تولیدمثل در دم اسبیان
Equisetineae
دم اسبیان با داشتن برگهای فلس مانند و فیلوتاکسی چرخه ای که مشابه با انشعابات فراهم ساقه آنهااست از سایر نهانزادان آوندی به خوبی متمایز هستند.
از گروه دم اسبیان امروزه فقط یک جنس علفی در تمام دنیا به نام دم اسب وجود دارد.
در ایران از جنس دم اسب چندین گونه وجود داردکه یکی از آنها به نام دم اسب چمنی است که دارای ساقه زیر زمینی ریزوم افقی است و در عمق 50 سانتی متری خاک قرار می گیرد.از این ریزوم ریشه ها و دو نوع ساقه ی هوایی زایای غیر سبز و نازای رویشی سبز می روید.
ساقه های بارور این دم اسبیان در آغاز بهار به صورت محور یا ساقه ی عمودی نسبتا کوتاه و فاقد انشعاب و سبزینه رشد می کند.در انتهای این ساقه برگهای تغییر شکل یافته ای به شکل فلس دیده می شود که به آنها برگهای هاگ بر و به مجموع آنها سنبله ی هاگزا می گویند.سطح پشتی هر یک از این فلسها حامل تعدادی اسپورانژهاست.با پاره شدن اسپورانژها،اسپورهای سبزو مشابه هم بیرون می ریزد.با آنکه همه ی اسپورهای داخل اسپورانژها مشابه هم هستند،ولی در عده ای از دم اسبیان،برخی از آنها پروتال نر و عده ای دیگر پروتال ماده را به وجود می آورندو در عده ای نیز پروتال های حاصل تندیش اسپور مشابه اند،مثلا در دم اسب جنگلی بیشتر اسپورها فقط یک جور پروتال به وجود می آورند که شامل آرکگن و آنتریدی است و عده ای نیز پروتال نر (آنتریدی) و پروتال ماده (آرکگن) را به وجود می آورند. وجود پروتال نر و ماده در سیکل رویشی دم اسب جنگلی سبب شده است تا برخی از مولفان این دم اسب را حد واسط سرخسهاودم اسبیان بدانند.
تشکیل اسپورانژ در دم اسبیان
ابتدا در سطح پشتی فلسهای بارور ساقه های زایا،برجستگی کوچکی از تقسیم سلول های اپیدرمی به وجود می آید.در راس این برجستگی از همان ابتدا سه لایه مشخص می شود. لایه ی خارجی که در تشکیل دیواره ی اسپورانژ شرکت می کندو دو لایه ی داخلی که در ضمن تشکیل اسپورها ،به مصرف تغذیه آنها نیز می رسند.
تقسیمات سلولهای نهادی فوق ،ابتدا سلولهای مادر اسپور را ایجاد می کند. سلول مادر اسپور با دو تقسیم میوز و میتوز به 4 اسپور هاپلوئید تبدیل می شود.
اسپورهای دم اسبیان معمولا دارای دو جدار هستند جدار خارجی آنها سلولزی و دارای 4 باند یا نوار مارپیچی است و جدار داخلی آنها چوبی شده است. باند های مارپیچی را بازوهای طرفی Elateres)) نیز میگویند که نسبت به خشکی و رطوبت هوا حساس هستند و با باز شدن یا پیچیدن به دور اسپور سبب پراکندگی آن می گردد.
رویش اسپور
از رویش اسپورها پروتال به وجود می آید.پروتال نر نسبت به پروتال ماده بسیار کوچکترند و دارای چند لبه است. آنتروزوئیدهای دم اسبیان درشت بوده،مژه های فراوان دارند.
پروتال ماده درشت تر از پروتال نر و تقسیمات لبه های آن عمیق تر است.آرکگن ها در عمق فرورفتگی لبه های پروتال ماده تشکیل می شوند. از ترکیب آنتروزوئید با ااسفر سلول تخم که رویش آن همانند رویش سلول تخم در سرخس هاست به وجود می آید.
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com