مقاله کامل نقش پروتئينها در جيره طيور
نقش پرتئينها در طيور نقش پروتئينها در جيره طيور   سر فصلها   پروتئينها (Proteins)   1- پروتئينها و اسيد آمينه   2- طبقه بندي پروتئينها : پروتئينهاي كروي ، پروتئينهاي ريشه اي ، پروتئينهاي مركب   3- تقسيم بندي پروتئينها از نظر منشأ و منبع : گياهي و حيواني   4- ساختمان شيميايي اسيدهاي آمينه و پروتئينها   5- ساختمان پروتئين و پروتئين سازي   6- خواص پروتئينها و اسيدهاي آمينه   7- تجزيه اسيدهاي آمينه   8- هضم و جذب پروتئينها تعادل نيتروژن   9- مقايسه پروتئينهاي گياهي و حيواني در تغذيه طيور   10- گياهان به عنوان منابع اصلي پروتئينها   11- نيازحيوان به اسيدهاي آمينه (احتياجات اسيد آمينه اي مرغ )   12- عوامل مؤثر بر احتياجات اسيدآمينه اي   13- اسيدهاي آمينه مصنوعي   14- اثر ازدياد اسيدهاي آمينه در جيره   15- ارزش بيولوژيك پروتئين براي مرغ   16- تغذيه پروتئين و اسيدهاي آمينه در طيور   17- تنظيم ميزان پروتئين جيره در رابطه با انرژي آن   18- پروتئينها و خاصيت جوجه درآوري   19- عوارض و علائم ازدياد و كمبود پروتئين يا اسيدهاي آمينه ضروري   20- احتياجات روزانه پروتئين جوجه هاي در حال رشد   21- احتياجات روزانه پروتئين و اسيدهاي آمينه به كمك مقادير ذخيره شده يا استفاده شده توسط مرغ در روز   22- احتياجات پروتئيني نيمچه هاي در حال رشد لگهورن سفيد   23- احتياجات پروتئيني مرغان تخمگذار و اثرات فاكتورها جهت مصرف خوراك و پروتئين مورد نياز   24- دلايل ممكن براي پايين آمردن راندمان استفاده از پروتئين بوسيله مرغان تخمگذار   25- احتياجات روزانه پروتئين يك مرغ لگهورن تاج ساده در دو مرحله تخمگذاري   26- احتياجات اسيد آمينه اي جيره هاي جوجه گوشتي   27- احتياجات اسيد آمينه اي مرغ   28- پروتئين در جيره هاي جوجه هاي گوشتي   29- احتياجات اسيدآمينه اي مرغ               مقدمه:پروتئينها واسيدهاي آمينه       نام پروتئين از كلمه يوناني پروتيوز ، به معني اول يا اهميت اوليه ، توسط برزليوس پيشنهاد شد . اين كلمه ، كلمه مناسبي است زيرا اين تركيب پيچيده ، مركب از اسيدهاي آمينه در تمام سلولها يافت شده و در اغلب واكنشهاي شيميايي حياتي موجود در سوخت و ساز گياه و حيوان دخالت دارد .   گرچه غالباً به تمام پروتئينهاي يك حيوان يا ماده غذايي روي هم رفته پروتئين گفته ميشود هر پروتئيني با پروتئينهاي ديگر متفاوت است . توالي خاص اسيدهاي آمينه و چگونگي ارتباط رشته هاي آنها به يكديگر ، خصوصيات فيزيكي و شيميايي هر پروتئين و در نتيجه عمل بيولوژيكي آن را مشخص مي سازد .   قسمتهاي مهم بافتهاي نرم بدن مثل ماهيچه ها ، بافتهاي پيوندي ، كولاژن ، پوست ، مو ، سم ، پرها ، ناخنها و قسمتهاي شاخيمنقار در پرندگان را پروتئين تشكيل مي دهند . پروتئينهاي خون چون آلبومينها و گلوبولينها كه در تنظيم فشار اسنري دخالت دارند منبعي از اسيدهاي آمينه اند و وظايف متعدد ديگري را به عهده دارند .   فيبر ليوژن و ترومبو پلاستين و تعــداد ديگري از پروتئينها در انعقـــاد خون دخالت دارند پروتئينهاي مركب خون مثل هموگلوبين عمل انتقال اكسيژن به سلولها را بر عهده دارند و ليپو پروتئينها عمل انتقال ويتامينهاي محلول در چربي و نيز ساير مواد واسطه چربي را انجام مي دهند . به علاوه ليپو پروتئينها از اجزاي اصلي غشاي سلولي هستند . ساير پروتئينهاي مركب ، مثل نوكلئو پروتئينها و گليكو پروتئينها و آنزيمها در ساسر بدن پراكنده اند .   غشاي زرده تخم مرغ يك فسفر پروتئين است .           1- پروتئينها Proteins :       از نظر ساختمان شيميايي پروتئينها از ازت ، كربن ، هيدروژن ، اكسيژن و گوگرد تشكيل شده اند در عده اي از پروتئينها علاوه بر عناصر فوق فسفر هم وجود دارد . مشخص كننده پروتئينها وجود ازت است بطور متوسط 16% از پروتئينها را ازت تشكيل مي دهد اين امر از نظر تعيين درصد پروتئين مواد غذايي در تركيبـــات شيميايي كمـك مي كند بدين ترتيب كــه ابتدا با روشهــاي شيميايي مقدار ازت مواد غذايي را بدست مي آورندو بعد در مضرب 25/6 ضرب مي كنند .   25/6 = 16 ÷100 نتيجه بدست آمده مقدار پروتئين خام را نشان مي دهد . اين روش اندازه گيري براي تعيين پروتئين حقيقي كافي نيست زيرا بعضي از پروتئينها در حدود 4/13 درصد ازت و بعضي داراي مقدار بيشتري در حدود 3/19 درصد ميباشد . پروتئينها از تركيبات ساده اي بنام اسيد آمينه تشكيل شده اند . تعداد اسيدآمينه هايي كه تا كنون ساخته شده است 35 عدد ميباشد كه ساختمان شيميايي 24- 23 عدد آن بطور قطع مشخص شده است . هر پروتئين از تعدادي اسيد آمينه تشكيل شده است بطوريكه امكان ندارد تمام اسيد آمينه ها در يك پروتئين واحد جمع شوند .       از نظر تغذيه طيور اسيد آمينه ها به سه دسته تقسيم ميشوند:       1-دسته اي كه طيور براي تغذيه احتياجي به آنها ندارند مانند آلانين و اسپارتيك اسيد و هيدروكسي پرولين و سرين   2- دسته اي كه دربعضي شرايط مثلا ً هنگام جمع آوري تخم مرغ جوجه كشي مورد احتياج طيور است مانند تيروزين ، پرولين ، اسيد گلوتاميك ، گليسين و سيستين   3- دسته اي كه وجود آنها براي تغذيه طيور كاملا ً ضروري است و طيور قادر به ساختن آنها در بدن نيستند به اين دسته اسيدآمينه هاي اساسي مي گويند مانند ميتونين ، ليزين ، ايزولوسين ، لوسين ، هيستيدين ، آرژنين ، والين ، تريپتوفان ، ترونين ، فنيل آلانين ، گليسين ، تيروزين و سيستئين در گذشته افزايش ميزان پروتئين جيره در هنگام تنش گرمايي يك امري عادي بود اين عمل درپاسخ به كاهش مصرف خوراك انجام شد و بدين وسيله پروتئين جيره جهت حفظ ميزان دريافت پروتئين خام در حد 17 گرم به ازاي هر پرنده در روز تنظيم ميشد . اكنون مشخص شده است كه چنين تعديلهايي ممكن است مضر باشند . فرآيند متابوسيم مواد مغذي در بدن داراي بازدهي 100 درصد نبوده ومقداري گرما در نتيجه آن توليد مي گردد .   متأسفانه پروتئين در اين مورد كم بازده ترين ماده مغذي است و در نتيجه مصرف آن ، گرماي نسبتاً بيشتري توليد مي گردد .   اين گرماي اضافي ممكن است فشار زيادي را بر مكانيسم هاي دفع حرارتي بدن ( نفس نفس زدن ، گردش خون ) وارد كند . بنابراين با توجه به اينكه استفاده از پروتئين خام بيشتر ممكن است مضر باشد حفظ ميزان دريافت پروتئين در شرايطي كه مصرف خوراك كاهش مي يابد بسيار مشكل به نظر مي رسد . بنابراين توصيه عمومي استفاده از ميتونين و ليزين مصنوعي است بطوريكه ميزان دريافت روزانه آنها به ترتيب در حد تقريبي 360 و 720 ميلي گرم حفظ شود.       پروتئين و اسيد آمينه هاي جيره :       اخيراً به تأثير پروتئين جيره در بروز ناهنجاريهاي پا توجه زيادي شده است . سابقاً بروز معايب پا متعاقب تغذيه با جيره هاي كم پروتئين به كاهش سرعت رشد اوليه نسبت داده ميشد .هرچند كه يافته هاي امروزي نشان داده است كه ناهنجاريهاي پا به شرايط پيچيده تري مانند تداخل مواد مغذي مربوط ميشود . در اين رابطه مازاد پروتئين مصرفي باعث يك نوع تنش ميشود كه به صورت بزرگ شدن اندازه غده فوق كليوي خودنمايي مي كند . جيره غذايي حاوي پروتئين زياد در متابوليسم اسيد فوليك ايجاد اختلال نموده و سبب افزايش ناهنجاريهاي پا ميشود . هرچند كه در مطالعات اخير بااستفاده از جيره هاي ناكافي از نظر اسيد فوليك قادر به نشان دادن اثر آن با جيره حاوي 22 در مقايسه با 30 درصد پروتئين نبوده اند در مطالعه عوامل مؤثر بر رشد استخوانها در گله هاي مادر گوشتي و لگهورن نشان داده شده است كه رشد اوليه استخوانها كمتر تحت تأثير مكملهاي معدني و ويتامينها قرار مي گيرد در صورتيكه طول استخوان پا و استخوان جناغ با استفاده از جيره هاي حاوي پروتئين بالا مي تواند افزايش يابد ( 22 درصد در مقابل 16 درصد پروتئين خام ) . همچنين ممكن است نسبت اسيد آمينه ها به مواد ازته غير پروتئيني نيز در تشكيل مواد آلي استخوانها اهميت داشته باشد . دليل اين ادعا نتايجي است كه از پيش جيره هاي خالص و يا حاوي اسيد آمينه هاي صنعتي بدست آمده است . در برخي مواقع پيچ خوردگي گردن در گله هاي مادر بويژه خروس مشاهده شده است كه ممكن است به واسطه اختلال در متابوليسم اسيدهاي آمينه باشد اين عارضه صرفاً يك اختلال اسكلتي محسوب نشده بلكه با متابوليسم نياسين يا تريپتوفان در ارتباط ميباشد .اين ضايعه در دوره تفريخ تخم به علت كشيدگي بيشترعضلات يك طرف گردن آغاز شده و همراه با فشار وارده از آمينيون نهايتاً سبب غير طبيعي شدن استخوانهاي گردن ميشود.   جيره هاي غذايي فقير از نظر پروتئين و يا ساير مواد مغذي ضروري موجب كاهش سرعت رشد ميشوند . تمام پرندگان يك گله داراي احتيجات غذايي كاملا ً مشابهي نيستند براي مثال كاهش متيونين جيره به ميزان 25 درصد موجب كاهش قابل ملاحظه ميانگين وزن گله ميشود . ولي متأسفانه آن تعداد از مرغان گله كه از نظر توارثي به متيونينبيشتري نياز دارند وزن بسيار كمي خواهند داشت و آنهايي كه داراي احتياجات متيونين پاييني هستند كمتـــر تحت تـــأثير چنين جيره هايي قــــرار مي گيرند و يا با سرعت طبيعي رشد مي نمايند .روش معقول براي پرورش جوجه ها با رشد اوليه بسيار آهسته تري آغاز ميشود ، برنامه محدوديت غذايي متعاقب آن مشكلات كمتري به همراه داشته و بنا براين تنش كمتري نيزايجاد ميشود . مطالعات نشان داده است كه تغذيه نيمچه هاي مادر با جيره غذايي حاوي مقادير خيلي كم پروتئين( 15-13 درصد) در هفته هاي اول زندگي به كنترل رشد كمك خواهد كرد . معمولاً در گله هاي تجاري سطوح پايين پروتئين در حدود 13 تا 14 درصد توصيه نميشود زيرا متعادل نمودن اسيد آمينه ها بسيار دشوار شده ، پر درآوري تحت تأثير قرار گرفته و در برخي موارد تهيه اين جيره ها در مقايسه با جيره هاي با محدوديت كمتر پروتئين هزينه بيشتري خواهد داشت به هر حال هيچگونه مشكلي در استفاده از جيره هاي پيش دان حاوي 15 تا 16 درصد پروتئين ملاحضه نميشود . اگر جيره هاي كم پروتئين بعنوان پيش دان مورد استفاده قرار گيرند انتظارميرود نيمچه هاي چاق تري در سن 3 تا 5 هفتگي حاصل شوند كاهش سرعت رشد بر اثربكارگيري جيره هاي حاوي پروتئين پايين تر منجر به كاهش طول ساق پا شده است .       طبقه بندي پروتئين ها :       اگر چه تمام پروتئين ها از اسيد آمينه ساخته شده اند ، ترتيب قرار گرفتن اسيدهاي آمينه در ساختمان پروتئينهاي موجود در طبيعت متفاوتند و اين اختلافات است كه خصوصيات تك تك پروتئينها رامشخص مي كند . به هر حال گاهي پروتئينها را بر اساس محلول بودن آنها درآب ، در محلول نمكي ، دراسيدها و بازها و اتانول تقسيم بنديمي كنند .   همچنين در طبقه بندي پروتئينها سعي شده كه شكل و تركيب شيميايي پروتئينها در نظر گرفته شود ، اگر چه مشخص كردن تركيب شيميايي پروتئيني نيازمند اطلاعات بيشتري در مورد ترتيب قرار گرفتن اسيدهاي آمينه در مولكول پروتئين است .       پروتئينهاي كروي :       الف )آلبومينها : پروتئينهاي محلول در آب هستند كه در مقابل حرارت منعقد ميشوند مثل آلبومين تخم مرغ .       ب) گلوبولينها : پروتئينهاي غير محلول در آبند يا خيلي كم حل ميشوند ولي در محلولهاي رقيق نمكهاي خنثي مثل نمك طعام كه از تركيب بازهاي قوي يا اسيدهاي قوي تشكيل شده است حل ميشوند .   گلوبولينها بوسيله حرارت منعقد ميشوند ممكن است توسط محلولهاي 5 تا 10 درصد نمك طعام از بافتهاي گياهي يا حيواني جدا شوند و سپس بوسيله رقيق كردن با آب خالص رسوب داده شوند .       ج ) گلوتلينها : غير محلول در آب و حلالهاي خنثي هستند ولي در حلالهاي رقيق اسيدي و بازي محلولند مانند گلوتين گندم و ذرت .       د) گليادينها يا پرولامينها : در اتانول 70 تا 80 درصد محلول هستند ولي در آب ، الكلهاي مطلق و حلالهاي خنثي حل نميشوند ازانواع آن زئين ذرت و گندم .       هـ ) هيستونها : محلول در آب و غير محلول در در محلول آمونياك رقيق هستند جهت رسوب ساير پروتئينهاي محلول از آنها استفاده ميشود . كه همراه با اين پروتئينها منعقد ميشود و در اسيدهاي رقيق حل مي گردند ازجمله خصوصيات آنها دارا بودن اسيد آمينه هاي بازي است .       و ) پروتامينها : پروتئينهايي هستند كه وزن مولكولي آنها كم است اما مقادير فراواني اسيد آمينه باز دارند و از اين جهت مشابه هيستونها هستند . در آب محلول هستند ، بوسيله حرارت منعقد نميشوند و با اسيدهاي معدني نمكهاي پايداري را تشكيل مي دهند .       پروتئينهاي ريشه اي :       - كولاژنها : پروتئينهاي اصلي موجود در بافتهاي پيوندي هستند كولاژنها حدود يك دوم كل پروتئينهاي بدن را تشكيل مي دهند ، در آب غير محلولند و در مقابل آنزيمهاي گوارشي مقاوم هستند ولي بوسيله جوشاندن در آب يا در اسيدها يا بازهاي رقيق به آساني به ژلاتينهاي قابل هضم و محلول تغيير مي يابند .       - آلاستين ها : پروتئينهاي بافتهاي كشدار و ارتجاعي مثل سرخرگها و مفصلها هستند اگر چه مشابه كولاژن هستند ولي به ژلاتين تبديل نمي شوند .   - كراتين ها : پر ، مو ، منقار ، پنجه ها و شاخها داراي اين دسته از پروتئين ها هستند . اين پروتئينها بسيار نامحلول و غير قابل هضم هستند .       - پروتئينهاي مركب : اين پروتئينها داراي مادهاي غير اسيد آمينه اي به نام گروه پروستاتيك هستند .       الف ) نوكلئو پروتئينها : اين دسته شامل نوكلئيك اسيدهاي تركيب شده با يك يا چند مولكول پروتئين است .   ب ) موكوئيد يا موكو پروتئينها : كربو هيدراتهاي اين پروتئينها موكوپلي ساكاريدهاي حاوي آن استيل هگزوز آمين مثل گلوكز آمين يا گالاكتوز آمين و به صورت تركيبي با اسيدهاي يورونيك   مثل گالاكتو يورنيك يا گلو كو يورونيك هستند برخي از آنها اسيد ساليك نيز دارند .   ج ) گليكو پروتئينها : كربوهيدرات موجود در اين دسته كمتر از 4درصد است . آلبومين تخم مرغ كه 7/1 درصد مانوز دارد .   د ) ليپو پروتئينها : پروتئينهاي محلول در آب و همراه با ليستئين ، سفالين ، كلسترول یا ساير ليپيدها يا فسفو ليپيدها هستند .   هـ ) كرومو پروتئينها : تركيباتي هستند كه ازطريق اتخاذ يك پروتئين ساده با گروه پروستاتيك رنگي بوجود مي آيند . شامل هموگلوبين .       4– پروتئينها از نظر منبع و منشأ : گياهي و حيواني :       1- پروتئينهاي گياهي از گياهان بدست مي آيند .   2- پروتئينهاي حيواني كه از بافتها يا فرآورده هاي حيواني منشأ مي گيرند .   در تغذيه طيور ارزش پروتئينها بسته به تعداد اسيد آمينه هاي اساسي موجود در آن ميباشد ولي بطور كلي پروتئينهاي گياهي از نظر تغذيه كمتر از پروتئينهاي حيواني ارزش دارند علت اين امرهمان داشتن ويتامين B12در پروتئينهاي حيواني است ولي پروتئينهاي گياهي از اين نظر بسيار فقير ميباشند ديگر آنكه پروتئينهاي حيواني در طيور يك پنجم وزن زنده و يك هفتم تا يك هشتم وزن تخم مرغ را تشكيل مي دهند . علاوه بر ساختن بافتها عمل ديگر پروتئينها ذخيره شدن آن در بدن بعنوان منابع انرژي است . در بعضي اسيد آمينه ها منابع اوليه بعضي ويتامينها را تشكيل مي دهند و نيز در ساختمان هورمون ها و آنزيمها بكار مي روند .   5 – ساختمان شيميايي اسيدهاي آمينه و پروتئين ها :       در جريان پروتئين سازي در سلول اسيدهاي آمينه به ترتيب خاصي و به صورت رشته هاي طويلي به يكديگر متصل ميشوند و سپس اين رشته ها به طريق ويژه اي با يكديگر مرتبط ميشوند و پروتئينها را تشكيل مي دهند . اتصال بين دو رشته اتصال بپتيدي نام دارد . اين اتصالها ، اتصالهاي كوالانسي قوي بين بنيان كربوكسيل (اسيدي) يك اسيد آمينه و بنيان آميني اسيد آمينه بعدي هستند . ساير اتصالهايي كه دو يا چندين رشته پروتئين را جهت ايجاد پروتئين سه بعدي به هم متصل مي كنند ، اتصالهاي يوني با اتصالهاي هيدروفوبيك هستند .   در حال حاضر ، تغذيه علمي طيور بر استفاده از انواع پروتئينهاي قابل دسترس موجود در مواد اوليه به منظور تأمين ازت قابل استفاده و اسيد آمينه هاي ضروري جهت آنابوليسم يا سوخت مطلوب پروتئين در مرغ و در هر مرحله از رشد آن مبتني است . جهت كاربرد صحيح دانش مربوط به تغذيه پروتئين ، آگاهي از خواص پروتئينها ، ساختمان پروتئينها و مصرف پروتئين بوسيله حيوان مؤثر و مفيد است .       6- ساختمان پروتئين و پروتئين سازي :       كشفيات دهه گذشته باعث پيشرفت قابل ملاحظه اي در دانش مربوط به پروتئين سازي توسط سلولهاي گياهي و حيواني شده است . تحقيقاتي كه مكانيزم پروتئين سازي را مورد بررسي قرار مي دهد رابطه اساسي بين ژنتيك بيوشيمي و تغذيه را روشن كرده است.پروتئين سازي درسلولهاي گياهي و حيواني دي اكسي ريبو نوكلئيك اسيد (DNA ) موجود در تقسيم سلولي كه از آن پروتئين و شيره اي ساخته ميشود كنترل مي گردد .   DNA موجود در آن سلول اطلاعات ژنتيكي مربوط به ساختمان دقيق پروتئيني را كه بايد ساخته شود تعيين مي كند و اين حالت را به صورتخواص توارثي از نسلي به نسل ديگر منتقل مي سازد . DNA با كنترل ايجاد ريبو نوكلئيك اسيدهاي (RNA ) موجود در سيتوپلاسم سلول ، توسعه و تكامل پروتئينها را در سلول كنترل مي كند . در پروتئين سازي سه نوع RNA مختلف دخالت دارند .   - RNA ريبــو زومي كـــه قسمتي از ساختمان ريبـــوزوم است ( پروتئيني خاص در ميكروزوم سلول )   - RNA ريبوزومي بــه عنوان الگويي كــه پروتئينها روي آن ســاخته مي شوند عمل مي كند .   - RNA ناقل : اسيدهاي آمينه خاصي را به ريبوزومها انتقال مي دهد .   در حيواني كه خوب تغذيه شده باشد منبعي دائمي از تمام اسيدهاي آمينه براي تمام سلولها فراهم است . اين اسيدهاي آمينه از هيدرولي ز پروتئينهاي موجود در غذا تأمين شده و توسط خون يا به صورت اسيدهاي آمينه آزاد يا به صورت پروتئينهاي خون كه در كبد ساخته شده اند انتقال مي يابند .   - RNA پيامبر : توالي اسيدهاي آمينه موجود در پروتئين را كه ساخته ميشود تعيين مي كند .   شكل اغلب پروتئينها مارپيچ – آلفا ( حلزوني است ) كه در هر پيچش 317 اسيد آمينه موجود است بعضي از پروتئينها همانند لوله هاي سخت ، خميده و در هم آميخته اند .   اتصال دي سولفيد در ميان مولكولهاي سيستئين و اتصالهاي يوني بين بنيان آميني ليزين وجود دارد و حتماً هنگامي كه بنيان غير قطبي پروتئينها با يكديگر تماس حاصل مي كند اتصالهاي هيدروفوبيكي بوجود مي آيد مانند اتصال هيدروفوبيكي اسيدهاي آمينه فنيل آلانين و سيتروزين و لوسين و ايزولوسين ، والين و ...   وزن مولكولي بيشتر پروتئين ها بين 35000 تا 500000 متغير است به خاطر اينكه متوسط وزن يك اسيد آمينه حدود 115 است از تعداد اسيدآمينه هاي موجود در اغلب پروتئينها حدود 30 تا 500 است .       7- خواص پروتئين ها و اسيدهاي آمينه :       خواص پروتئين ها به اسيدهاي آمينه آنها بستگي دارد . بعضي از اين خواص عبارتند از تعداد اسيدهاي آمينه اسيدي و بازي موجود در آنها – گروههاي يوني موجود در آنها – تعداد و اندازه نسبي مراكز هيدروفوبيك موجود در آنها – وجود يا عدم وجود كربوهيدراتها – ليپيدها يا فسفاتها – و اينكه آيا پروتئينها محبوس كننده هستند و قادرند با يك يا چند عنصر معدني چند ظرفيتي قفل شوند و كيلات تشكيل دهند يا خير .   به دليل اينكه اسيدهاي آمينه دا راي يك بنيان بازي ( گروه آميني ) و يك بنيان اسيدي (گروه كربوكسيلي) هستند خاصيت آمفوتر دارند ، يعني بين آنها و اسيدها و بازها فعل و انفعال انجام مي پذيرد .   خواص نسبي اسيدي در مقايسه با خواص بازي يك اسيد آمينه با اسيد آمينه هاي ديگر متفاوت است . اسيدهاي آمينه تك آميني ، تك كربوكسيلي ، يونهاي سويتر يعني يونهاي دوطرفه نام گرفته اند .   پروتئينها به عنوان بافرهاي بسيار خوبي عمل مي كنند و به علت بالا بودن وزن مولكولي و پايين بودن درجه تجزيه شان نقش مهمي را در فشار اسنري ، محلولي كه حاوي پروتئينها ست ايفا مي نمايد . اين خواص بافري و فشار اسنري پروتئينها داراي اهميت اساسي در حفظ حالت يكنواختي بدن است .   بعضي از پروتئينها داراي گروههاي خاصي هستند كه به خودي خود يا موادي كه وارد بدن مي شوند فعل و انفعالاتي كه انجام مي دهند اين پروتئين ها پادزهر يا آنتي بادي و مواد خارجي آنتي ژن نام دارد .       8- تجزيه اسيدهاي آمينه :       بيشتر اسيدهاي آمينه در مرغ ، در كبد و كليه تجزيه مي شوند . بعلت عدم وجود سيكل تشكيل اوره در پرندگان آرژنين در بدن آنها ساخته نميشود بنابراين آرژنين براي مرغها يك اسيد آمينه ضروري است حداقل دو آنزيم مجزا كه براي سنتز آرژنين لازم در كليه طيور وجود ندارد و تقريباً طيور فاقد تمام آنزيمهاي موجود در سيكل تشكيل اوره در كبد خود هستند در پرندگان نيز همانند بيشتر       پستانداران ، اورنتين از اسيد گلوتاميك ساخته ساخته نمي شود . سيترولين مي تواند توسط كليه مرغ به آرژنين تبديل شود و تا حدودي جانشين آرژنين موجود در جيره جوجه ها شود .   مرغها مكانيزم ويژه اي براي دفع اسيدهاي آروماتيك ،مثل اسيد بنزوئيك هستند قبل از دفع از اين آنزيم ميتوكندري هاي كليوي يافت   مي شود . مصرف مقادير زيادي از آرژنين ليزين ، يا ساير اسيدهاي آمينه ديگر مثل هيستيدين ، ايزولوسين ، تيروزين ، و اورينتين ، مقدار اين آنزيم را افزايش مي دهد . اندكي افزايش در مقدار ليزين جيره مي تواند افزايش فعاليت آرژيناز كليوي و در نتيجه تجزيه بيشتر آرژنين را باعث شود اين عمل باعث ايجاد مقاومت ميان آرژنين – ليزين ميشود . كه در آن مازاد ليزين رشد را كاهش ميدهد و اين كاهش رشد را مي توان با افزودن آرژنين جيره برطرف كرد . به همين دليل است كه مقدار ليزين موجود در جيره جوجه هاي در حال رشد نبايستي بيشتر از 2/1 برابر مقدار آرژنين آن باشد . زيادي اسيدهاي آمينه كه باعث افزايش فعاليت آرژيناز كليوي در طيور ميشود ، نياز جوجه ها را به آرژنين بالا مي برد . به هر حال در مقايسه با ليزين مقادير بيشتري از اين اسيدهاي آمينه براي تأثير گذاشتن بر احتياج آرژنين لازم است .   بعضي از اسيدهاي آمينه موجود در جيره قادرند كه فعاليت آنزيم آرژيناز كليوي در پرندگان را به شدت كاهش دهند . تغذيه 5/0 درصد از اسيدهاي آمينه آلفا – آمينو ايزو بوتريك اسيد   ( AIB) سبب كاهش فعاليت آنزيم آرژيناز موجود در كليه طيور ميشود . در چنين شرايطي تجزيه آرژنين بشدت كاهش مي يابد و تغذيه جيره اي با مقادير كم آرژنين همراه با افزودن AIB ممكن است باعث بهبود رشد شود . ازدياد تريونين و گليسين اثرات مشابه AIB را دارد . مكانيزم رابطه فراواني اسيدهاي آمينه و فعاليت آرژيناز كليوي در جوجه ها مشخص نشده است . مكانيزمي كه در بالا از آن ياد شده در كليه و كبد پستانداران اتفاقي نمي افتد ، اما به نظر مي رسد كه حداقل در بعضي از پرندگان كه مورد مطالعه قرار گرفته اند منحصر به فرد باشد .طريق ادرار اين تركيب با اورنتين تركيب ميشود و دي بنزوئيل – اورنتين ايجاد ميكند چون اورنتين بايستي از آرژنين گرفته شود ، مصرف مقادير زياد اسيد بنزوئيك مي تواند منجر به كمبود آرژنين در جوجه شود . آنزيم اصلي در تجزيه آرژنين در مرغ آرژيناز است كه تشكيل اوره و اورنتين را از آرژنين باعث مي شود .       9- هضم و جذب پروتئينها :       پروتئينها پس از ورود به دستگاه گوارش بوسيله تعدادي از آنزيمهاي هيدرولتيك كه به طريق زنجيره اي عمل مي كند مورد حمله قرار مي گيرند . پروتئينهاي خام طبيعي در مقابل آنزيمها مقاومند ، لذا بايستي قل از هضم شكل سه بعدي آنها شكسته شود و به رشته هاي ساده ، كه هر اتصال پپتيدي را در معرض حمله آنزيمها قرار دهد ، تبديل شوند . انسان بيشتر از غذاي پخته و تغيير شكل يافته مصرف ميكند ولي طيور غذاي خود را به طور طبيعي و تغيير حالت نداده دريافت ميكنند و تغيير حالت در غذا بايستي در پيش معده و سنگدان انجام پذيرد . تعداد اتصالهاي مولكولهاي موجود در پروتئين خام ممكن است معدود باشد كه در اين صورت براي فعاليت پروتئازها قابل دسترس است شرايط اسيدي پيش معده و سنگدان سبب شكسته شدن اتصالها ميشود به طوريكه اغلب اتصالهاي پپتيدي حساس و پپسين در معرض فعاليت اين آنزيم قرار مي گيرند . به محض شروع هضم پروتئين توسط پپسين ، افزايش چشمگير در دسترسي به اتصالهاي پپتيدي براي هيدروليز بوسيله آنزيمهاي روده اي بوجود مي آيد . پلي پپتيدي هاي حاصل از هضم پپسين بوسيله تريپسين ، كيموتريپسين ، و آلاستاز روده اي شكسته ميشوند . در اثر فعاليت اين آنزيمها ، تعداد زيادي اتصالهاي پپتيد انتهايي آزاد ميشوند و توسط آمينو پپتيدازها ،كربوكسي پتپيدازها و ساير پپتيدازهاي موجود در مجرا يا مخاط ديواره روده كوچك مورد حمله قرار مي گيرند . هرآنزيم بايد فعاليت خود را در هيدروليز تواتري پروتئين انجام دهد . دراغلب شرايط ، ماده هيدروليز شده در اثر فعاليت يك آنزيم ، ماده فعال كننده آ‹زيم بعدي است . توقف فعاليت هر يك از آنزيمهاي هيدروليز كننده ، بخصوص آنزيمهاي شروع كننده پپسين و تريپسين كاهش قابل ملاحظه اي را در هضم پروتئينهاي جيره بوجود مي آورد .پس ازصرف غذا ، انعكاس عصبي از طريق اعصاب مخاط دستگاه گوارش باعث شروع ترشح شيره گوارشي در پيش معده ميشود . اين شيره حاوي اسيد كلريدريك ، پروتئازها ، موسين است . از سلولهاي پتپيدي پيش معده پپسينوژن ترشحح ميشود . افزايش غلظت پپسينوژن سبب افزايش توليد اسيد كلريدريك ميشود . قبل از ورود غذا به پيش معده و سنگدان ، PH ترشحات موجود در اين اعضا از 15-2 كمتر است ولي به دليل اثرات بافري غذا PH به حدود 5/3- 5 مي رسد . هنگامي كه كيموس نيمه هضم شده وارد روده كوچك ميشود . كاهش حالت اسيدي و احتمالاً مكانيزمهاي ديگري باعث ترشح هورمون گاسترين ميشود . كه اين هورمون ترشح بيشتر اسيد كلريدريك را باعث مي گردد . اسيد كلريدريك پيش معده را در PH كمتر از 5 باعث تبديل پپسينوژن به پپسين ميشود . اين تبديل به علت جدا نشدن زنجيره پلي پپتيدي و اجزاي پپتيدي ، كه مانع ازفعاليت پپسينوژن ميشود است . پپسين تعداد زيادي ازاتصالهاي پپتيدي را هيدروليز ميكند . مقدار لترين آنها والين و لوسين ، تيروزين و لوسين يا بين اسيدهاي آمينه آروماتيك مثل فنل آلانين – تيروزين است .   هدف از تجزيه پروتئينها در پيش معده و سنگدان فراهم ساختن رشته هاي پپتيدي براي هيدروليز بعدي توسط آنزيمهاي روده اي است . مقدار پروتئين جيره در سرعت تخليه معده در موشهاي صحرايي مؤثر است . جيره هاي كم پروتئين باعث ميشوند كه غذا به سرعت از معده بگذرد . درصورتيكه جيره هاي پر پروتيئن با ايجاد مكانيزمي برگشتي سرعت تخليه غذا را كاهش مي دهند در نتيجه پروتئينهاي خام مصرف شده بهتر تغيير حالت مي يابند و حل ميشوند . چون مرغ به طور مداوم غذا ميخورد تصور ميشود كه مكانيزمي متفاوت با آنچه در موش صحرايي و ساير حيوانات تك معده ايانجام مي پذيرد ، تخليه پيش معده و سنگدان را كنترل مي كند . به هر حال هنكامي كه ورود اوليه غذا به چينه دان مورد بررسي قرار مي گيرد اين احتمال بوجود مي آيد كه تخليه متوالي غذا از چينه دان به پيش معده و مكانيزم موجود در ترشح شيره گوارشي و تخليه معده در مرغ ، تفاوت چنداني با آنچه در پستانداران از جمله موش صحرايي اتفاق مي افتد وجود ندارد .       10- تعادل نيتروژن :       هنگامي كه تعداد پروتئين جيره بتدريج افزايش يافت ، مقدار پروتئين از دست رفته كاهش پيدا مي كند تا هنگامي كه مقدار پروتئين مصرفي دقيقاً برابر مقدار پروتئين از دست رفته بدن شود كه در آن نقطه تعادل نيتروژن بدست مي آيد . اين روش امروزه براي تعيين مؤثر بودن جيره داده شده براي حفظ و نگهداري حيوانات در خالت تعادل نيتروژن مورد استفاده قرار مي گيرد .       11- مقايسه پروتئينهاي گياهي و حيواني در تغذيه طيور :       گرچه بعضي از حيوانات گياهخوار و بعضي ديگر گوشتخوارند ، پاره اي از آنها مثل طيور همه چيز خوارند . اين دسته بندي بر اساس نوع غذاي مصرف شده توسط حيوانات مختلف و بر حسب عادت طبيعي آنها انجام شده است و ارتباطي با اختلافات ويژه ارزش پروتئينهاي گياهي در مقايسه با پروتئينهاي حيواني ندارد . هنگام افزورن منابع پروتئين حيواني ، نظير پودر ماهي ، پودر گوشت و پس چرخ خشك ، به جيره طيور نتايجي حاصل شده كه نسبت به جيره هاي مشابه حاوي پروتئينهاي گياهي برتري كامل داشت .   رمز برتري ارزش پروتئين هاي حيواني كي پس از ديگري روشن شد . در حال حاضر مشخص شده است كه پروتئينهاي گياهي از قابليت هضم بالايي برخوردارند و غالباً حرارت داده ميشوند تا عوامل بازدارنده رشد در آنها از بين برود و در صورت لزوم اسيدهاي آمينه ضروري نيز به آنها افزوده ميشود كه در اين صورنتايجي يكسان و گاهي بهتر از نتايج بدست آمده با مكملهاي پروتئين حيواني ايجاد خواهند كرد . عوامل مؤثر در برتري پروتئينهاي حيواني در مقايسه با پروتئينهاي گياهي عبارتند از 1- تأمين كلسيم و فسفر بوسيله استخوان در پروتئنيهاي حيواني 2- ويتامينهاي گروه B بخصوص ريبو تلادوين موجود در پس چرخ خشك 3- ويتامين 12B كه فقط در مواد حيواني موجود است و در گياهان وجود ندارد 4- اسيدهاي آمينه متيونين و ليزين كه در ماهي ، تخم مرغ و پنير فراوانتر از منابع پروتئين گياهي است .       12- گياهان بعنوان منابع اصلي پروتئينها :       هر قسمتي از گياه ( دانه ، برگ ، ساقه ) داراي پروتئينهاي خاصي هستند گياهان با استفاده از نور خورشيد و كربن در جريان عمل فتوسنتز قالب اصلي پروتئينها را مي سازند و بنيان آميني حاصل از آمونيومهاي معدني و يا نمكهاي نيترات موجود در آب را وارد ساختمان پروتئين مي كنند . 22 اسيد آمينه اي كه به عنوان سنگهاي       ساختمان تمام پروتئينها شناخته شده است به آساني توسط گياهان ساخته ميشود . به هر حال حيوانات مي توانند فقط 12 اسيد آمينه بسازند بنابراين براي تأمين اسيدهاي آمينه اوليه كه به اسيدهاي آمينه ضروري معروفند به گياهان متكي هستند .   گياهان انواع مختلف پروتئينها را ميسازند و در قسمتهاي مختلف خود به مقادير متفاوتي ذخيره مي كنند . بعضي گياهان بيشتر ازسايرين پروتئين مي سازند . دانه هاي دو لپه اي مثل دانه هاي روغني ، در مقايسه با غلات منابع غني تري از پروتئين هستند ، به عنوان مثال دانه خشك سويا 43 درصد پروتئين دارد در صورتيكه ذرت خشك تنها 10 درصدپروتئين دارد . قسمتهاي سبز گياهان ، علفهاي جوان تازه ، برگها در مقايسه با ساقه و برگهاي مسن تر كه سلولز بيشتري دارند حاوي مقدار زيادتري پروتئين هستند. (20 تا 25 درصد ماده خشك )       13- نياز حيوان به اسيدهاي آمينه :       همانند گياهان ، حيوانات پروتئنيهايي را كه داراي 22 اسيد آمينه هستند مي سازند اما برعكس گياهان ، حيوانات قادر نيستند تمام اسيدهاي آمينه را بسازند . اسيدهاي آمينه اي كه در بدن حيوانات ساخته نميشود بايد از طريق غذا تأمين شود از اين رو اسيدهاي آمينه ضروري نام دارند و آنهايي كه توسط حيوان ساخته ميشود ،       اسيدهاي آمينه غير ضروري نام دارند از ميان آنها برخي به اندازه اي كه حداكثر رشد را تضمين كنند ساخته نميشود ، بنابراين بايستي توسط غذا تأمين شود .   اسيدهاي آمينه ضروري شامل : آرژنين – ليزين – هيستيدين – لوسين – ايزولوسين – والين – متيونين – تريونين – تريپتوفان – فنيل آلانين   - اسيدهاي آمينه غير ضروري شامل : آلانين – اسيد اسپارتيك – اسپارژين – اسيد گلوتاميك- هيدروكسي پرولين – گليسين – سرينن – پرولين   - اسيدهاي آمينه نيمه ضروري شامل : تيروزين كه از فنيل آلانين ساخته ميشود و سيستئين از متيونين و هيدروكسي ليزين از ليزين ساخته ميشوند .   و در بعضي شرايط سرين و گليسين به اندازه نياز بدن ساخته نميشود و بايد به جيره اضافه كرد هنگاميكه جيره هاي متشكله از اسيدهاي آمينه مصنوعي به كاربرده شود براي رسيدن به حداكثر رشد افزودن پرولين ممكن است ضروري باشد .       14 -عوامل مؤثر بر احتياجات اسيد آمينه اي :       علاوه بر نياز بيشتر به تمام اسيدهاي آمينه ب هنگام افزايش انرژي جيره عوامل ديگري كه ممكن است احتياجات اسيد آمينه بخصوصي       را تغيير دهند عبارتند از 1- پراكسيد شدن چربيهاي غير اشباع ، آلدئيدهايي توليد مي كنند كه ممكن است ليزين را غير فعال كند 2- كنجاله سوياي خام باعث هيپرتروفي لوزالمعده ميشود . تريپسينوژن خروجي افزايش مي يابد كه داراي مقدار متيونين بيشتري است سپس احتياج به متيونين جيره اي افزايش مي يابد . 3- بعضي از آنتي بيوتيكهـــا با كاهش تخريب اسيدهـــاي آمينه به آنها كمك مي كنند 4- لاسالوسيد نياز به اسيدهاي آمينه گوگرد دار را تا حدود 1/0 درصد كاهش مي دهد و افزايش وزن پـــر در جوجه هاي گوشتي را در بستر به دنبال خواهد داشت 5-ازدياد يك يا چند اسيدهاي آمينه       ضروري نياز به اولين اسيد آمينه محدود كننده رشد را افزايش خواهد داد .   كمبود جزئي پروتئين يا يكي از اسيدهاي آمينه ضروري در مرغان تخمگذار سبب كاهش اندازه تخم مرغ ميشود . با افزايش شدت كمبود ، توليد تخم مرغ كاهش مي يابد ، مرغها كاهش وزن خواهند داشت و در شرايطي كه كمبود نسبتاً شديد تر باشد مرغها قادر به جانشيني تعداد پرهايي كه به طور طبيعي در روز از دست مي دهند نخواهد بود . كمبود شديد پروتئين يا يكي از اسيدهاي آمينه ضروري منجر       به پرريزي كامل و توقف تخمگذاري ، همراه با تحليل ماهيچه و كاهش شديد وزن بدن خواهد شد .       15- اسيدهاي آمينه مصنوعي :       خوشبختانه دو اسيد آمينه بسيارمهم يعني ليزين و متيونين براي جيره نويسي تجارتي به صورت نسبتاً خالص در دسترس است .       16- اثر ازدياد اسيدهاي آمينه در جيره :       گاهي در شرايط خاص ممكن است افزودن مقدار ناچيزي از يك اسيد آمينه باعث كاهش رشد جوجه ها شود . هارپر اثر اين گونه اسيدهاي آمينه را به سه صورت ، نامتعادلي اسيد آمينه اي ، رقابت اسيدآمينه اي يا سموميت اسيد آمينه اي مشخص كرده است . حالت نامتعادلي اسيدآمينه اي زماني به خوبي روشن ميشود كه ازيك جيره كم پروتئين استفاده شود . در اين شرايط وقتي اسيدآمينه اي كه از نظر محدوديت رشد در درجه دوم   قرار داشته باشد به جیره افزوده شود سبب کاهش رشد میشود .و این کاهش رشد باافزودن اولین اسید آمینه محدود کننده رشد بر طرف میشود . کاهش رشد به دلیل عدم تعادل اسید آمینه ای به خوبی مشخص نیست اما به نظر میرسد که بعضی جهات با کنترل مصرف غذا در ارتباط باشد . در اغلب اوقات ممکن است با تغذیه اجباری ، تزریق انسولین یا نگهداری حیوانات در هوای سرد اثرات       عدم تعادل اسیدآمینه از بین برود . هنگامیکه جیره حاوی مقادیر حاشیه ای از تریونین باشد ازدیاد سرین فعالیت تریونین در هیدروژناز و تریونین آلدولاز را افزایش می دهد ، اما به نظرمیرسد قسمت اعظمی از کاهش رشد به کاهش مصرف غذا ، که از خصوصیات سایر نامتعادلهای اسیدآمینه ای است مرتبط باشد زمانی که جوجه های تغذیه شده باجیره های کم تریونین و تریپتوفان یا سایر اسیدهای آمینه باز منشعب متعادل شده خورانده شود ، نامتعدلی تریونینحاصل میشود .   در حال رقابت کاهش رشد ناشیاز از ازدیاد یک اسیدآمینه ساده با افزودن اسیدآمینه ای که از نظر ساختمانی مشابه با آن اسیدآمینه است بر طرف میشود . زیادی لوسین سبب کاهش رشد میشود مگر اینکه ایزولوسین و والین به جیره اضافه شود . همچنین ازدیاد ایزولوسین یا والین رشد را به شدت کاهش میدهد و مصرف لوسین بیشتر در جیره این اثرات را از بین میبرد .   افزایش لیزین در جیره طیور نیاز به آرژنین رابه شدت افزایش میدهد . نسبت لیزین به آرژنین قبل از اینکه افزایش مقدار جزیی لیزین بتواند رشد را کاهش دهد نمیتواند بیشتر از 1: 2/1 باشد .   جیره های حاوی کازئین به عنوان یک منبع پروتئینی برای جوجه های جوان نسبت سرین به آرژنین 1: 2/1 دارا هستند . احتیاج به   آرژنین در جیره های حاوی کازئین بیشتر از جیره های حاوی منابع پروتئینی کم لیزین است مازاد آرژنین بجز در مواقعی که کمبود لیزین وجود داردتأثیری در نیازبه لیزین ندارد احتمالاً به دلیل پایین بودن سوخت و ساز لیزین غلظت آن در پلاسما و مایع میان بافتی افزایش می یابد . آرژنین به این شدت تجمع نمی یابد به نظر میرسد سریعاً توسط جوجه ها تجزیه میشود . ممکن است این امر عاملی در تأثیر ناچیزآرژنین در سوخت و ساز لیزین به حساب آید .   مصرف بیش از حد بعضی از اسیدهای آمینه سمی میباشد این سمیت تا اندازه ای ولی نه به طور کامل ، با افزودن بعضی اسیدهای آمینه دیگر برطرف میشود . به خصوص متیونین در مقادیربالا نقصان دهنده رشد است .   تیروزین ، فنیل آلانین ، تریپتوفان و هیستیدین اگر از حد 2 تا 4 درصد بیشتر باشند سمی خواهند بود در صورتیکه جیره از نظر تیاسین یا اسید فولیک فقیر باشد ، گلیسین برای جوجه ها سمی میشود . با تأمین این فاکتورهای موثر در سوخت و ساز گلیسین ، جوجه ها می توانند مقادیر بالاتری از گلیسین را تحمل کنند . اثراتزیانآور ازدیاد اسیدهای آمینه بیشتر در جریان تحقیق در مورد احتیاجات اسیدهای آمینه یا تنظیم جیره های خاص مشاهده میشود .   اما در شرایط معمولی و عملی ، جیره ها بیشتر با شکل کمبودهای اسید آمینه مواجه هستند .       17- ارزش بیولوژیک پروتئین برای مرغ :       مشخصه هر پروتئین دارا بودن ترتیب اسیدآمینه ای خاصی است که دقیقاً از دانه اصلی یادانه مادر به نسل بعد منتقل میشود بعضی از پروتئینهای ساده منابع خوبی از تمام اسیدهای آمینه ضروری هستند . بعضی از پروتئینها از لحاظ یک یا چند اسیدآمینه فقیر یا فاقد آنند .   به هر حال اگر حتی یک اسیدآمینه ضروری وجود نداشته باشد ، ارزش بیولوژیکی پروتئنی ناچیز است . ترکیب کلی اسیدآمنیه ای یک دانه به ترکیب نسبی انواع مختلف پروتئینهای موجود در دانه بستگی دارد . ارزش بیولوژیکی ذرت میتواند با تغییر نسبی مقادیر انواع مختلف پروتئینهای دانه ذرت بهبود یابد . هیپرید معمولی ذرت نه تنها به عنوان منبع فقیری از پروتئین شناخته شده ، بلکه همچنین به دلیل فقر بعضی از اسیدهای آمینه ضروری ، به خصوص لیزین ، پروتئین آن برای حیوانات ازارزش بیولوژیکی پایینی برخوردار است . کمبود لیزین ذرت به دلیل وجود مقدار زیادی پروتئین زئین است ، که دراین پروتئین دارای مقادیر کمی لیزین و تریپتوفان است .   بایستی دانه ای از ذرت را که دارای مقدار کمتری زئین و درصد بیشتری ازگلوتلین است را در جیره طیور منظورداشت چون گلوتلین دارای مقادیر زیادتری لیزین و تریپتوفان است . ذرت اوپاک – 2 دارای ارزش بیولوژیکی بالاتری برای طیور سایر حیوانات است زیرا لین واریته دارای لیزین و تریپتوفان و سایر اسیدهای آمینه ضروری به حدکافی است که تقریباً احتیاجات حیوانات را تأمین می کند .   تمام پروتئینهای موجود در مواد گیاهی برای حیوانات مفید نیستند برای مثال سویا که فراونترین منابع پروتئینی برای مصرف در غذای طیور است معایبی دارد . علاوه بر دارابودن مقدار زیادی پروتئین گلیسین که از لحاظ اسیدهای آمینه بجز متیونین بسیار متعادل است سویا حاوی مقداری پروتئین است که برای جوجه ها زیان آور است این پروتئینها رشد را متوقف می سازند ، در هضم پروتئینها دستگاه گوارش ایجاد اختلال می کند وباعث بزرگ شدن لوزالمعده میشوند و در جذب چربیها در جوجه جوان نیز اختلال ایجاد می کند . خوشبختانه با حرارت دادن سویا یا کنجاله آن پروتئینهای مضر آن از بین میرود .       18- تغذیه پروتئنی و اسیدهای آمینه در طیور :       تغذیه علمی پروتئین در طیور بر اساس پروتئین خام جیره نیست بلکه بر اساس مقدار اسیدهای آمینه در جیره و قابل استفاده بودن بیولوژیکی هر اسیدآمینه ضروری همراه با مقادیری از ازت غیر پروتئینی برای تأمین نیاز جوجه ها به اسیدهای آمینه غیرضروری در سطح سلولی و همراه با سایر عناصر لازم برای ساخت موثر و اقتصادی پروتئینهای بافتهای بدن و تخم مرغ است .   مرغ میتواند مصرف غذای خود را به منظور بدست آوردن مقدار کافی انرژی جهت نیل به حداکثر رشد در حدودی از انرژی قابل سوخت و ساز موجود در جیره تقریباً بین 2800 تا 3400 کیلوکالری در نوسان است ، تنظیم کند . در اواخر سال 1970 دو پیشرفت جدید حاصل شد که توصیه های لازم در مورد مقادیر مقادیر پروتئین مورد نیاز نیمچه های جانشین و جوجه های گوشتی را تغییرداد .   ایندو پیشرفت عبارتند از : 1- درک بهتر اهمیت تعادل جیره های متداول از لحاظ متیونین و سیستین که منجر به کاربرد جهانی این اصل در کاربرد تجارتی شد . در نتیجه پروتئین موجود در جیره   نیمچه های جانشین که به نحو مطلوبی متعادل شده بود ، با راندمان حدود 61 درصد در مقایسه با میزان 55 درصد جیره های نامتعادل ، مورد استفاده قرار گرفت . به طور مشابهی جیره هایمتعادل برای جوجه های گوشتی باراندمان حدود 67 درصد در مقایسه بامیزان 64 درصد جیره های نامتعادل مورداستفاده قرار گرفتند . این پیشرفت علمی جدید نیاز به پروتئین جیره را کاهش میدهد .   2- به دلیل پیشرفتهای ژنتیکی به دست آمده توسط اصلاح کنندگان نژاد ، امروز سرعت رشد به خوبی در دو هفته اول دوره رشد در سویه های لگهورن سفید و نژادهای گوشتی افزایش یافته است . این پیشرفت نیاز به پروتئین را فقط در دو هفته اول رشد افزایش داده است .   برای بهره گیری از این دو مزیت، مصرف پیش دانه برای نیمچه های جانشین و جوجه های گوشتی در دو هفته اول مطلوب به نظر میرسد .       19- تنظیم میزان پروتئین جیره در رابطه با انرژی آن :       مرغ لگهورن سفيد مي تواند مصرف خوراك خود را زماني كه جيره مرغ تخمگذار حاوي تقريباً 2500 تا 3000 كيلو كالري انرژي قابل سوخت و ساز را دريافت مي كند تنظيم كند اگر انرژي جيره كاسته شود مصرف خوراك بالا ميرود و هنگاميكه انرژي جيره افزايش   يابد مصرف خوراك كاسته ميشود . پس ضروري است كه ميزان پروتئين جيره بر اساس مقدار انرژي آن تنظيم شود . نسبت انرژي قابل سوخت و ساز به پروتئين براي تأمين حداقلل پروتئين لازم بايستي 10 درصد كاسته شود . اين نسبتها بايستي روزانه 17 گرم پروتئين را براي مرغ تأمين كند . احتياجات پروتئيني و انرژي مرغهاي لگهورن سفيد همراه با خوراك مصرفي پيش بيني شده در راندمان استفاده از غذا براي هواي سرد و گرمك كه درصد پروتئين جيره مي تواند از 15 درصد در هواي سرد و با جيره اي حاوي 2600 كيلوكالري انرژي قابل سوخت و ساز ، تا 21 درصد هواي گرم با استفاده از جيره اي حاوي 3350 كيلوكالري انرژي قابل سوخت و ساز متغير باشد .   20- پروتئينها و خاصيت جوجه در آوري :       اگر پروتئين جيره غذايي كمتر از12 درصد باشد سبب كاهش خاصيت جوجه درآوري ميشود . كيفيت پروتئين نيز درامرجوجه درآوري اثرفراواني دارد. پروتئينهايي كه منشأ حيواني دارند سبب افزايش اين خاصيت ميشود بدليل داشتن ويتامين B12 ( عامل APF ).       21- عوارض و علائم ازدياد و كمبودهاي پروتئين يا اسيدهاي آمينه ضروري :       كمبود خفيف پروتئين يا يكي از اسيدهاي آمينه ضروري در جوجه هاي در حال رشد منجر به كاهش رشد كه متناسب با درجه كمبود است ميشود به دليل اينكه مقدار پروتئين در جيره بايد بر حسب انرژي جيره بيان شود كمبود پروتئين ممكن است زيادي انرژي ناميده شود .   كمبود پروتئين سبب ذخيره چربي در بافتها ميشود ، زيرا در حالت كمبود ، جوجه به علت عدم كفايت پروتئيني يا اسيد آمينه براي رشد قادر به استفاده از انرژي نخواهد بود بنابراين حيوان بايستي زيادي انرژي را به چربي تبديل كند . كمبود شديد پروتئين يا حتي يك اسيدآمينه ساده منجر به كاهش شديد و شهود رشد ميشود مقدار كاهش رشد تقريباً 6 تا 7 درصد وزن بدن در روز است .   ازدياد پروتئين ، حتي هنگاميكه جيره از لحاظ تمام اسيدهاي آمينه ضروري متعادل باشد منجر به كاهش رشد ، كاهش در ذخيره چربي ، افزايش مقدار اسيد اوريك خون ميشود .   ازدياد مصرف آب ، به منظور دفع ازدياد اسيد اوريك ممكن است منجر به مرطوب شدن بستر شود همچنين ازدياد پروتئين در حيوان ايجاد استرس مي كند كه شواهد آن بزرگ شدن غدد فوق كليوي و افزايش توليد آدرنو كورتيكو استروئيدها است .       22- احتياجات روزانه پروتئين جوجه هاي در حال رشد :       پروتئين مورد لزوم براي جوجه هاي در حال رشد به سه دسته تقسيم ميشوند :   1- پروتئين لازم براي رشد بافتها   2- پروتئين لازم براي نگهداري بدن   3- - پروتئين لازم براي رشد پرها .           رشد بافت : لاشه مرغ حدود 18 درصد پروتئين دارد با رضب افزايش وزن روزانه ( بر حسب گرم ) در 18/0 (درصد پروتئين بافتها ) تقسيم بر 61/0 (راندمان استفاده از غذا ) پروتئين لازم براي رشد بافت محاسبه ميشود .   نگهداري : مرغ روزانه 250 ميلي گرم نيتروژن با منشأ داخلي به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن از دست مي دهد . ضرب مقدار نيتروژن در عدد 25/6 نشان ميدهد كه مقدار پروتئين از دست رفته بازاي هر كيلوگرم وزن بدن 1600 ميلي گرم در روز است . بنابراين مقدار پروتئين جهت نگهداري با ضرب وزن بدن (بر حسب گرم) در 0016/0 و تقسيم اين عدد بر 61/0 محاسبه ميشود .   رشد پر : در سه هفتگي 4 درصد وزن بدن را پرها تشكيل مي دهند كه اين مقدار در هفته چهارم به 7% ميرسد و بعد از آن نسبتاً ثابت است پر حدود 82% پروتئين دارد بنابريان با ضرب 4 يا 7 درصد در ميزان رشد روزانه بدن ( بر حسب گرم )سپس ضرب اين عدد در 82/0 (درصد پروتئين پرها ) و تقسيم آن بر 61/0 ميتوان مقدار پروتئين لازم جهت رشد پرها را محاسبه كرد .   با استفاده از فرمول زير مقدار پروتئين مورد لزوم جوجه هاي تخمگذار بدست مي آيد:                       *براي اندازه گيري نياز روزانه پروتئين جوجه هاي گوشتي با جانشيني 67/0 به جاي 61/0 راندمان استفاده ميشود .   * مقدار پروتئين نيمچه ها از سن 8 تا 12 ماهگي حدود 16 تا 17/0 از اسيدهاي آمينه ليزين و متيونين با جيره حاوي 3200 كيلوكالري انرژي كه مقدارش به ترتيب تقريباً 68/0 و 32/0 درصد است .   جيره هايي كه به آنها متيونين اضافه شده و حاوي 3200 كيلوكالري انرژي در هر كيلوگرم غذا براي مرغان گوشتي بايد در دو هفته اول رشد 5/26 درصد پروتئين داشته باشد بعد از 2 هفتگي جيره رشد حدود 22 درصد پروتئين از 2 تا 6 هفتگي و مصرف جيره خاتمه دهنده با 5/19 درصد پروتئين از 6 هفتگي تا موقع كشتاري كه داراي   3300 كيلوكالري انرژي قابل سوخت و ساز در كيلو باشد اقتصادي است .   23 – احتياجات روزانه پروتئين و اسيدهاي آمينه به كمك مقادير ذخيره شده يا استفاده شده توسط مرغ در روز :       از جيره هاي متعادل ، راندمان مصرف پروتئينها براي مرغان تخمگذار فقط در خدود 61 درصد است . بنابراين مقدار پروتئين مصرفي در روز تقريباً 61 درصد ميتواند براي رشد بافتها ، پرها و جانشيني دفع روزانه ازت داخلي در بدن نگهداري ميشود . مقايسه پروتئين نگهداري شده توسط سويه هاي گوشتي در حال رشد با احتياجات پروتئيني آنها نشان ميدهد كه راندمان نگهداري پروتئين در اين سويه ها 67 درصد است . ئلي راندمان بعضي از اسيدهاي آمينه ضروري به خصوص آنهايي كه در ساير واكنشهاي بدن غير از پروتئين سارس بكار نمي روند چنانچه به مقدار حداقل مورد احتياج در جيره تأمين شوند حدود 85 درصد است .       24- احتياجات پروتئيني نيمچه هاي در حال رشد لگهورن سفيد :       بدليل اينكه رشد سريع در مورد اينگونه جوجه ها حياتي و مد نظر نيست ، مقدار انرژي موجود درجيره آنها كمتر از جوجه هاي گوشتي است . شروع سن بلوغ كه در لگهورن سفيد در سن حدود 18 هفتگي است ، نيمچه ها بايستي جيره هاي مرغان تخمگذار را دريافت كنند .   پروتئين براي دوره پيش رشد از ده تا دو هفتگي براي HBW و LBW از 20 تا 2/22 گرم مورد نياز است پروتئين براي دوره پيش رشد از (2 تا 8 هفتگي ) براي LBW 18 تا 4/21 گرم و براي HBW از 5/17تا 9/20 گرم مورد نياز است .   پروتئين براي مرحله تكامل نيمچه ها از 8 تا 18 هفتگي براي LBW 5/13 تا 1/14 و براي HBW از 5/14 تا 2/16 گرم پروتئين البته در شرايط متغير انرژي از 26000 تا 31000 مورد نياز ميباشد .   تغذيه جوجه خروسها با همان شرايط غذاي مصرف شده بوسيله نيمچه باعث رشد رضايتبخش در آنان خواهد شد البته جوجه خروسها غذاي بيشتري مصرف مي كنند . چون نيمچه ها قادرند خود را با حد وسيعي از مقادير انرژي و پروتئين در جيره تطبيق دهند ، لذا مقادير پروتئين و اسيدآمينه مورد نياز روزانه را بر اساس مصرف روزانه غذا به مقدار اسيدهاي آمينه ضروري و مقدار پروتئيني كه روزانه در بافتها ذخيره ميشود به اضافه مقدار لازم براي نگهداري بدن در روز محاسبه مي كنند .   25- احتياجات پروتئيني مرغان تخمگذار :   عوامل مختلفي بر مصرف خوراك و پروتئين مورد نياز مرغان تخمگذار اثر دارد 1   - اندازه و نژاد مرغ   2- حرارت محيط   3- مرحله توليد   4- سيستم پرورش ( زمين در مقايسه با قفس )   5- دانخوري براي هر مرغ   6- عمق غذا در دانخوريهاي اتوماتيك   7- نوك چيني مناسب يا نامناسب مرغ   8- تراكم مرغها در قفس و در بستر   9- فراهم بودن آب تميز و مناسب   10- امراض در گل   11- انرژي جيره       اندازه و نژاد مرغ : نژادهاي ستگين نسبت به نژادهاي سبك غذاي بيشتري مصرف مي كنند زيرا نياز مرغهاي سنگين به انرژي براي نگهداري بيشتر است . همچنين نژادهاي سنگين روزانه پروتئين بيشتري بريا نگهداري نياز دارند و كل مصرف پروتئين آنها بيشتر از لگهورن سفيد است ( فرضاً يك مرغ از نژاد سنگين روزانه 150 گرم غذاي حاوي 16 درصد پروتئين مصرف ميكند اين مقدار غذا روزانه 24 گرم پروتئين براي او تأمين ميكند .       اثر حرارت محيط : يك مرغ لگهورن سفيد (LBW ) در زمستان از جيره اي كه 3000 كيلوكالري انرژي قابل سوخت و ساز در كيلو دارد روزانه حدود 110 گرم مصرف مي كند ( در شرايطي كه سالن عايق بندي حرارت بالاي 13 درجه تنظيم شده باشد ) در زمستان و تحت همان شرايط جيره اي كه داراي 5/15 درصد پروتئين است روزانه 17 گرم پروتئين را تأمين مي كند در صورتيكه در تابستان مقدار پروتئين جيره براي تأمين 17 گرم پروتئين در روز بايد 19 درصد باشد .         منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )