گروه مهندسی آب
گروه مهندسی آب   مقدمه برای تأمین نیروی انسانی متعهد و متخصص به منظورنیل به خود کفایی فنی در زمینه های آبیاری و زهکشی لازم است، متخصصینی تربیت شوند که بتوانند با استفاده از دانش و تجربیات خود در توسعه و رشد اقتصادی کشور از طریق آموزش ، تحقیق ، برنامه ریزی و طراحی ابنیه و سیستم های آبیاری و زهکشی و بالا بردن راندمان بهروری از منابع آب و خاک مؤثر باشند. تعریف مهندسی در کل یعنی "خلق فرایندهای نو" و مهندسی آب به رشته ای اطلاق می شود که با دارا بودن مجموعه ای از علوم و روشها در زمینه های مختلف، بررسی و طراحی پروژه های آبیاری و زهکشی، نحوۀ بهره برداری و نگهداری و مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی، برنامه ریزی و تحقیقات و آموزش توانایی و کارایی لازم را تأمین نماید. اهمیت موضوع اهمیت و جایگاه مهندس آب را می توان از جهات مختلف مورد بررسی قرار داد. تربیت کارشناسان کار آمد جهت نیل به خود کفایی در زمینه های علوم آبیاری و زهکشی بهره برداری بهینه از منابع آب کشور برای بالا بردن سطح تولیدات کشاورزی و رشد اقتصادی کشور ضروری خواهد بود. جایگاه ایران جزء کشورهای خشک و نیمه خشک دنیا است و بر اساس شاخص های بین المللی، کشور ایران جزء کشورهای با تنش آبی و یا در آستانه تنش آبی است و در صورت ادامه همین وضعیت یعنی نحوه و میزان استفاده از آب در کشور تا بیست سال آینده دچار بحران شدید آب در بخشهای شرب، کشاورزی و صنعت خواهیم شد. بنابراین نیاز به کارشناسان و متخصصان مهندسی آب در گرایشهای مختلف با تجارب خوب در حال افزایش است. در حال حاضر در 20 دانشگاه دولتی و حدوداً در 7 دانشگاه آزاد گروه مهندسی آب فعال می باشد که در مجموع سالانه قریب به1000 نفر در این رشته فارغ التحصیل می شوند و مسلماً در هر سال در حال افزایش هستند. لذا پایه گذاری بخشهایی نظیر نظام مهندسی آبیاری و زهکش در فراهم کردن زمینه های حمایت از شاغلان و خدمت بگیران این بخش ضروری است. این نظام می تواند با گرد هم آوردن کارشناسان و متخصصان زمینه لازم تبادل تجارب لازم را فراهم آورد. تعدادی از این سازمانها که در حال حاضر با توجه به اساسنامه خود فعالیت می کنند بشرح ذیل می باشد. -کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران؛ - سازمان ملی دانشجویان آبیاری؛ -کمیته ملی آبیاری و زهکشی استانها؛ -سازمان مدیریت منابع آب ایران؛ -انجمن هیدرولیک ایران. نظام آموزشی دوره کارشناسی براساس آئین نامه آموزشی مصوب شورای عالی برنامه ریزی، طول دوره کارشناسی رشته مهندسی کشاورزی – آب 4 سال می باشد و دانشجویان بطور متوسط قادر خواهند بود این دوره را در مدت مذکور به پایان برسانند. حداکثر طول زمان مجاز تحصیل در این دوره 6 سال(برای هر یک سال تحصیلی فقط یک ترم مجاز است) خواهد بود. هر یک سال تحصیلی دو نیم سال(دو ترم) و هر نیم سال مشتمل بر 16 هفته کامل می باشد.     برنامه های پیش بینی شده برای آینده -راه اندازی دوره کارشناسی ارشد در گرایش آبیاری و زهکشی در سال 1387 -راه اندازی دوره کارشناسی ارشد در گرایش سازه های آبی در سال 1388 -راه اندازی دوره دکتری در گرایش آبیاری وزهکشی در سال 1390 -راه اندازی دوره دکتری در گرایش سازه های آبی در سال 1391 -ایجاد آزمایشگاه های و کارگاه دروس رسم فنی، نقشه کشی و نقشه برداری -تجهیز آزمایشگاه ها -برگزاری سمینارها و کارگاه های تخصصی در زمینه مهندسی آب -دعوت از اساتید برجسته و مجرب از دانشگاه های داخل و خارج از کشور -ارتباط با دانشگاههای معتبر کشور های خارج و بویژه کشورهای همسایه   گروه مهندسی آب از سال 1374 با پذیرش 30 نفر دانشجو در مقطع کارشناسی ، سه نفر عضو هیات علمی فعال در دانشکده و دو نفر بورسیه خارج از کشور شروع به فعالیت نمود. که در حال حاضر 125 نفر دانشجو درمقطع کارشناسی رشته مهندسی آب در دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان مشغول به تحصیل هستند   مشخصات مدیر گروه و اعضای هیئت علمی موجود و بورسیه ها: چهار نفر استادیار و یک نفرمربی در حال حاضر عملا به فعالیت های آموزشی و پژوهشی خود مشغول هستند. شش نفر بورسیه در داخل و خارج از کشور و یک نقر مأمور به تحصیل در داخل کشود در مقطع دکتری مشغول به تحصیل می باشند که بعضی از آنها در تدریس بعضی از دروس گروه همکاری می کنند   کتابخانه تخصصی کتابخانه تخصصی گروه آبیاری که در این وسعت در نوع خود در دانشکده کشاورزی بی نظیر است، ابتدا با اهدای تعداد زیادی از کتب و نشریات تخصصی از جانب مدیر گروه وقت در سال ١٣٧٩ و با همت دانشجویان افتتاح گردید. با حما یت های دانشکده و گروه و انجمن علمی دانشجویان در حال حاضر حاوی تعداد قابل توجهی کتب فارسی، انگلیسی و نشریات تخصصی می باشد. آزمایشگاه آبیاری امکان اندازه گیری رطوبت خاک – اندازه گیری مکش آب در خاک – تعیین چگالی ظاهری خاک – اندازه گیری دبی جریان – اندازه گیری EC ضریب آبگذری اشباع خاک – تعیین عصاره اشباع خاک – تعیین آب آبیاری – تعیین سرعت نفوذ آب در خاک در این آزمایشگاه وجود دارد. تجهیزات دیگر موجود شامل : مته مارپیچ- اون - بلوک گچی – متر– پمپ تخلیه – پرشر پلیت – پرشر ممبران – EC مقاومت سنج– دستگاه به روش بار افتان و بار پایا – دستگاه سانتریفیوژ –قیف K دستگاه تعیین بوخنر می باشد.   ایستگاه هواشناسی در این ایستگاه سه عدد لایسمتر جهت تعیین تبخیر و تعرق پتانسیل گیاه مرجع و وسایل مختلف هواشناسی شامل تشتک تبخیر، باران سنج، آفتاب نگار، رطوبت سنج، دماسنج حداقل و حداکثر، باد سنج و... می باشد.   آزمایشگاه مساحی و نقشه برداری این آزمایشگاه دارای دوربین های تراز یاب – توتال استیشن کمپانی لایکا-شرکت لایکا و T و تئودولیت های دیجیتال 105 DISTO دستگاه پلانیمتر می باشد. آزمایشگاه هوا و اقلیم کلیه ابزارهای سنجش پارامتر های هواشناسی شامل تابش – دما –رطوبت- فشار – باد و ... در این آزمایشگاه وجود دارد که از آنها می توان برای مطالعات کاربردی u1575 استفاده کرد. آزمایشگاه هیدرولیک تجهیزات این آزمایشگاه شامل - ونتوری متر- دستگاه تعیین مرکز فشار- دستگاه ایجاد پرش هیدرولیکی- فلوم- رتامتر- فلوم آزمایشی با شیب متغیر به طول ٥ و ١٥ متر – جت آب و ... می باشد   طرح الگویی آبیاری تحت فشار وزارت جهاد کشاورزی سالهاست که از طریق اداره توسعه روشهای آبیاری تحت فشار به منظور معرفی و ترویج روشهای آبیاری طرحهای الگویی دراستانهای مختلف را به اجرا می گذارد. این گونه طرحها به منظور اهداف آموزشی وتحقیقاتی و ترویجی در دانشگاههای ذیربط اجرا می شود . در این راستا گروه آبیاری دانشگاه گیلان با همکاری سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان موفق به اجرای سیستم آبیاری بارانی کلاسیک (به وسعت حدود ٣هکتار ) وآبیاری قطره ای (به وسعت حدود ٣ هکتار) در محدوده اراضی دانشکده کشاورزی شد.   توانایی های تخصصی گروه :   • ارزيابي طرحهاي آبياري و زهكشي • ارزيابي طرحهاي آبرساني و تآمين آب • طراحي شبكه هاي آبرساني • طراحي سيستمهاي آبياري سطحي كلاسيك و مدرن • طراحي سيستمهاي آبياري تحت فشار • طراحي ايستگاههاي پمپاژ • تهيه نقشه هاي توپوگرافي ومساحي • طراحي سازه هاي آبي • بررسي استفاده بهينه از پتانسيل آب موجود شبكه هاي آبياري با تعيين الگوي كشت اپتيمم • طراحي و تأسيس لايسيمتر وزني براي تعيين نياز آبي گياهان عمده منطقه • طراحی سیستم های جمع آوری آبهای سطحی • طراحی طرح های تجهیز و نو سازی اراضی شالیزاری • تهیه و کالیبراسیون مدل GIS طرح های آبی • مطالعات منابع آب • تهیه و کالیبراسیون مدل شبکه عصبی در موضوعات آبی ( مدیریت منابع آب ، هیدرولوژی ، مهندسی رودخانه ) • مطالعات ساماندهی رودخانه ها • مدیریت بهره برداری شبکه های آبیاری و زهکشی در شرایط تلفیق آبهای سطحی و زیر زمینی • استفاده از آبهای غیر متعارف در زراعت اراضی شبکه ابیاری و زهکشی سپید رود • بهینه سازی توزیع آب در شبکه های آبیاری و زهکشی سپید رود • 4-تعیین راندمان آبیاری شبکه های آبیاری و زهکشی سپید رود با استفاده از اطلاعات ماهواره ای و مزرعه ای. • مدل سازی فیزیکی جریان های با سطح آزاد در آینده نزدیک با تکمیل فلوم آزمایشی گروه .   تجهیزات و امکانات برجسته گروه • کتابخانه تخصصی گروه که حاوی تعداد قابل توجهی کتب فارسی ، انگلیسی و نشریات تخصصی است   • آزمایشگاه آبیاری که دارای تجهیزاتی مثل دستگاه سانتریفیوژ ، پرشر پلیت ، پرشر ممبرن ، دستگاه اندازه گیری ضریب آبگذری به روش با ر افتان و بار پایا و ... می باشد   • آزمایشگاه مساحی و نقشه برداری که دارای دوربین های ترازیاب ، تئودولیت های دیجیتال ، توتال استیشن و دستگاه دیستو و ... می باشد   • آزمایشگاه هوا و اقلیم شناسی: کلیه ابزارهای سنجش پارامترهای هواشناسی شامل باد ، رطوبت ، دما ، فشار و ... • آزمایشگاه هیدرولیک که دارای دستگاه هایی مثل ونتوری متر ،دستگاه تعیین مرکز فشار، رتامتر ، فلوم های آزمایشی با شیب متغییر به طولهای 5 و 15 متر ، جت آب و ... می باشد.               منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )