مقايسه كمي وكيفي چند رقم سورگم علوفه اي با R– لاين هاي مربوطه
چكيده نياز به علوفه وتامين آن جهت تغذيه دام در كشور از اهميت غيرقابل انكاري برخوردار است . با توجه به كم آبي در كشور لازم است گياهاني كشت شوند كه مقاوم به خشكي باشند . سورگم گياهي است كه به خشكي وكمبود آب مقاوم بوده وبا عملكرد علوفه اي مناسب مي تواند يكي از مهمترين محصولات كشاورزي سطح كشور باشد . در حال حاضر انواع علوفه اي سورگم وسودان گراس (Sorghum , S.sudanense)bicolor در ايران مورد توجه كشاورزان بوده كه پس از برداشت جو وگندم اقدام به كشت سورگم محلي نموده وعلوفه آن را در پائيز به مصرف تعليف گوسفندان مي رسانند. سودان گراس بدليل قطر ساقه كمتر وپنجه زيادتر نسبت به سورگم كه داراي ساقه ضخيم تر وپنجه كمتري است خوشخوراكتر مي باشد . از طرف ديگر سودان گراس در مقايسه با سورگم عملكرد علوفه اي كمتري دارد ،لذا براي بدست آوردن كميت وكيفيت مناسب علوفه اي ، اقدام به دورگ گيري بين سورگم وسودان گراس مي شود . بدين منظور در اين طرح هيبريدهاي سورگم – سودان گراس تهيه شده با ارقام علوفه اي وسودان گراس مقايسه گرديدند .در سال 1371 عمل دو رگ گيري بين لاين هائي از سورگم (A-line) وسودان گراس (R-line)انجام وتعداد هفت هيبريد سورگم – سودان گراس تهيه گرديد . در سال 1372 بذور هيبريد مذكور وشش لاين سودان گراس (والدين ارقام هيبريد ) وپنج لاين خالص وسازگار منطقه به همراه يك هيبريد سورگم سودان گراس معرفي شده از طرف وزارت كشاروزي بنام Speed Feed در يك طرح بلوك هاي كامل تصادفي با پنج تكرار كاشته شدند واز نظر كمي وكيفي مورد مقايسات قرار گرفتند . در اين آزمايشه فاكتورهاي رويشي شامل ارتفاع ساقه ، تعداد پنجه ، وزن تر وخشك وفاكتورهاي شيميائي ، درصد فيبر خام وپروتئين خام مورد ارزيابي قرار گرفتند . نتايج مقايسه نشان داد كه از نظر آماري در چين اول تفاوت بين هيبريدها ولاين هاي والد سودان گراس تنها در مورد ارتفاع ساقه معني دار بود وبيشترين ارتفاع ساقه در اين چين به لاين هاي خالص سورگم تعلق داشت . در اين گروه رقم Sofra با 3/238 سانيتمتر حداكثر ارتفاع را داشت . بيشترين قطر ساقه وتعداد پنجه به ترتيب به لاين هاي خالص ورگم علوفه اي وهيبريدها اختصاص داشت . حداكثر وزن تر در چين اول به گروه لاين هاي خالص تعلق داشته كه در اين گروه رقم خالص 10 و 80 به ترتيب با عملكرد 73/39 و 11/39 تن در هكتار بيشترين وزن تر را داشتن . عملكرد هيبريد IS646 × A52 از دو رقم فوق بيشتر بود. در چين دوم هيبريدها نسبت به لاين هاي خالص رشد سريعتر ووزن تر بيشتري داشتند . در اين گروه هيبريدهاي IS646× A52 و IS3254 × A52 وزن تر بيشتري را به خود اختصاص دادند . در طول فصل رشد هيبريدها بيشترين وزن تر وخشك را در مجموع دو چين داشتند . از نظر فاكتورهاي شيميائي فيبر خام وپروتئين خام بين هيبريدها ولاين هاي سودان گراس در هر دو چين تفاوت معني داري مشاهده نگرديد وبيشترين درصد فيبر خام در چين اول با 58/29 درصد به لاين هاي خالص وحداكثر پروتئين خام در همين چين به لاين هاي سودان گراس با 9/9 درصد تعلق داشت. در ميان هيبريدها ، هيبريد IS646 × A52 در طول فصل رشد بيشترين وزن تر وخشك را داشت وعملكرد علوفه تر آن در مقايسه با هيبريد Speed Feed به ترتيب 64/89و 53/60 تن درهكتار بود.