کاهش خسارت خشکسالی در گندم دیم

زنجرک خرما یکی از آفات مهم خرما در ایران است که در اکثر مناطق خرما خیز کشور وجود داشته و پایه های نر و متده ارقام مختلف خرما خسارت وارد می کند. با توجه به اهمیت این آفت، برنامه ریزی صحیح مبارزه با آن در قالب مدیریت تلفیقی مبارزه با آفات خرما ضروری می باشد.       طبقه بندی و مشخصات مرفولوژیک زنجرک های خرما   زنجرک خرما   خسارت زنجرک خرما   زیست شناسی   بوم شناسی   روش های مبارزه   · مبارزه فیزیکی   · مبارزه زراعی   · مبارزه شیمیایی   طبقه بندی و مشخصات مرفولوژیک زنجرک های خرما   خانواده Issidae   از این خانواده یک گونه با نام علمی Asarcopus palmarum وجود دارد این گونه دارای بال های کوتاه تر از شکم، رنگ قهوه ای و خرطومی شبیه به سرخرطومی ها می باشد. این گونه در ایران وجود نداشته و تنها شناسایی آن از لحاظ مسائل قرنطینه ای حائز اهمیت است.   خانواده Cicadidae   از این خانواده یک گونه با نام علمی Diceroproprocta apache معروف به زنجرک آپاچی بر روی نخل خرما فعال است. حشره نر و ماده این زنجرک دارای بدنی بزرگ بوده طول بدن 5/3-4/1 سانتی متر و قسمت جلویی بدن پهن تر از قسمت عقبی آن است. بدن در قسمت پشتی دارای رنگ قهوه ای روشن تا تیره بوده که برروی آن در محل اتصال بالها نوار عرضی برجسته ای به رنگ قهوه ای روشن دیده می شود. بال ها غشایی، دارای رنگ روشن و شفاف با رگبال های قهوه ای می باشند. پوره ها قهوه ای رنگ بوده و دارای پاهای جلویی کننده، مناسب جهت نقب زنی در زمین می باشند. گونه مزبور نیز در ایران وجود نداشته و تنها از لحاظ مسائل قرنطینه ای حائز اهمیت است.   خانواده Tropiduchidae   از این خانواده تنها یک گونه با خصوصیات مرفولوژیک زیر بر روی نخل خرما فعال است. گونه مزبور تنها گونه زنجرک خسارتزا در شرایط نخلستان های ایران است.   زنجرک خرما   حشره ماده کامل دارای رنگ زرد روشن مایل به سبز و طول 6-5 میلی متر می باشد. روی بدن این حشره چهار تا ده لکه سیاه رنگ وجود دارد که دو تای آن در قسمت پیشانی و دو عدد دیگر روی فرق سر به طور متقارن وجود دارد. حلقه های هفتم و هشتم شکم نیز دارای لکه سیاه رنگ می باشند. در زنجرک بال دار نر طول بدن 5/3-3 میلی متر بوده و حلقه های هفتم و هشتم شکم لکه های سیاه ندارد و این بهترین وجه تمایز حشره نر از ماده است. انتهای شکم حشره نر قدری پهن تر از ماده ها بوده و بال ها کمی درازتر و روی شکم زنجرک نر را می پوشاند. تخم های زنجرک خرما بیضی شکل بوده و طول آنها 8/0 -5/0 میلی متر و به پهنای 13/0 1/0 میلی متر می باشند. شکل ظاهری تخم در قسمت جلو کمی بر آمده و در قسمت عقب آن باریک تر است. رنگ تخم ها در ابتدا سبز روشن و سپس به زردی می گراید.   پوره سن یک زنجرک سفید بوده و طول آن به 25/1-1 میلی متر می رسد. چشم ها قرمز رنگ و در این مرحله علایم بال ظاهر نشده است. پوره سن دو نیز سفید رنگ و طول بدن آن به 25/2-75/1 میلی متر می رسد و دو نوار خاکستری در طول کناره بدن دارد. علائم بال تا اندازه ای مشخص است. پوره سن سه زنجرک به طول 5/2-2 میلی متر، بال های آن شکل زائده بوده و حلقه اول شکم و قسمتی از حلقه دوم را می پوشانند. رنگ بدن یدن زنجرک در این سن زرد روشن است. پوره زنجرک پس از خروج از تخم دارای سه جفت پای کوچک می باشد و در انتهای شکم رشته های مومی دارد که تعداد آنها به 16 عدد می رسد. طول این رشته ها 3 میلی متر و در تمام مراحل پورگی وجود دارند ولی در زنجرک بالدار رشته های مومی مزبور دیده نمی شود.   خسارت زنجرک خرما   طرز خسارت آفت به این صورت است که زنجرک های بالدار و پوره های آنها به وسیله خرطوم خود شیره برگ ها و مواد سبزینه را مکیده و فضولات شیرین چسبناکی ترشح می کنند. در نخیلات مورد حمله سطح رویی برگ و گاهی میوه خرما آلوده به فضولات زنجرک شده و چسبناک می شوند به همین علت در جنوب کشور به این آفت شیره یا عسلک نیز می گویند. برگچه های درختان مورد حمله به تدریج خشکیده، میوه ها چروک خورده، رنگ پریده، لاغر و کم شهد می شوند این قبیل میوه ها بازار پسندی خود را از دست می دهند.   زیست شناسی   زنجرک خرما دارای دو نسل در سال می باشد. زیست شناسی در زنجرک خرما به صورت هترودینامیک با دگردیسی ساده است که در این روش، محیط زندگی و رژیم غذایی پوره و حشره کامل آفت یکسان می باشد و از نظر شکل عمومی قطعات دهانی، پاها، شاخک ها، چشم ها شبیه یکدیگر بوده و دارای رشد تدریجی هستند.   مقایسه خصوصیات زیست شناسی نسل های مختلف آفت   مهم ترین خصوصیاتی که در رابطه با برنامه های مدیریت مبارزه زنجرک خرما اهمیت دارند مدت تفریخ تخم و طول دوره نشو و نمای پوره ها می باشد. هر چه طول دوره پوره گی در دو نسل مساوی می باشد در صورتی که دوره تفریخ تخم در نسل زمستانه طولانی تر از نسل تابستانه می باشد. از آن جا که در نسل تابستانه طول مدت تفریخ تخم کوتاه تر است برنامه ریزی مبارزه راحت تر می باشد.   بوم شناسی   نقش عوامل اقلیمی در فعالیت زنجرک خرما   سرما و یخبندان   از مهمترین عوامل اقلیمی موثر در فعالیت زنجرک خرما سرما و یخبندان می باشد. در بررسی های آزمایشگاهی مشخص شده است که بعد از وقوع یخبندان بیش از 90% جمعیت این آفت نابود شده و بیشتر جنین های موجود در داخل تخم زنجرک خرما از بین رفته اند.   باران   باران می تواند به طور مستقیم از طریق شستشوی بسیاری از آفات خرما مانند کنه تارتن خرما، زنجرک خرما و شپشک های خرما در کاهش تراکم جمعیت آنها موثر باشد. از طرفی افزایش میزان بارندگی باعث افزایش رطوبت نسبی در نخلستان شده و در صورتی که تراکم کاشت و یا میزان علف های هرز بالا با فراهم آوردن شرایط رشد مناسب برای آفات رطوبت دوست خرما، نظیر زنجرک خرما می تواند نقش مهمی در افزایش تراکم جمعیت آنها داشته باشد.   نور   این آفت نور گریز می باشد به طوری که پوره های این آفت در بیشتر موارد در سطح زیرین برگ ها قرار داشته و زنجرک های ماده نیز همیشه برگ های سبز و شاداب را در معرض نور شدید خورشید نباشند، برای تخمریزی انتخاب می کنند.   دشمنان طبیعی   این عوامل به دو صورت انگلی و شکارگری باعث کاهش جمعیت زنجرک خرما می شوند. از این عوامل می توان به زنبور Bracon sp و Goniozus sp اشاره کرد. هم چنین شکارچی های بال توری و کفشدوزک از مهم ترین دشمنان طبیعی آن می باشند.   روش های مبارزه   · مبارزه فیزیکی:   - پوشاندن خوشه ها:   پوشاندن خوشه ها توسط کاغذهای مخصوص در بعضی کشورها از جمله آمریکا به منظور جلوگیری از تخم گذاری و خسارت زنجرک آپاچی مرسوم است. در این مناطق از زمانی که خوشه ها شروع به تغببر رنگ می کنند این عملیات انجام می شود. در صورتی که عملیات نصب پوشش ها زود انجام شود، حالت آفتاب سوختگی در اثر تجمع حرارت در زیر پوشش آن وجود می آید. برای بررسی اثرات نوع پوشش آزمایش هایی بر روی رقم دگلت نور انجام شده است. این آزمایش ها نشان داده اند که اگر چه پوشش کاغذی در بسیاری از نواحی کشت خرما متداول است، اما تعویض نوع پوشش با انواعی که مانع تجمع حرارت می گردند ضروری به نظر می رسد. پارچه هایی با تخلخل بسیار ریز، دو نوع پوشش پلاستیک های شفاف که قابلیت عبور هوا را دارند، مورد استفاده قرار گرفته است.   - استفاده از تله های چسبیده زرد رنگ:   استفاده از این تله ها باعث به دام افتادن و از بین رفتن تعداد زیادی از افراد جمعیت می شود. برای این منظور لازم است از زمان ظهور پوره های زنجرک تا زمانی که حشرات کامل در شرایط طبیعی حضور دارند تله ها را نصب نموده و مرتبا آنها را مورد بازدید قرار داد و در صورت پرشدن سطح تله هانسبت به تعویض آنها اقدام نمود.   · مبارزه زراعی:   روش های مبارزه زراعی با زنجرک خرما شامل موارد زیر است:   - رعایت فاصله کاشت مناسب در نخلستان:   به طور کلی زنجرک خرما در نخلستان های متراکم و همچنین در نخلستان هایی که پاجوش و تنه جوش زیادی داشته و دارای محیط های سایه دار و محفوظ از باد هستند خسارت بیشتری می زند. بنابراین در هنگام احداث باغ رعایت فاصله کاشت مهم بوده کاشت 8*8 متر توصیه می شود.   - هرس و تکریب درختان خرما:   قطع برگ ها و دمبرگ های اضافی و حذف پاجوش ها در کاهش تراکم جمعیت آفت موثر می باشد. از آن جا که پوره و حشره کامل زنجرک خرما دارای توانایی جابه جایی هستند هنگام هرس به برگ های بالایی منتقل می شوند، بنابراین هرس برگ باید در زمانی انجام شود که آفت در مرحله تخم است. برای این منظور می توان از اواسط آذر ماه تا اواخر اسفند ماه اقدام به هرس نمود. در بررسی های انجام شده مشخص شده که حدود 40 درصد تخم های آفت در برگ های ردیف های پایینی قرار داشته و بهتر است برگ های آلوده به افت از باغ خارج شوند.   - توجه به وضعیت تغذیه درختان:   از آن جا که این آفت با تغذیه از شیره درختان خرما باعث تضعیف آنها می شود، توجه به وضعیت تغذیه درختان بسیار مهم است.   · مبارزه شیمیایی:   زنجرک خرما در شرایط ایران بسیار اهمیت دارد در صورت خسارت اقتصادی، برای مبارزه با آن دو نوبت سمپاشی لازم می باشد. سمپاشی اول همزمان با سمپاشی علیه کرم میوه خوار خرما بوده و نوبت دوم سمپاشی در صورت لزوم پس از برداشت محصول انجام می شود. بنابراین تاثیر کمتری بر زیست – بوم کشاورزی خرما دارد. از جمله سموم توصیه شده می توان به مالاتیون 57 درصد (2 در هزار)، نکسیون 25 درصد (یک در هزار)، دیوتوات و رلدان اشاره کرد. رزاقی (1371) در هرمزگان چهار ترکیب شیمیایی را برای مبارزه این آفت مورد آزمایش قرار داد. این ترکیبات شامل دانیتول، زولون، دیازیتون و اکتیلیک بوده اند. در بین ترکیب های شیمیایی مورد بررسی سموم دانیتول، زولون و دیازینون مناسب تر از سم اکتیلیک می باشند. در این میان سم زولون بدلیل کم خطر بودن برای محیط و دشمنان طبیعی از اهمیت نخست برخوردار بوده و پس از آن سم دیازینون توصیه می شود.   سمپاشی هوایی:   یکی از روش هایی که در سال های گذشته برای مبارزه با آفات خرما نظیر کرم میوه خوار خرما، زنجرک خرما و کنه تارتن خرما به کار برده شده است، سمپاشی هوایی می باشد. با توجه به این که برگ های درخت خرما مانند چتری روی خوشه های خرما قرار می گیرند، به نظر می رسد که سم پاشیده شده نتواند خوشه های خرما و برگ های داخلی را به طور کامل کامل پوشش دهد. استفاده از هلی کوپتر به دلیل شرایط ویژه آن تا حدی در افزایش راندمان سمپاشی هوایی در نخلستان ها موثر است.           www.ake.blogfa.com              www.ake.blogfa.com          www.ake.blogfa.com         آفات و بیماری ها و علفهای هرز عمده باغات پسته استان قزوین:   آفات و بیماری ها و علفهای هرز عمده باغات پسته استان قزوین:   آفات باغات پسته استان شامل: پسیل و زنجره پسته-پروانه چوبخوار-زنبور های مغز خوار پسته- پروانه میوه خوار پسته-بلشک پسته-شپشک واوی-شته های پیچیده برگ-پروانه برگ خوار خاکستری پسته-انواع چوب خوار-کرم سفید ریشه-سوسک سرشاخه خوار میباشد.   بیماریهای مهم درختان پسته شامل:   پوسیدگی طوقه و ریشه پسته (گموز)-آلترناریا-قارچ سمی اسبی(از نوع قارچهای ماکروسکوپی و بزرگ در باغات قدیمی  و سنتی حومه قزوین)میباشند.   علفهای هرز عمده باغات پسته قزوین شامل:   مرغ و انواع نازک برگهای ریزم دار-تلخ بیان وسیرین بیان-پیچکها-خارشتر میباشد.   ارقام موجود در استان قزوین:   در شهرستان قزوین:چهار رقم: کله بزی-بقالی-تجاری-بادامی و در شهرستان بویین زهرا: پسته قرمز-پسته سفید-کال خندان-بادامی   ارقام خارج از استان نیز بیشترین توسعه با رقم اوحدی بوده و دیگر ارقام نیز مانند احمد آقایی-اکبری-کله قوچی-خنجری دامغانی بطور پراکنده وجود دارند.         www.ake.blogfa.com              www.ake.blogfa.com          www.ake.blogfa.com