک،ورد،بارانک و سرخدار}می توان برش داد تا رویان آنها دیده شود.پوششهای بذر را،چنانچه داندرون های بزرگ آنها بطور کامل باقی بماند(برخی از گونه های کاج،نمدار) می توان برداشت.برخی از بذرها(بقولات و تیموتی)به هیچ نوع تیماری احتیاج ندارند.       4-بذرها در محلول TTC به مدت 2 تا 4 ساعت قرار داده می شود.بذرهایی که برش داده شده اند،به زمان کمتر و بذرهایی که رویان آنها دیده می شود،به زمان طولانی تر و بذرهای کامل به 24 ساعت یا زمانی بیشتر،نیاز دارند.   5-تفسیر نتایج،به نوع بذر و ساختار مرفولوژیکی آن مربوط می شود.رویانهایی که بطور کامل رنگ گرفته اند،نشان دهنده بذرهای خوب می باشند.در سوزنی برگان،مگا کامتوفیت و رویان باید رنگ گرفته باشند.در بذرهای باریک برگان،فقط رویان رنگ می گیرد.بذرهایی که زیوایی آنها رو به زوال است ممکن است نقطه هایی بی رنگ نشان دهند و یا نوک ریشه چه  و انتهای لپه های آنها رنگ نگیرد.نداشتن زیوایی به مقدار و محل نسوج مرده مربوط می شود و تفسیر صحیح،به استانداردهایی که ویژه هر بذر وجود دارد مربوط است.   6-اگر آزمون به مدت طولانی ادامه یابد،حتی بافتهای بذری که بطور مشخص مرده است،به خاطر فعالیت های تنفسی قارچ ها و باکتری های آلوده کننده،قرمز می شود.به همین صورت،محلول تترازولیوم به دلیل آلوده شدن به مواد خارجی،می تواند قرمز شود.  منبع:گیاه افزائی(ازدیاد نباتات)-ترجمه دکتر مرتضی خوشخوی