کاهش خسارت خشکسالی در گندم دیم

همه چیز راجع به نحوه چمن کاری   مقدمه: چمن کاری از سه جنبه حائز اهمیت است: 1.در مناطقی که منازل ، کارخانه ها ، مدارس وجود دارند به منظور تعدیل دما ، افزایش رطوبت محیط ، کاهش آلودگی هوا و... چمن کاری می شود. 2.برای استفاده در زمین های ورزشی مثل زمین گلف ، فوتبال، اسکی و... چمن می کارند. 3.استفاده تزئینی از چمن ؛ چرا که فضای سبز بدون چمن زیبایی و لطفی ندارد. مهمترین مشکلی که در توسعه چمن کاری موجود است، گرانی بذر چمن ، هزینه به نسبت بالای احداث ، هزینه بالای نگهداری و همچنین مشکل کم آبی است. بیشتر چمن ها از خانواده گندمیان (Gramineae) می باشند ( باریک برگ بودن ویژگی گیاهان این تیره است) ولی درخانواده های دیگر نیز چمن وجود دارد. مثلا چمن دایکوندرا (چمن شبدری) (Dichondra repens) از تیره نیلوفریان و شبدر (Trifolium sp) از خانواده لگومینوز می باشند. Turf Grass یک اصطلاح کلی در چمن کاری ، به معنای فضای سبز پوشیده از گیاهان علفی می باشد که قابلیت چمن زنی و توانایی تحمل پاخوری را دارا می باشند. Lawn ها نیز در این دسته قرار می گیرند. کشت و کار چمن ها به دو صورت می توانیم چمن کاری کنیم: -منظم -نامنظم در روش کاشت نامنظم، جلوه چمن زیبا تر است و فضا را بزرگتر نشان می دهد ( خطای دید) ولیکن چمن زنی در روش کشت نامنظم ( مخصوصا در حاشیه ها ) دشوار است. روش های کاشت چمن بذری ( دستی یا ماشینی) : معمول ترین و راحت ترین روش کاشت چمن است بذرها به راحتی انبار می شود و در روش کشت بذری ، گسترش ریشه های چمن بسیار خوب صورت می گیرد، به کارگر و هزینه کمتری نیاز دارد. اما عیبی که این روش دارد اینست که هر زمان از سال نمی توانیم بذر کاری کنیم. روش نشایی: یک مقدار از چمن را به همراه خاکش از جایی به جای دیگر، انتقال می دهیم . اگر بخواهیم در فصل رشد چمن ها را نشا کاری کنیم ، نیازی نیست که تمامی زمین را با نشا های چمن بپوشانیم چون نشا ها رشد می کنند و جاهای خالی زمین را پر می کنند. ولیکن در غیر فصل رشد باید تمامی فضای زمین ، با نشا پر شود. روش نشا کاری برای زمانی است که نیاز به کشت سریع داریم و در دنیا از این روش کمتر استفاده می شود . روش های جدید چمن کاری در دنیا دستک افشانی ( استولون افشانی) (Stolonizing) در این روش تنها دستک ها را ( بدون در نظر گرفتن مکان مشخص برای آنها ) روی زمین به صورت مکانیکی همراه با خاک پخش می کنند . استولون ها از بذر ها نسبت به خشکی و کمبود مواد غذایی مقاوم تر هستند. تکه کاری (Spriging) در این روش دستک ها یا ریزوم ها را در حفره های کوچک می کارند. توجه داشته باشید که در این روش دستک ها جای مشخص دارند و معمولا به صورت ردیفی کشت می شوند. کشت توپی (Plugging) بیشتر برای ترمیم قسمت های آسیب دیده از این روش بهره گرفته می شود و در سطح وسیع استفاده نمی شود چون صرفه اقتصادی ندارد.   ◄ چمن های فرش ( رول ) (Sodding) در این روش چمن در محلی خاص کشت می شود و هنگامی که به اندازه مناسبی برای فروش رسید، به همراه ریشه و ریزوم بریده و به محل اصلی کشت انتقال داده می شود .تفاوت عمده چمن فرش با چمن معمولی در اینست که در تولید چمن فرش ، عامل مهم، بخش زیر زمینی است ولی در چمن معمولی عامل مهم ، قسمت روزمینی می باشد. لذا در تولید چمن فرش استحکام و توسعه خوب ریزوم ها و ریشه ها از اهمیت خاصی برخوردار است. مزایای استفاده از چمن فرش -ایجاد سریع چمن کاری. -ترمیم سریع و آسان بخش های آسیب دیده. -امکان چمن کاری در شیب های تند ( در شیب های تند بذر ها آبشویی می شوند و پائین می روند). در کشورمان از سال 1377 در شهرداری تهران چمن رول به صورت آزمایشی کشت شد و امروزه شرکت های خصوصی این روش را توسعه می دهند. برای برش چمن رول از دستگاه برش (Sod Cutter) بهره می گیرند که این وسیله چمن را بریده و لوله می کند. گونه هایی را برای چمن رول انتخاب کنید که دارای ریشه ها و یا ریزوم های خوبی باشند مثلا از چمن های فصل گرم ، چمن آفریقایی و از چمن های فصل سرد چمن پوا مناسب می باشد.. نکاتی که در هنگام کشت چمن رول باید به آنها توجه کرد عبارتند از: -صخره ای نبودن محل تولید ؛ مثلا سنگ های یزرگ در خاک نباشد تا دستگاه برش آسیب نبیند. -کود دهی مناسب ؛ به ویژه کود فسفر که ریشه ها خوب توسعه پیدا کنند. -تسطیح کامل زمین محل تولید چمن فرش. -استفاده از بذر سالم با زیوایی بالا. -استفاده از مقدار مناسب بذر برای چمن رول ( در روش معمول بذری به ازای هر متر مربع 40 گرم بذر نیاز است که در روش کشت چمن رول ، نصف این مقدار یعنی 20 گرم بذر به ازای هر متر مربع مورد نیاز است). -بیش از دو بار نباید از یک زمین چمن رول برداشت کنیم چون خاک آسیب می بیند. چمن های فرش را به روش معمول به صورت بارانی آبیاری کنید و در هنگام چمن زنی ، دقت شود که چمن های رول را نباید زیاد کوتاه کرد چون ذخیره مواد گیاهی در اثر کاهش فتوسنتز تقلیل می یابد. برداشت چمن فرش بسته به رقم چمن و آب و هوا بعد از 4 تا 12 ماه از زمان کشت بذر ، برداشت انجام می شود. اندازه استاندارد برش 46 سانتیمتر(عرض) در 180 سانتیمتر (طول) می باشد. البته برای زمین های ورزشی از اندازه های بزرگتر استفاده می شود. بایستی تا حد امکان کمترین خاک با چمن برداشت شود. تا به خاک سطحی آسیب کمتری وارد شود و نیز چمن فرش سبک ترشود. مشکلات چمن فرش به دلیل تنفس چمن ها به هنگام لوله کردن ، گرمایی در وسط رول ها ایجاد می شود که وسط رول را زرد و بد رنگ می کند. برای جلوگیری از این امر ، چمن ها را سریع به محل کشت اصلی منتقل کنید . برای انتقال به محل های دور ، شب هنگام اقدام نمایید. چمن های زده شده یا Clippings را جمع آوری کنید. نکته: در چمن های معمولی نیز در فصل تابستان که احتمال آسیب چمن می رود ، Clippings را جمع آوری می کنند در غیر اینصورت چمن های زده شده را باقی می گذارند تا به کود تبدیل شود.   زمان کاشت چمن ها چمن ها را در بهار و پاییز می کاریم. بهترین زمان کشت، پاییز است چون از گرمای هوای کاسته شده است و علف های هرز کمتر وجود دارند ( معمولا چمن های فصل سرد را در پاییز و چمن های فصل گرم را در بهار می کارند). انواع چمن ها در یک نوع از دسته بندی چمن ها به دو دسته تقسیم می شوند: الف) چمن های فصل سرد دمای بهینه برای رشد این دسته از چمن ها 15.5 تا 24 درجه سانتیگراد می باشد. گیاهانی مانند شبدر سفید نیز در این دسته قرار می گیرند. اغلب چمن های فصل خنک، باریک برگ هستند ولی شبدر سفید باریک برگ نیست. چند نمونه از چمن های فصل سرد درذیل آمده است. لولیوم یا چمن یارندی(Lolium perenne): دارای بذری درشت و بسیار سریع الرشد می باشد که بعد از 5 روز سبز می شود.رقم Barbal از این نوع، در ایران به خوبی جواب می دهد و دارای گل آذین سنبله خطی است. پوا یا کنتاکی بلوگراس(Poa pratensis): دارای بذری بسیار ریز و کند رشد تر از سایر فصل سرد ها می باشد ( پس از 14 روز سبز می شود) . اصولا هر چه بذر ریز تر باشد ، دیر تر سبز می شود. پوا به گرمای زیاد تا 40+ درجه سانتیگراد مقاوم استاین چمن یکساله دارای گل آذین سنبله باز چتری می باشد.از ارقام پوا، می توان بهMerion و Baron اشاره کرد. فستوکا (Festuca spp): بیشتر در نقاط سایه و مرطوب کشت می شود. رقم Festuca rubra معروف به فستوکای قرمز (چمانواش) دارای بذری درشت، بسیار کشت و کار می شود. آگروستیس(Agrostis tenuis) :: چمنی لوکس و بسیار ظریف می باشد که تحمل شرایط نامطلوب را ندارد. ب) چمن های فصل گرم دمای بهینه رشد این نوع چمن ها 26.5 تا 35 درجه سانتیگراد می باشد. چمن معروف دایکوندرا که در نقاط مرطوب و سایه کشت و کار می شود در همین گروه فصل گرم جای می گیرد.   چمن آفریقایی) Cynodon dactylon(: اصولا این نوع چمن ها به شوری ، خشکی و گرما بسیار مقاوم می باشند.اغلب نشا کاری می شود و در بین فصل گرم ها سریع الرشد ترین است. و کلا نیاز آبی کمی دارد زویسیا (Zoysia spp): از چمن های بسیارریزو کند رشد در میان فصل گرم هاست که به دلیل ظرافت ، بیشتر برای زمین های گلف استفاده می شود و مقاوم به گرما و خشکی است. نکته مهم: برای تولید چمن رول بیشتر از چمن های فصل گرم استفاده می کنیم چون اکثرا ریزوم های خوبی دارند که به خوبی در هم تنیده می شوند. مقایسه چمن های مختلف: از لحاظ نیاز کودی ( کم Agrostis > Poa > Lolium > Festuca Cynodon > Zoysia   حساسیت به بیماری ها ( کم Agrostis > Festuca > Poa > Lolium Cynodon > Zoysia   مقاومت به پاخوری ( کم Lolium > Poa > Festuca > Agrostis Zoysia > Cynodon نکته : کلا چمن های فصل گرم از باالا ترین قدرت پاخوری برخوردار می باشند. نکته: گاهی از آمیخته های بذری استفاده می شود تا چمن در تمامی فصول سال سبز باقی بماند. Mixture آمیخته ای بذری، شامل دو یا چند نوع چمن است که با ایجاد تنوع، مقاومت و قدرت پاخوری چمن را بهبود می بخشد. Blend نیز آمیخته بذری ، شامل دو یا چند رقم از یک نوع بذر است که نسبت به Mixture تنوع کمتری دارد . اصولا آمیخته Blend چمن یکنواخت تی به ما می دهد.   تحمل سرما ( کم Agrostis > Poa > Festuca > Lolium Zoysia > Cynodon سرعت استقرار ( کند رشد Lolium > Festuca > Agrostis > Poa Cynodon > Zoysia   بافت چمن ( ظریف Lolium > Poa > Agrostis > Festuca Zoysia > Cynodon   تحمل خشکی ( کم Festuca > Poa > Lolium > Agrostis Cynodon > Zoysia   تحمل سایه ( کم Festuca > Agrostis > Poa > Lolium Zoysia > Cynodon   تحمل شرایط اسیدی( کم Festuca > Agrostis > Lolium > Poa Cynodon > Zoysia   تحمل حالت غرقاب ( کم Agrostis > Poa > Lolium > Festuca Cynodon > Zoysia   تحمل شوری ( کم Lolium > Festuca > Agrostis > Poa Zoysia > Cynodon   منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )