کشت بافت
کشت بافت
با توجه به افزایش سالانه بیش از 80 میلیون نفر به جمعیت جهان، یکی از مهمترین چالشهای پیش روی جوامع بشری تأمین غذا برای ساکنان این کرة خاکی می باشد. در حال حاضر جهان با یک کسری مواد غذایی بالغ بر 60 میلیون تن مواجه است و در این میان مشکل اصلی متوجه کمبود های پروتئینی و ویتامینی می باشد. بطوریکه امروزه بیش از 3/1 میلیارد از مردم جهان از گرسنگی یا سوء تغذیة ناشی از در رنج بسر می برند.
در این میان کشت گونه های گیاهی پر بازده و بویژه سیب زمینی به دلیل قابلیت سازگاری گستردة آن با شرایط اقلیمی مختلف جهان، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است بطوریکه بنابر آمار رسمی FAO سطح زیر کشت آن در سال 2003 بالغ بر 19 میلیون هکتار و تولید آن بیش از 311 میلیون تن می باشد.
این محصول در جهان از نظر اهمیت غذایی، بعد از گندم، برنج و ذرت مقام چهارم را داراست. و مهمترین منبع دولپه ای در تغذیة انسان می باشد. وجود اسید آمینه های مهم، ویتامین ها و مواد معدنی در حد مطلوب این محصول را پس از تخم مرغ به دومین منبع غذایی ساده در سطح جهان تبدیل کرده است.
متأسفانه سیب زمینی در معرض بیش از صد بیماری باکتریایی، قارچی، میکروپلاسمی و ویروسی قرار دارد و وجود این عوامل باعث افت شدید عملکرد در مناطق آلوده به این عوامل در واحد سطح شده است. از آنجایی که این گیاه معمولآً بوسیلة غده های بذری تکثیر می یابد، این بذور مهمترین عامل گسترش و انتقال بیماری به شمار می رود. کیفیت غدة بذری نه تنها بطور مستقیم بر محصول رشد یافته از غدة بذری تأثیر دارد بلکه هر گونه بیماری که در روی غده یا داخل غده وجود داشته باشد ممکن است به مزارع مجاور سرایت کند یا به خاک وارد شود.
حملة ویروس ها به گیاه سیب زمینی در بعضی اوقات می تواند باعث نابودی 80 درصد محصول گردد و از آنجایی که از یک سو مبارزه با بیماری های ویروسی بوسیلة سموم شیمیایی امکان پذیر نیست و از سویی دیگر استفاده از بذور حقیقی سیب زمینی با محدودیت هایی روبروست، بنابراین مؤثرترین راه برای مبارزه با عوامل ویروسی استفاده از غده های بذری گواهی شده می باشد.
آمار نشان می دهد که تنها 11 درصد از سیب زمینی در جهان از بذور گواهی شده تولید می شود. کمبود بذور سالم و بالا بودن هزینة تولید آن بویژه در کشور های در حال توسعه، عاملی عمده در افت کیفیت و عملکرد سیب زمینی است. احتیاج به 2 تا 3 تن غدة بذری در هکتار عموماً تا 60 درصد از هزینة تولید را در بسیاری از کشور ها شامل می شود.
برآورد ها نشان می دهد که استفاده از بذور سالم می تواند باعث افزایش 30 درصدی عملکرد در تولید سیب زمینی گردد.
در کشور ما با وجود صادرات سالانه بیش از 30 هزار تن سیب زمینی به خارج، هر ساله سه میلیون عدد غدة بذری از استرالیا وارد می شود که این مقدار نیز پاسخگوی تأمین بذر زمین های زراعی کشاورزان نیست.
با پیشرفت های حاصل در کشت In vitro۱ گیاهچه های سیب زمینی در سالهای اخیر و نیز توسعة روشهای شناخت بیماریها، تولید گیاهچه های عاری از ویروس بوسیلة تکنیک های کشت بافت میسر شده است (30).
با توجه به جدید بودن ورود روشهای کشت بافت به کشور و نیز بازدهی بسیار بالا و کاهش چشمگیر هزینه های تولید با استفاده از این تکنیک ها توجه و مطالعة هرچه بیشتر در این امر ضروری به نظر می رسد.
منبع: از پايان نامه کارشناسی ارشد با عنوان : بررسی اثر تراکم های کاشت مختلف گیاهچه های حاصل از کشت بافت بر آنالیز های رشد و تولید مینی تیوبر در دو رقم سیب زمینی