کاهش خسارت خشکسالی در گندم دیم

نقش ict در توسعه کشاورزی   ·                       (1  ) صادرات پسته ايران از زمان هخامنشيان آغاز شد:پسته، ميوه خنداني كه در جهان دوستداران فراوان دارد، از كشور ايران برخاسته است و قدمت رويش آن در اين سرزمين به سه تا چهار هزار سال پيش مي رسد. تهران _16 دي 1383- ميراث خبر:گروه فرهنگ، كيان مهر احمدي_ با اينكه امروزه پسته يكي از اقلام مهم صادرات غير نفتي ايران است اما سابقه صادرات آن از ايران به ساير نقاط جهان به دوهزار و پانصد سال پيش مي‌رسد. براي نخستين بار در دوران باستان، هخامنشيان اين ميوه بومي ايراني را در قلمرو خود پرورش ‌دانند و بعدها آن را به كشورهاي همجوار نيز صادر كردند. پسته، ميوه خنداني كه در جهان دوستداران فراوان دارد، از كشور ايران برخاسته است و قدمت رويش آن در اين سرزمين به سه تا چهار هزار سال پيش مي رسد. در دايره المعارف بريتانيكا و برهان قاطع نيز، ايران به عنوان خاستگاه بومي پسته معرفي شده است. تا جايي كه منابع و مستندات تاريخي روايت مي كنند، اين محصول، بومي نواحي سغد و خراسان است كه تا زمان هخامنشيان ساير ملل از آن اطلاعي نداشته‌اند. پروفسور گيرشمن در كتاب «ايران از آغاز تا اسلام» به اين نكته اشاره مي كند كه اولين درختان پسته، نخستين بار در عصر هخامنشيان از ايران به حلب برده شده اند. «محمد حسن ابريشمي» مولف كتاب «پسته ايراني» كه جايزه كتاب سال 1373 را از آن خود كرده است درباره مبداء رويش پسته مي گويد:« سرزميني كه بعدها پارت‌ و سپس خراسان نام گرفت، رويشگاه اصلي و اوليه درختان پسته است. حد غربي دامنه رويش اين درختان تا نواحي نيشابور و حد شرقي آن تا نواحي بلخ و در دو سوي جيحون بوده است. مستندات نشان مي‌دهد كه درختان پسته در عصر هخامنشيان خود رو بوده و اهلي نشده بودند و به جز محدوه فوق الذكر، درخت پسته در هيچ جا وجود نداشته است. بنابراين از دوران باستان، پسته صادراتي ايران منحصرا از قلمرو فوق صادر مي‌شده است.» او مستند تاريخي اظهارات گيرشمن درباره انتقال پسته به حلب يا نواحي ساحلي مديترانه را نمي‌داند، با اين حال مي‌گويد:«اگر هم هخامنشيان، پسته را به آن نواحي برده اند، اين پسته محصول سرزمين پارت بوده كه در قلمرو آنها قرار داشته و به عنوان يك خوراكي مطبوع و نيروبخش مصرف مي‌شده است.» در ايران عصر ساساني، پسته در زمره كالاهاي مهمي قرار گرفت كه به چين صادر مي شد. در اين دوره از تاريخ، پسته به عنوان خوراكي‌اي مطبوع و به شكل بريان يا بوداده به كار مي‌رفت. همچنين در شيريني هايي از بادام، پسته و گردو استفاده مي شد. شيريني‌هايي كه بعدا در زبان عربي لوزينه و جوزينه ناميده شدند. متني از دوره ساساني به زبان پهلوي به جاي مانده كه در آن به پسته گرگاني كه در آن روزگار شهرتي داشته اشاره شده است. در «بندهش» كه متني به زبان پهلوي ساساني است فهرستي طولاني از انواع ميوه‌ها ارائه شده كه بر حسب موضوعات خاصي طبقه بندي شده اند. مثلا ميوه‌ها را بر حسب اينكه كدام قسمت آن خوراكي باشد تفكيك كرده كه پسته با انواعي از ميوه ها از اين قرار طبقه بندي شده است:«.....ديگر گونه آن است كه درون را شايد خوردن و برون را نشايد خوردن مانند گردو و بادام، انار و نارگيل و فندق و شاه بلوط و درخت گرگاني كه پسته نيز خوانند.» ابريشمي معتقد است كه پرورش درختان پسته در نواحي غربي خراسان انجام مي شده است. به نظر او انتقال درختان پسته به ساير نواحي پسته خيز ايران و ساير مناطق جهان بعد از ظهور اسلام و فتح ايران به دست مسلمانان صورت گرفته است كه در اين ميان شهر «قم »قديمي‌ترين منطقه‌اي است كه درختان پسته به آن جا وارد شده و سابقه كاشت پسته در آن به نيمه قرن اول هجري قمري مي‌رسد. نام پستهبه گفته «برتولد لوفر» ايران شناس آمريكايي كه كتابي درباره ايران در سال 1926 منتشر كرده است پسته از ادوار باستان در زندگي ايرانيان حائز اهميت فراواني بوده و لفظ پسته در زبان‌هاي يوناني، لاتين و ساير زبان‌هاي اروپايي از نام پسته ايراني گرفته شده است. نام اين درخت در پارسي قديم پيستاكا و در پارسي ميانه يا پهلوي، پيستاك بوده است كه در فارسي متاخر پسته تلفظ شده است. ايرانيان پسته خواردر متون كهن از ايرانيان به عنوان قومي پسته خوار ياد شده است و اين صفت معمولا براي ستودن نيرومندي و شجاعت آنها به كار مي‌رفته است.«فرديناند يوستي» شرق شناس آلماني مي‌گويد:مخصوصا پسته در ايران از ديرباز معمول بوده و گفته‌اند ازدهاك (ضحاك)، ايراني‌ها را پسته خوار ناميده است.» برتولد لوفر آلماني نيز درباره اين صفت گفته است:« جوانان ايراني، چگونگي تحمل گرما و سرما و باران، گذشتن از سيلابها و خشك نگهداشتن لباس و سلاح، چرانيدن حيوانات، بيدارماندن در شبها و نگهباني دادن در فضاي باز، سدجوع كردن با ميوه‌هاي وحشي مانند پسته، بلوط و گلابي را فرا مي‌گيرند. او مي افزايد:« ايرانيان براي اقوام سرزمينهاي باستاني پسته خوار به نظر مي‌آمدند. چون هنگامي كه ازدهاك به شكسن مردمان خود از لشكريان كوروش نظر افكند، فريادزد: واي كه اين ايرانيان پسته خوار چقدر شجاعند.» گونه هاي پستهامروزه گونه‌هاي متنوعي از پسته در جهان كشت مي‌شود. از گونه هاي جنس Pistacia تنها P.vera (پسته اهلي) P.khinjuk (چاتلانقوش، كسور، گلخونك يا خنجك) و P.mutic (بنه) در ايران توليد مي‌شود. چاتلانقوش و بنه پايه هاي مناسبي براي پيوند درختان پسته اهلي به شمار مي ‍روند. P.vera در بين گونه هاي فوق تنها درختي است كه به صورت اهلي درآمده و نوع وحشي آن نيز در جنگل‍هاي سرخس واقع در منطقه مرزي شمال شرقي كشور يافت مي ‍شود. خواص پسته پسته گرم و خشك است و بـــراي افـــراد گرم مـــزاج مضر است. به عنوان متعادل كننده آن از سكنجبين نام برده شده است. علاوه بر آن بسيار مقوي و داراي ويتامين هاي ب يك، ب دو، ويتامين pp ، ويتامين E است. پسته املاح معدني هم دارد و در تقويت قواي جسمي وجنسي و سلولهاي مغزي موثر است، به اضافه اينكه در پسته مقدار قابل توجهي آهن وجود دارد و با داشتن مواد ديگري چون پتاسيم ، منيزيوم تامين كننده احتياجات بدن و خون است. صادراتپسته به عنوان يك محصول استراتژيك جايگاه خاصي ميان توليدات ايراني دارا است و پس از فرش يكي از مهم‌ترين اقلام صادرات غيرنفتي كشور است. درشرايط كنوني حدود 55 درصد از توليد و بيش از 60 درصد از صادرات جهاني پسته در اختيار كشور ما بوده و درآمد ارزي حاصل از صادرات پسته به بيش از 400 ميليون دلار در سال بالغ مي‌شود. آلودگی پسته بحث آلودگی پسته ايران از سال ها پيش مطرح بوده اما چند سال قبل، زمانی که اتحاديه اروپا در شهريور ماه سال ۱۳۷۶(سپتامبر ۱۹۹۷) فروش پسته ايران را ممنوع کرد، نگرانی در مورد تاثير اين آلودگی بر صادرات پسته به اوج خود رسيد. دليل اتحاديه اروپا برای ممنوعيت واردات پسته ايران آلودگی آن به نوعی قارچ به نام افلاتوکسين اعلام شد که گفته می شود سرطان زاست. اين ممنوعيت چهار ماه بعد و پس از آن برداشته شد که هياتی اروپايی با سفر به ايران گزارشی از وضعيت بهداشتی پسته ارايه کرد. گزارش اين هيات اگر چه با توصيه هايی برای افزايش کيفيت بهداشتی پسته در مراحل کاشت، داشت و برداشت همراه بود اما سبب شد تا اتحاديه اروپا با تعيين مبادی ورودی معينی، اجازه واردات پسته ايران به اروپا را صادر کند.  بازارهای جديدکنترل هايی که اتحاديه اروپا از شش سال پيش برای اطمينان از سلامت و بهداشتی بودن، بر سر راه پسته ايران قرار داده صادرات به اين اتحاديه را به شدت کاهش داده است. با آنکه بخش عمده پسته ايران به اروپا صادر می شود اما ايران در سال های اخير سعی کرده تا بازارهای جديدی را در کشورهای حاشيه خليج فارس وشرق آسيا برای پسته بيابد. به گفته مدير کل پسته وزارت جهاد و کشاورزی، علی رغم تبليغات منفی، پسته ايران با مرغوبيت بسيار بالا به ۷۶ کشور دنيا صادر می شود. ايران بزرگترين توليد کننده پسته جهان است اما آمريکا به عنوان رقيب اصلی پسته ايران سال به سال بر توليد خود می افزايد. مقامات ايراني معتقدند آمريکا با به راه انداختن بحث آلودگی پسته ايران سعی می کند تا بازار اروپا را به دست آورد.           www.ake.blogfa.com           www.ake.blogfa.com           www.ake.blogfa.com              www.ake.blogfa.com         www.ake.blogfa.com                 www.ake.blogfa.com           www.ake.blogfa.com           www.ake.blogfa.com            www.ake.blogfa.com         www.ake.blogfa.com                 www.ake.blogfa.com           www.ake.blogfa.com           www.ake.blogfa.com              www.ake.blogfa.com         www.ake.blogfa.com