زنبور ساقه خوار گندم
زنبور ساقه خوار گندم Wheat stem sawfly   Cephus pygmaeus   (Hym: Cephidae)   معرفي آفت   علاوه بر گندم، جو، چاودار و يولاف را نيز مورد حمله قرار مي دهد. لارو اين آفت در داخل ساقه گياهان ميزبان شده و از بافت داخلي ساقه تغذيه مي كند و مانع رسيدن شيره گياه به خوشه شده و دانه ها پوك و سبك مي گردند. (بنابراين خوشه سبك است و صاف مي ايستد در صورتي كه خوشة سالم سنگين است و خميده. يكي از راههاي تشخيص، صاف ايستادن خوشه به دليل سبكي است.)   زيست شناسي:   يك نسل در سال داشته و زمستان را به صورت لارو در داخل پيله در درون طوقه گندم و جو به حالت دياپوز سپري مي كند. از اواخر اسفند يا اوايل فروردين در صورت مناسب بودن شرايط محيطي مخصوصاً رطوبت خاك لاروها در همان محل تبديل به شفيره شده و حشرات كامل از اواخر فروردين ماه در مزارع غلات ظاهر مي شوند. در صورتي كه شرايط مساعد نباشد لاروها به همان صورت تا بهار سال بعد باقي مي ماند (برخي 1 نسل را در 2 سال طي مي كنند اگر رطوبت خاك كافي نباشد.) حداكثر جميت حشرات كامل در ارديبهشت ماه ظاهر مي شود. حشرات كامل بعد از تغذيه از نوش گلها بويژه گلهاي ازمك و خردل وحشي، جفت گيري و حشره ماده با تخم ريزخ ود بصورت انفرادي در داخل ساقه گندم تخم ريزي مي نمايد. در هنگام تخم گذاري معمولاً‌ گندم در مرحله ساقه رفتن و در مزارع زود كاشت در حال خوشه رفتن است. به طور كلي مزارع زود كاشت و ارقام زود رس ترجيح داده مي شوند.   تخم در داخل ميانگره هاي بالائي ساقه قرار داده مي شود. (لارو اگر در وسط باشد تغذيه ناكافي دارد ولي در بالا تغذيه كافي دارد.) دورة جنيني 12-8 روز سپس لاروها به طرف پائين ساقه شروع به فعاليت مي كنند. دورة لاروي 30-25 روز و در اين زمان لارو خود را به محل طوقه در داخل خاك رسانده و قسمتي از جدار طوقه را به صورت دايره جويده و نازك مي كند و سپس مواد جدا شده را به ترشحات بزاقي مخلوط و درپوش محكمي براي لانة خود به وجود مي آورد و پس از تنيدن پيله نازك حدود 9-8 ماه از سال را (تابستان، پائيز، زمستان) به صورت دياپوز سپري مي كند. اواخر اسفند يا اوايل فروردين لارو تبديل به شفيره شده. دورة شفيرگي 25-20 روز، سپس حشرات كامل همزمان با مرحله ساقه رفتن و شروع مرحله خوشه رفتن گندم ظاهر مي گردند.   کنترل:   1-شخم عميق يا سطحي و زير رو رو كردن كلشهاي آلوده.   2-سوزاندن بقاياي گياهي.   3-تناوب زراعي.   4-تغيير تاريخ كشت چون اين حشره بيشتر گندمهاي زمستانه و زودرس را مورد حمله قرار مي دهد. با كشت ارقام ديررس مي توان از ميزان خسارت آفت كاست.   5-رقم گندم آزادي و رقم جو و الفجر نسبت به اين آفت تا حدودي مقاومند.   6-كود و تقويت گندم باعث دوام و ايستادگي ساقه مي شود و قدرت تحمل گندم را در مقابل آفت را زياد مي كند.           منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )