مقايسة سموم بروماديالون، کول کلسيفرول و فسفيد روي برموش
مقايسة سموم بروماديالون، کول کلسيفرول و فسفيد روي برموش     چکيده: در اين بررسي آزمايش هاي غذايي اجباري و انتخابي با تک تک موش هاي ورامين اسير شده به منظور ارزيابي کارايي طعمه هاي بروماديالون، کول کلسيفرول و فسفيد روي انجام شد. تحت آزمون اجباري (1 روزه و 3 روزه) موش هاي نر از طعمة بروماديالون کمتر مصرف کردند. به هر حال از نظر جنسيتي تفاوت معني داري مشاهده نشد. تحت آزمون غذايي انتخابي، تفاوت بين جذب طعمة بروماديالون و جنسيت معني دار نبود. تحت طعمة کول کلسيفرول، طعمة تيمار شده بيشتر از طعمة معمولي مصرف شد. در ميان طعمه هاي بررسي شده، کول کلسيفرول اثر خوبي براي کنترل موش ورامين نشان داد.   مقدمه جوندگان از آفات اساسي سيستم هاي زراعي هستند و به کاهش توليد محصولات کشاورزي در سراسر جنوب شرقي آسيا کمک مي کنند. موش ورامين(Nesokia indica) از آفات مهم کشاورزي مي باشد و توزيع وسيعي در پاکستان، هند، ايران، عراق، مصر، سوريه، شمال عربستان، چين و جنوب روسيه دارد. در پاکستان موش ورامين خسارت سنگيني به مزارع گندم، برنج و نيشکر وارد مي کند. همچنين سبب خسارت هاي قابل ملاحظه اي به سيستم هاي آبياري از طريق انسداد راه کانال ها و مخازن آبي مي شوند. کنترل شيميايي اساسا روشي است که در سطح وسيعي براي کنترل انتشار جوندگان استفاده مي گردد. در پاکستان، فسفيد روي، از سموم حاد و راکومين- آنتي کواگولانت مولتي دوز، از جونده کش هاي ثبت شده براي جوندگان شهري و کشاورزي مي باشند. متأسفانه، کارايي فسفيد روي متغير است و اغلب کنترل کاملي انجام نمي گيرد. راکومين بايستي براي کمتر از 6 تا 7 روز مجددا تهيه شود که اين ورد منجر به اتلاف وقت، مواد و کارگر مي گردد. گسترش مقاومت به اولين نسل آنتي کواگولانت ها، عاملي براي بهبود جونده کش ها بوده است. محققين توجه زيادي به دومين نسل جديد آنتي کواگولانت ها براي مثال بروماديالون داشته اند زيرا اثرات مثبت و قابل ملاحظه اي بر روي جوندگان مضر کشاورزي داشته است. اين سموم براي جوندگان بسيار سمي هستند و مواد غذايي كمتري نسبت به هر آنتي كواگولانت قبلي نياز است. اگر چه مرگ با تأخير انجام مي گيرد تنها يكبار تغذيه مرگ را به دنبال خواهد داشت.اخيرا دومين نسل آنتي كواگولانت ها براي كنترل جوندگان كشاورزي با موفقيت زيادي در سراسر جهان بكار گرفته مي شود. كول كلسيفرول (ويتامين D3) پتانسيل كنترل سنجاب صخره (Spermophilus variegates) و رات ها Rattus rattus) و (Rattus norvegicusدارد. در اين مطالعه، اولين اطلاعات در دسترس بر روي كارايي آزمايشگاهي بروماديالون، كول كلسيفرول و فسفيد روي براي كنترل موش ورامين از آفات مهم كشاورزي مورد بررسي قرار مي گيرد. مواد و روش ها آزمون حيوانات رات هاي تحت آزمايش از مزارع برنج و نيشكر گرفته شدند و جنسيت حيوانات تعيين شدند سپس وزن شدند و جداگانه در قفس هاي جداگانه آزمايشگاه براي 3 هفته به منظور خو گيري آنها قبل از آزمون، قرار گرفتند. ماده هاي حامله، شيرده و به بلوغ نرسيده از دور خارج شدند. درجه حرارت اتاق 25 درجه سانتي گراد و سيكل تاريكي/روشنايي 12/12 ساعت بود. رات ها قبل از آزمايش تحت رژيم غذايي آزمايشگاه قرار گرفتند. آزمون هاي غذايي تجربيات به شكل آزمون هاي غذايي اجباري و اختياري تنظيم شدند. براي اجراي اين آزمون ها، 10 رات (5 تا از هر جنس) يكي يكي در قفس هاي جداگانه قرار گرفتند. تحت آزمون اجباري 1 روزه و 3 روزه، رات ها با يك نوع طعمة تر به وزن 15 و 20 گرم تغذيه شدند و طعمه هاي خورده نشده بعد از 24 ساعت جمع آوري شدند و براي محاسبة ميانگين مصرف رات ها روزانه وزن شدند. تحت آزمون انتخابي، جذب نسبي طعمه تعين شده در مقابل مواد غذايي معمولي محاسبه شدند، موقعيت ظرف هاي تغذيه روزانه، براي اجتناب از سازش مكاني تغيير داده مي شدند. در طي دورة پس از تيمار، روزانه جانوران براي كنترل ميزان مرگ و مير و يا علائم مسموميت و سپس مرگ جانوران از نظر خونريزي داخلي مورد بررسي قرار دادند. طعمه هاي تجاري تحت آزمايش به شرح زير بودند: Rampage-a، طعمة تيمار شده با كول كلسيفرول- يك جونده كش به صورت پلت كه دربردارندة 075/0 درصد كول كلسيفرول مي باشد. Contrac-a، طعمة تيمار شده با بروماديالون ZP، طعمة فسفيد روي نتايج و بحث آزمون اجباري در مورد آزمون هاي غذايي اجباري يك روزه (جدول 1)، در مجموع ميانگين روزانة جذب طعمة بروماديالون در هر دو جنس 18/2 ± 73/10 ميلي گرم بود (نر 99/2 ± 84/9 ميلي گرم، ماده 16/1 ± 62/11 ميلي گرم). رات نر طعمة سمي كمتري نسبت به رات ماده مصرف كرد، تفاوت در جذب طعمه بين جنس ها معني دار نبود (005/0     تحت آ‍زمون غذايي اجباري 3 روزه (جدول 2)، در مجموع ميانگين روزانه مصرف طعمة بروماديالون در هر دو جنس 71/0 ± 27/17 ميلي گرم بود ( نر 08/1 ± 16/17 ميلي گرم و ماده 06/1 ± 40/17 ميلي گرم). تفاوت معني داري در مقدار مصرف در بين جنس ها مشاهده نشد. همچنين ميلي گرم ماده مؤثرة مصرف شده بر كيلوگرم وزن بدن تفاوت معني داري نداشت. در مجموع تعداد روزهاي مرگ و مير 02/1 ± 6/6 روز بود (نر 41/1 ± 6 و ماده 56/1 ± 2/7). در مورد كول كلسيفرول ميانگين روزانه جذب 42/0 ±29/5 ميلي گرم بود. مانند آزمون يك روزه رات هاي نر نسبتا طعمه بيشتري نسبت به رات هاي ماده مصرف كردند، اما تفاوت معني داري مشاهده نشد. در مجموع ميانگين ماده مؤثره مصرف شده بر كيلوگرم وزن بدن 89/1 ± 49/21 بود (نر 66/2 ± 37/20 و ماده 92/2 ±62/22). ميانگين روزهاي مرگ و مير 61/0 ± 8/3 (دامنة 2 تا9 روز) بودند.           آزمون انتخابي تحت آزمون غذايي انتخابي، در مجموع ميانگين روزانه مقدار مصرف طعمة بروماديالون (Contrac-a) 11/1 ± 57/15 ميلي گرم بود (جدول3). تفاوت معني داري بين طعمه هاي تينار شده و بين جنس ها مشاهده نشد. ميانگين روزهاي مرگ بين ماده و نر بسيار متفاوت بود. رات هاي ماده مقاوم تر نسبت به نر ملاحظه شدند. در مورد طعمه كول كلسيفرول، در مجموع مقدار مصرف در بين طعمه هاي تيمار شده معني دار ثبت شد. تفاوت معني داري در مقدار مصرف بين رات هاي نر و ماده مشاهده نشد. در مجموع روزهاي مرگ و مير 74/1 ± 7/8 روز (رنج 1 تا 12 روز) بودند. نتايج مطالعة انتخابي به وضوح جذب بيشتري از طعمة كول كلسيفرول در مقايسه با طعمة معمولي نشان داد.             نتيجه گيري 3 طعمة تجاري ، Rampage-a ، طعمة تيمار شده با كول كلسيفرول؛ Contrac-a، طعمة تيمار شده با بروماديالون و ZP، طعمة فسفيد روي تحت آزمون هاي غذايي اجباري (يك روزه و 3 روزه) و انتخابي بر عليه موش ورامين مورد ارزيابي قرار گرفتند. طعمة فسفيد روي 60 درصد مرگ و مير داشت. بقيه كه زنده مانده اند به علت طعمه گريزي از طعمه مصرف نكردند. در مورد طعمه بروماديالون و كول كلسيفرول، طعمة كول كلسيفرول اثر خوبي را براي كنترل موش ورامين نشان داد. نتايج بوسيلة آزمون انتخابي طعمه هاي تيمار شده در مقابل طعمه هاي معمولي تأييد شدند بطوري كه طعمه هاي تيمار شده نسبت به طعمه هاي معمولي بطور معني داري بيشتر توسط رات ها مصرف شدند. آزمون آزمايشگاهي براي تعيين غلظت ماده مؤثره سم ضروري مي باشد. مطالعات ميداني بايد براي ارزيابي طعمه كول كلسيفرول براي كنترل گونه هاي ديگر جوندگان كشاورزي طراحي گردد.         منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )