رستني هاي هرز و خاک مراتع
رستني هاي هرز و خاک مراتع     3) مراتعي که قبلاً مورد کشت قرار گرفته اند در اراضي داراي حد متوسط 230 ميلي متر بارندگي ساليانه و 2500 متر ارتفاع واقع در نواحي نيمه جلگه اي و جنگلي خشک تحت شرايطي که ديم کاري امکان پذير باشد، در حال حاضر کشت و زرع انجام مي گيرد. با تلاش هاي محيط زيستي سازمان محيط زيست بخش زيادي از مراتع از کشاورزان پس گرفته شده و در حال احياي مجدد است. اغلب تجديد نسل رستنيهاي مهم غيرممکن است و آن به علت عدم توانايي توليد بذر گياهان مراتع طبيعي است و از طرف ديگر علف هاي هرز و دائمي اراضي دائر مانند ورک دائماً باعث چيزه شدن بر ساير علف هاي مفيد مي شود. در نواحي داراي زمستان هاي گرم و ملايم علف هاي يکساله غالب عبارتند از   1) يونجه   2) شنبليله   3) شمعداني عطري   4) جو وحشي در نواحي داراي شرايط آب و هواي سرد گونه هاي غلب عبارتند از     1) مورغا – چبر   2) جارو   3) خارگوني   4) گون     در نواحي داراي زمستان هاي سرد علف هاي بلند دائمي رشد مي کند آنها به زحمت براي خوراک احشام مورد استفاده واقع مي شود مانند : 1) گل گندم   2) فرفيون   3) تيره گاو زبانيان   4) تيره نعناع       4) زمين هاي زير کشت و آيش زمين هاي زراعي فارياب که با روش جديد مکانيزه کشت و زرع مي شوند تنها زمينهايي است که ماهها پس از برداشت محصول مورد چرا قرار مي گيرند و احشام مي توانند از کنش باقي مانده گندم و جو استفاده نمايند. در مناطقي که زراعت به صورت ابتدايي باقي مانده باشد و يا بين دوره هاي زرايي آيش ( حالتي است که کشاورزان براي بهبود خاک و احياء دوباره و تقويت خاک از نظر عناصر ميکرو و ماکرو يکسال و يا چند سال در زمين عمل کشت انجام نمي دهند) قرار گيرد، رستنيهاي هرز ظاهر مي شوند.     برخي از رستنيهاي هرز عبارتند از : 1) شبدر شيرين   2) مرغ cynoden dactylon مناطق ديم با دوره هاي کوتاه و با تطويل آيش به علت بوجود آمدن فلوري غني از نباتات يک ساله بهاره و گونه هاي دائمي متنوع که در طول مدت تابستان براي احشام قابل چرا است ، بسيار سودمند است. اين گياهان داراي سرعت رشد و قدرت مقاومت در برابر روش هاي قديم و ظرفيت همه جانبه اي هستند.     5 – چگونگي تشکيل خاک مراتع : خاک عبارت است از پوسته بيروني زمين که تحت عوامل بيوشيمي و فرسايش به وجود آمده است. خاک هاي معدني که از تجزيه سنگ مادر به وجود آمده درهر نقطه داراي حجم معيني هستند و جزء متشکله اکثر خاک هاي مهم کشاورزي و زراعتي جهان مي باشند. خاک هاي معدني شامل 55 درصد مواد معدني (بقاياي سنگ مادر) 5 درصد مواد آلي (بقاياي گياهي) و بيشتر از 50 درصد خلل و فرج هستند. خلل و فرج خاک هاي معدني در زمان هاي مختلف با نسبت هاي متفاوتي از هوا و آب پر مي شود. خاک هاي آلي عبارت هستند از خاک هايي که نسبت درصد مواد آلي آنها بيش از مواد معدني موجود در خاک مي باشد. خاک هاي آلي اغلب تحت شرايط خاص برابر بارندگي فراوان و حرارت معتدل به وجود آمده غالباً محدود به مناطق معيني مي گردد. تجزيه شيميايي خاک در وهله نخست مربوط به عوامل مختلف و ترکيبات جوي است و مربوط به واکنش هاي آب در اسيد کربنيک و اکسيژن است. اغلب مواد جامد در آب خالص غيرمحلول مي باشد در حالي که سنگ آهک و کربنات کلسيم در آب کاملاً محلول است. آب و گاز کربنيک هوا توأماً اسيد کربنيک را تشکيل مي دهند که قدرت حلاليت آن هفت برابر آب خالص است. ريشه تمام نباتات به ويژه جلبک هاي از خود اسيد کربنيک ترشح مي نمايند و برخي از آنها نيز اسيد اگزاليک با اسيد نيتريک ترشح مي کند که در تجزيه خاک مؤثر است. اغلب موجودات ذره بيني از جمله باکتريها و قارچها و آلگها و کرمها در تجزيه خاک مؤثرند. به طوري که يک گرم خاک حاوي حدود 50 ميليون باکتري مي باشد. اطمينان در تأمين آب مورد احتياج ارزش زمين را جهت مراتع تعيين مي نمايد. بايد توجه داشت که خاک نقش واسطه در جهت رشد و نمو گياهان مراتع در اراضي مورد نظر به عهده دارد. گياهان مراتع مصنوعي (علوفه گندميان) در برابر واکنش هاي خاک يعني PH مانند گياهان زراعتي حساس نمي باشند. حداکثر عملکرد نباتات مراتع در PH بين 5 الي 5/7 بدست مي آيد.     6 – موارد مورد لزوم گياهان : مواد غذايي گياهان رکن اساسي تغذيه احشام را تشکيل مي دهد. در گياهان بيش از هر چيز اکسيژن و در اندام حيواني بيشتر ازت – کربن و هيدروژن وجود دارد. اندام گياهي شامل آب و مواد خشک مي باشد. مواد خشک گياهي عبارت است از مواد معدني و ترکيبات (اتصالهاي) ازت دار (آلبومين – مواد سفيده اي و آلبومين دار)و پروتئين خام و همچنين ترکيبات بدون ازت و بالاخره ويتامين ها مواد خشک گياهي از دو قسمت معدني و آلي تشکيل شده اند. مواد آلي شامل چوبي – هيدرات هاي کربن و ويتامين ها هستند. مواد معدني گياهان براي رشد و نمو حيوانات جوان لازم و مفيد مي باشد. ارزش علوفه اي گياهان مربوط به ترکيبات مواد معدني داخل خاکستر گياه است و اغلب در جيره بندي علوفه حيوانات به مواد cl,Na,p,ca و به ندرت به مواد cn;mn , s,fe,mg,k و co توجه مي گردد.     پروتئين خام : در موارد خشک اندام هاي مختلف گياهي مي توان دو گروه مواد ازت دار و فاقد ازت را از يکديگر تميز داد. مجموع ترکيبات ازت دار يا پروتئين خام گياه را مي توان از حاصلضرب ميزان ازت موجود در اندام گياه با ضريب معيني بدست آورد. در پروتئين خام به طور متوسط 16 درصد ازت وجود دارد.(25/6 = 16 / 100) مواد سفيده اي در تغذيه دام اهميت بسزايي دارد. اين مواد شامل آنزيمها – هورمون ها – رنگريزه ( پيگمنت ها) و ساير موادي مي باشد که در واکنش هضم – متابوليسم و مصونيت اعضاي دام اثر مهمي دارد. مواد سفيده اي در گياهان يا به صورت محلول و يا در شيره سلولي علوفه اي آبدار و يا به حالت کلوئيدي در پروتوپلاسم و هسته سلول و يا بالاخره به حالت سفت و سخت در بذر دانه و غيره ذخيره مي گردد. مواد غذايي گياهي که حاوي مواد سفيده اي فراواني مي باشد عبارت است از : کنجاله روغني (30 تا 45%) بقولات ( 25 تا 30%) علوفه خشک لگومينوز ( 12 تا 15%) و کاه و علوفه خشک گرامينه ها (4 تا 06%)     آميدها قسمت ديگر پروتئين خام را آميدها تشکيل مي دهند. آميدها داراي گروه هاي مختلف منجلمه اسيدهاي آمينه – لگوکوزيدهاي ازت دار – نيترات و نمک هاي آمونياک است که همگي در آب گرم محلول مي باشد.     مواد فاقد ازت مواد فاقد ازت قسمت مواد خشک غذاهاي علوفه اي را تشکيل مي دهد. مواد فاقد ازت به دو گروه بزرگ چوبي ها و هيدراتهاي کربن تقسيم مي شود. ميزان چربي در دانه و بذر گياه بيش از ساقه و برگ است و در ريشه و غده کمتر از ديگر اندامهاي گياه چوبي يافت مي گردد. ذرت و يولاف 5 تا 6 درصد و بذر گندم و چاودار 1 تا 4 درصد و دانه آفتابگردان و کتان بين 30 تا 40 درصد چربي ذخيره دارند. هيدراتهاي کربن که قسمت اصلي و دائمي سلول هاي گياهي را شامل مي شود بيش از 75 درصد مواد خشک گياه را تشکيل مي دهد. کلوئيدراتهاي گياهي در ديواره و شيره سلول و پلاستيدها در پروتوپلاسم و در هسته سلول ذخيره مي شود. هيدراتهاي کربن در شيره سلول به شکل قند و در پلاستيدها به صورت نشاسته و در ديواره سلول به شکل سلولز و نيمه سلولز و پکتين وجود دارد که پس از چوبي شدن به صورت ليگنين در مي آيد. از اين رو کربوهيدراتها را مي توان بدو گروه الياف خام و مواد فاقد ازت تقسيم نمود. کلمه مواد فاقد ازت به مواد بدون چوبي و الياف اطلاق مي شود. نشاسته ماده ذخيره گياهي فاقد ازت مي باشد که بيشتر در دانه و ميوه وجود دارد. نشاسته بيش از 60 تا 70 درصد مواد خشک را تشکيل مي دهد. گليکوژن که نوعي نشاسته حيواني است به ميزان 1 تا 4 درصد در کبد دام ذخيره مي گردد.     منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )