داغداغان
داغداغان، درختي است از تيره نارون كه بومي ايران محسوب ميشود و بصورت پراكنده در سرتاسر جنگلهاي شمال ديده ميشود. اين درخت توانايي رويش در ارتفاعات بالا و شرايط سخت را داراست و ريشه- هاي قوي آن ، در شكاف صخرهها نفوذ ميكند باعث متلاشي شدن آنها ميشود. درخت داغداغان در دنيا ۶۰تا ۷۰گونه دارد. داغداغان در آمريكاي شمالي،جنوب شرقي اروپا، خاور دور، قفقاز، مناطق مديترانهاي ، شمال آفريقاو جنوب غرب آسيا ديده ميشود. داغداغان موجود در جنگلهاي شمال بومي ايران و مناطق مديترانهاي است و در ايران از نواحي جلگهاي تا ابتداي ميانبند و به طور كلي تا حدي دور از ساحل انتشار دارد. چوب داغداغان ، صنعتي و داراي مصارف مختلف است و "درون چوب " آن ، نامشخص و به رنگ سفيد تا خاكستري است. ارتفاع اين درخت به ۲۵متر و قطرش به بيش از يك متر ميرسد و دير زيستي آن ، گاه به هزار سال بالغ ميشود. داغداغان ، درختي نور پسند و گرما دوست و طالب خاكهاي عميق و غني است ولي در تمام خاكها رشد ميكند. اين درخت داراي برگهاي زبر و خشن و كاغذي، نامتقارن با نوك كشيده و روي برگ به رنگ سبز تيره و پشت آن نقرهاي يا خاكستري است و لبه آن دندانه دارد. ميوه شفت و گرد و خوردني آن داراي دمگل بسيار بلند است كه پس از رسيدن، سياه يا قهوهاي تيره ميشود. درخت داغداغان بر روي خاكهاي واريزهاي و صخرهها نيز رشد ميكند و ريشههاي عميق آن ، در شكاف سنگها نفوذ و آنها را متلاشي ميكند.به همين دليل ، به اين درخت داغ - داغان گفته ميشود كه واژهاي تركي و به معناي شكافنده و متلاشيكننده كوه (صخره) است. گونهاي ديگر از داغداغان وجود دارد كه به آن درخت "تا" ميگويند . اين گونه به نام عملي " سلتيس كائو كازيكا" در منطقه قفقاز، كشورهاي ايران، افغانستان و هند گسترش دارد. درخت "تا" در نواحي خشك كوههاي زاگرس و البرز در ارتفاع ۸۰۰تا دو هزار و ۶۰۰متر از سطح دريا ديده ميشود. ميانگين ارتفاع آن ۲۰ متر و كمتر از گونه قبلي است و برگي ريزتر با نوك كشيده و حاشيه دندانهاي دارد و ميوهاش پس از رسيدن زرد رنگ ميشود. گونه ديگري از داغداغان در ايران وجود دارد كه به آن "تايله" يا "تاووت" ميگويند كه درختي است كوچك به ارتفاع هفت متر و رويشگاه اصلي آن استان كردستان است. اين گونه داراي برگ چرمي، خشن، كاغذي و لوزي شكل به رنگ سبز و روشن است و ميوه آن پس از رسيدن نارنجي و گردآلود است. كارشناسان جنگل ميگويند : چوب درخت داغداغان ، صنعتي است ولي مصارف روستايي آن به روشني معلوم نيست، اين درخت در اطراف امامزادهها فراوان ديده ميشود. داغداغان رو به عنوان جانشین نارون استفاده میکنن. در مناطق اقلیمی خشن ( باد ، دود ،گرد و غبار و گرمای خشک ) درخت ارزشمندی هستش .ميوه هاش قهوه ايي بوده و خوردني هم هست . يه اسم ديگه این درخت صخره شكن هست بخاطر اينكه ريشه هاي قوي داره كه ميتونه سنگها رو بشكنه وپيشروي كنه.چوبش هم مصرف صنعتي داره
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )