ایجاد چرخه آکواریم، بدون نیاز به ماهی
ایجاد چرخه آکواریم، بدون نیاز به ماهی     وقتی که یک آکواریم جدید را نصب می کنید، مهمترین مرحله ای که قابل بحث است معروف به چرخه و سیکل آکواریم می باشد. اولین دوره ( که حدود 4 الی 6 هفته طول می کشد )، زمانی است که کلونی باکتریهای مفید شروع به رشد می کنند و به پروسه تجزیه مواد زائد تولید شده بوسیله آبزیان، کمک می نمایند. در طول چرخه آکواریم، سموم - بیشتر آمونیاک و نیتریت - به میزان بالایی افزایش می یابند تا زمانی که کلونی باکترهای مفید به حد کافی برای تجزیه آنها رشد کنند. از هنگامی که وجود زباله ها و مواد دفعی ماهی ها به عنوان نقطه آغازین چرخه آکواریم به حسآب می آمد، بطور سنتی چرخه را به این نحو آغاز می کردند که تعدادی ماهی مقاوم و قوی (مانندZebra Danios) را به آکواریم می افزودند و اجازه می دادند که مواد دفعی آنها چرخه آکواریم را برقرار کنند. این متد براستی مؤثر است، هرچند که این سموم حتی برای ماهی های مقاوم هم بسیار استرس زا هستند. آمونیاک سمی است بسیار قوی و اثر آن بر روی دستگاه تنفس ماهی ها را می توان با اثر شامپویی که به چشم انسان وارد می شود مقایسه کرد - می سوزاند! - حتی بدتر از این، سبب پایداری آسیب بافتهایی می شود که در تنفس ماهی نقش دارند. این آسیب ها بقدری جدی هستند که ممکن است باعث مرگ ماهیها شوند و حتی اگر برخی از آنها بتوانند این وضعیت را تحمل کنند، طول عمر آنها بسیار کاهش خواهد یافت و اغلب بجای اینکه 3 تا 10 سال عمر مفید داشته باشند، ظرف چند ماه می میرند. در بسیاری از موارد، مردم برای شروع کار و در آکواریمی که تازه آنرا به کار انداخته اند برخی از ماهیانی را انتخآب می کنند که اصلاً تمایلی به قرار گرفتن در چنین محیط به اصطلاح صفر کیلومتری را ندارند. آنها این ماهی ها را می خرند فقط به خاطر اینکه کسی به آنها گفته این ماهی ها برای شروع چرخه خوب هستند؛ اگر واقعاً اینطور باشد!!!   در سالهای اخیر، اکنون که اطلاعات بیشتری در مورد شیمی و بیولوژی ماهی های آکواریمی دریافتیم، به این تشخیص رسیده ایم که تنها عامل لازم برای انجام شدن چرخه ابتدایی، مواد دفعی ماهی ها نیست، بلکه خود آمونیاک است. بنابراین به این نکته می رسیم که از خود درباره ضرورت قرار دادن ماهی های ضعیفمان در معرض عذآب و شکنجه ای که در بالا شرح آن رفت، سؤال کنیم. خوشحالم از این که باید بگویم جوآب اینست: واقعاً ضرورتی ندارد.   روند رشد در چرخه آکواریم روشی است که به (Fishless Cycling) یعنی چرخه فاقد ماهی معروف است. این روش بیشتر از روش سنتی، انسانی بنظر می رسد چرا که - همانطور که از نامش پیداست - در آن از ماهی استفاده نمی شود. انجام آن بسیار ساده است و من چرخه آکواریم های بسیاری را به این روش برقرار کردم و از نتایج آن بسیار راضی و خشنودم. چرخه آکواریم در زمان طبیعی خودش انجام می شود و شما واقعاً نمی توانید آن پروسه را به اجبار بوجود آورید. اگرچه من در تجربیاتم روش برقراری چرخه بدون وجود ماهی را بسیار سریعتر از روش سنتی یافتم. آکواریم 100 لیتری من که چرخه آن با روش سنتی برقرار شده بود شش هفته کامل طول کشید. در حالی که با این متد به نتایج زیر دست یافتم:   آکواریم 40 لیتری (10گالن ) - بدون گیاه هفت روز آکواریم 70 لیتری (18گالن )- گیاهدار 2 هفته آکواریم 23 لیتری ( 6 گالن )- گیاهدار 10 روز آکواریم 23 لیتری ( 6 گالن ) - بدون گیاه 3 هفته   این متد چطور کار می کند ؟ تنها به دو چیز احتیاج دارید: منبعی از آمونیاک و کیت آزمایش برای ترکیبات نیتروژن. شما یک کیت برای آزمایش آمونیاک نیاز دارید و یکی برای نیتریت. داشتن یک کیت برای نیترات نیز می تواند بخوبی کمک کننده باشد، اما من دریافتم که همان دو کیت اول برای ایجاد این چرخه مهمتر و کافی است. ( دقت کنید که دو اسم نیتریت و نیترات با وجود شباهت زیادی که به هم دارند، دو فاکتور متفاوت می باشند که نقش آنها در چرخه نیتروژن و آسیبی که به ماهی ها وارد می کنند کاملاً متفاوت است. ) این کیت های آزمایش را در بازار و نیز از فروشگاه های اینترنتی می توان خریداری کرد یا از فروشگاه های ماهی و یا حتی از سوپرمارکت های زنجیره ای تهیه کرد. ( بستگی به محل زندگی شما دارد ) بسیار خوب است که یک پیمانه درجه بندی شده برای اندازه گیری مقدار آمونیاکی که اضافه می کنید داشته باشید و همینطور تمام وسایلی که در نهایت برای تعویض آب به آنها نیاز دارید. برخی از مردم، مانند خود من، ترجیح می دهند برای انجام این چرخه از محصولات تجاری استفاده کنند و برخی نیز فکر می کنند که این محصولات فقط عامل هدر دادن پول است. اینها همه عقاید شخصی است و شما بطور قطع می توانید چرخه را بدون استفاده از باکتری های بسته بندی شده در بطری های تجاری هم ایجاد کنید چرا که آنها همه جا هستند، حتی بطور معلق در هوا. اگر شما یک آکواریم دیگر که قبلاً نصب شده باشد در دسترس خود دارید، استفاده از شن های آن می تواند در ایجاد چرخه بسیار کمک کننده باشد.این شن ها را در داخل یک جورآب یا جورآب شلواری قرار دهید و سر آنرا گره بزنید، سپس آنرا ته آکواریم جدیدی که بکار انداختید بگذارید تا اینکه بخوبی با باکتریهای عالی بذرپاشی شود. همچنین مقداری آب تمیز از آکواریم قدیمی به آکوراریم جدید اضافه کنید که به ایجاد چرخه کمک می نماید. حقه دیگری که می توانید بکار ببرید این است که ----- آکواریم جدید را برای یک هفته در آکواریم قدیمی قرار دهید و بعد به آکواریم جدید منتقل نمایید. یا اینکه بسادگی لوازم ----- جدید را برای یک هفته در آکواریم قدیمی قرار دهید و بعد آنرا در ----- مناسب قرار داده و قبل از شروع چرخه در آکواریم جدید بگذارید.اگر هم که این آکواریم جدید اولین آکواریم شماست و دسترسی به آکواریم قدیمی نیز ندارید، اصلاً نگران نباشید، چرا که باز هم می توانید از روش چرخه بدون ماهی استفاده کنید. بسیار خوب، دکوراسیون را قرار دادید و آکواریم را پر نمودید، ----- هم بخوبی بکار خود مشغول است. دمای آب را به اندازه 30 تا 32 درجه بالا ببرید . این عمل به سرعت چرخه کمک می نماید. اما نیاز نیست که شما صبر کنید تا دما به این حد برسد و بعد آمونیاک را اضافه کنید . این کار را بعد از پر کردن آکواریم ، هر زمان که خواستید می توانید انجام دهید. اگر می خواهید که یک آکواریم محتوی گیاه داشته باشید، حتماً در طول چرخه این گیاهان را اضافه کنید ( برعکس ماهی ها، گیاهان مقادیر کم آمونیاک را دوست دارند) اما در اینصورت دما را به 25 تا 27 درجه کاهش دهید چرا که بیشتر گیاهان آب گرم را دوست ندارند. کیت آزمایش آمونیاک خود را آماده کنید. مقداری آمونیاک اضافه نمایید. با مقدارکم شروع کنید. فقط دو قاشق چایخوری برای یک آکواریم کوچک ( حدود 40 لیتر آب ) و نصف فنجان برای آکواریم های بزرگ ( حدود 200 لیتر ). حدود یک ساعت صبر کنید و اجازه بدهید که آمونیاک منتشر شود و بگردش درآید. حال آزمایش کنید. هدف شما باید قرائت رنج آمونیاک در حدود 3 تا 5 میلی گرم بر لیتر(یا ppm) باشد. اگر قرائت آمونیاک صفر بود.مقدار بیشتری به آب اضافه کنید نه خیلی زیاد؛ به هر صورت شما یک ماده شیمیایی سمی را به کار می برید. اجازه بدهید که آکواریم به کار خود ادامه دهد. دوباره آزمایش کنید. به همین روش آنقدر این اضافه کردن آمونیاک و تست کردن را ادامه دهید تا اینکه به هدف تعیین شده برسید. برای اینکار ممکن است بخواهید که از محصولات تجاری استفاده کنید. فراموش نکنید که باکتریهای تجاری در بطری ها و به فرم آمونیاک غیر سمی وجود دارند و اگر از آنها استفاده می کنید قرائت آمونیاک شما بالاتر از حدی خواهد رفت که در هنگام استفاده نکردن از این محصولات شاهد هستید. شما ممکن است رنج آمونیاک را بالاتر از 6 ppm (parts per million( مشاهده کنید که برای ماهی ها بسیار سمی است اما تا زمانی که از ماهی در چرخه استفاده نمی کنید نیازی به نگرانی در این زمینه نیست. بلافاصله پس از اینکه به رنج بالای آمونیاک دست یافتید، اضافه کردن آنرا قطع کنید و حالا زمانی است که باید در انجام آزمایش و اندازه گیری مقدار آن صبور باشید. اجازه دهید همه چیز روند خود را طی کند و به آزمایش آب ادامه دهید. روزی یکبار مناسب است و یا یک روز در میان. بعد از چند روز می توانید آزمایش مقدار نیتریت را مثل آمونیاک شروع کنید. اگر مقادیری از نیتریت را مشاهده نکردید،مسئله ای نیست. این مسئله نیاز به زمان دارد. هنوز تعویض آب را انجام ندهید و باز هم اجازه بدهید که همه چیز روال خود را دنبال کند. وقتی میزان آمونیاک شروع به کاهش کرد باید بتوانید مقادیری از نیتریت را اندازه گیری کنید. وقتی که مقدار آمونیاک به صفر کاهش یافت، دوباره شروع کنید به اضافه کردن روزانه مقدار کمی از آن. فقط حدود یک قاشق چایخوری. هر وقت دیدید که میزان نیتریت شما به ماکسیسم خود رسیده و شروع به کاهش کرد، بدانید که تقریباً کارتان تمام شده است. در تجربیاتی که من داشتم چرخه آکواریم سه تا چهار روز بعد از این زمان کامل شد. اما این زمان برای افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد. زمانی که میزان نیتریت و آمونیاک به صفر رسید چرخه آکواریم شما کامل شده است. حالا زمان آن است که مقدار زیادی از آب آکواریم را تعویض کنید ( در حدود 50 تا 80 درصد ). لوازم ----- خود را تعویض نکنید و در حین تعویض آب شن های کف آکواریم را نیز تمیز ننمایید. آکواریم را دوباره با آب مناسب پر کنید و دمای آن را تا حدی که برای ماهی انتخآب شده نیاز است پایین بیاورید. اجازه دهید که چند ساعت یا برای تمام مدت شب، همه چیز روال خود را طی کند . دوباره میزان آمونیاک و نیتریت را چک کنید و اگرمیزان هر دوی آنها هنوز صفر بود، چرخه آکواریم به خوبی انجام شده و آماده پذیرش ماهی می باشد.   منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )